Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2020/1225 E. , 2020/4455 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2020/1225
Karar No : 2020/4455
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- …
2- ..
3- ….
VEKİLLERİ : Av. …
İSTEMİN_KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:.., K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Beşiktaş ilçesinde bulunan “….” isimli gece kulübüne … tarihinde yapılan silahlı terör saldırısında davacıların yakını olan …’nin hayatını kaybetmesi olayında, idarenin hizmet kusurunun bulunduğundan bahisle, davacıların maddi ve manevi zararlarının tazmini için yaptıkları başvurunun reddine dair …. Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zarar Tespit Komisyon Başkanlığının … tarih ve … sayılı kararının iptali ile müteveffanın babası … için 30.000,00 TL maddi, 300.000,00 TL manevi, kardeşi … için 70.000,00 TL maddi, 300.000,00 TL manevi, kardeşi …. için 70.000,00 TL maddi, 300.000,00 TL olmak üzere toplam 1.070.000,00 TL tazminatın ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla; başvurunun Zarar Tespit Komisyonu tarafından Tunus ile ülkemiz arasında karşılıklılık bulunmadığı gerekçesiyle reddedildiği, terör eylemi nedeni ile maddi ve manevi zarara uğrayan merhumun yakınları olan davacıların karşılıklılık ilkesi aranmaksızın 5233 sayılı Kanun kapsamında zararlarının tazmininin gerektiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline, işlemin iptal edilmesinden sonra idare tarafından ödemeye esas tutarın belirlenerek işlem tesis edileceğinden maddi zararların karşılanması istemleri yönünden karar verilmesine yer olmadığına, sosyal risk ilkesine göre, baba ve iki kardeş için ayrı ayrı 25.000,00 TL olmak üzere toplam 75.000,00 TL manevi tazminatın ödenmesine karar verilmiştir.
Bölge Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu … İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve taraflarca ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Türk vatandaşı olmayanların zararlarının karşılıklılık ilkesi gereğince karşılanabileceği, anlaşma bulunmayan ülkelerin vatandaşlarının zararlarının karşılanamayacağı, idarenin hizmet kusurunun bulunmadığı, manevi tazminat istemlerinin reddi gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacılar tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyize konu kararın kısmen onanması kısmen bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
A-) Temyize konu kararın, Zarar Tespit Komisyonu işleminin iptali, maddi tazminat istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığı, davacı baba için hükmedilen 25.000,00 TL manevi tazminata ilişkin kısmının incelenmesi:
Bölge İdare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın, Zarar Tespit Komisyonunun ret işleminin iptali, maddi tazminat istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığı, davacı baba için 25.000,00 TL manevi tazminata hükmedilmesine ilişkin kısımları usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısımlarının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
B-) Temyize konu kararın, kardeşlerin manevi tazminat isteminin kısmen kabulü, kısmen reddine ilişkin kısmının incelenmesi: Manevi zarar; kişinin fizik yapısının ve iç huzurunun bozulmasını, yaşama gücünün ve sevincinin azalmasını, kişilik haklarının zedelenmesini, şeref ve haysiyetinin rencide edilmesini, ölüm veya uğranılan diğer cismani zarar nedeniyle duyulan acı ve ızdırabı, kişinin günlük yaşamını zorlaştıran belli ağırlıktaki her türlü üzüntü ve sıkıntıyı ifade etmektedir. Kendisinin veya yakınlarının uğradığı tecavüz, saldırı veya meydana gelen bir ölüm olayı sonucunda; fiziki veya manevi acılar duyan, ruhsal dengesi bozulan, yaşama sevinci azalan kişinin manevi yönden zarara uğramış olduğu kabul edilmektedir.
Manevi tazminat, kişinin mal varlığında meydana gelen eksilmeyi gidermeye yönelik bir tazmin aracı değil, manevi değerlerinde bir eksilme meydana gelen ve yaşama sevinci ve zevki azalan kişinin manen tatminini sağlamaya yönelik bir tazmin aracıdır. Manevi zararın başka türlü giderim yollarının bulunmayışı veya yetersiz kalışı manevi tazminatın parasal olarak belirlenmesini zorunlu kılmaktadır. Manevi tazminat, olay nedeniyle duyulan elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafifletmeyi amaçlar. Belirtilen niteliği gereği manevi tazminatın, zenginleşmeye yol açmayacak şekilde belirlenmesi ve tam yargı davalarının niteliği gereği takdir edilecek manevi tazminat miktarının, olayın ağırlığını ortaya koyacak, hukuka aykırılığı özendirmeyecek, bir başka ifade ile benzeri olayların bir daha yaşanmaması için caydırıcı ve aynı zamanda cezalandırıcı bir miktarda olması gerekmektedir.
5233 sayılı Kanunda açıkça manevi tazminat ödenmesini engelleyen bir hüküm olmaması nedeniyle sosyal risk ilkesine dayalı manevi tazminata hükmedilmesinin önünde bir engel bulunmamaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, 01/01/2017 tarihinde meydana gelen silahlı saldırıda yaşamını yitiren …’nin davacıların kardeşleri olduğu, İstanbul Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zarar Tespit Komisyonuna yaptıkları başvurunun reddine karar verilmesinden sonra davacılar tarafından ayrı ayrı 300.000,00 TL olmak üzere toplam 600.000,00 TL manevi tazminatın ödenmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Bakılan uyuşmazlıkta meydana gelen terör olayında kardeşlerini kaybeden manevi olarak etkilenen davacıların elem ve acı duyması nedeniyle oluşan manevi zararın sosyal risk ilkesi gereği tazmini gerekmekle birlikte İdare Mahkemesi tarafından davanın kısmen kabulü ile iki kardeşin her biri için 25.000,00 TL olmak üzere toplam 50.000,00 TL manevi tazminatın ödenmesine karar verilmesinin, olayın oluş şekline göre zenginleşmeye sebep olacak miktarda fazla olduğu görüldüğünden, manevi tazminatın amaç ve niteliği de dikkate alınarak olay karşısında duyulan acıyla da orantılı olacak şekilde yeniden manevi tazminata hükmedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bununla birlikte; benzer olaylar nedeniyle yaşamını yitiren şahısların yakınları tarafından açılan davalarda ilk derece mahkemeleri tarafından hükmedilen, eş için 50.000,00 TL, çocuk için 50.000,00 TL, anne ve baba için 30.000,00 TL ve kardeşler için 15.000,00 TL manevi tazminat miktarları, Dairemizin E:2019/4967, K:2020/970 ve E:2019/8249, K:2020/3966 sayılı kararları ile zenginleşmeye yol açmayacak, hakkaniyetli ve Dairemiz içtihatlarına uygun bulunduğundan onanmış olup, Bölge İdare Mahkemesince davacıların manevi tazminat istemleri hakkında Dairemizin bu kararları emsal alınarak yeniden hüküm kurulması gerekmektedir.
Bu itibarla, manevi tazminat istemlerinin kardeşler yönünden kısmen kabulüne ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı davalı idarece yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin kararında bu yönüyle hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kısmen reddine, kısmen kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptali, maddi tazminat istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığı ve manevi tazminat isteminin kısmen kabulü, kısmen reddine ilişkin …. İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurularının reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, dava konusu işlemin iptali, maddi tazminat istemleri hakkında karar verilmesine yer olmadığı ve manevi tazminatın davacı baba için kısmen kabulüne ilişkin kısımlarının ONANMASINA, davacı iki kardeşin manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 03/11/2020 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.