Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2019/7685 E.  ,  2020/4444 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/7685
Karar No : 2020/4444

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- …
2- …
VEKİLLERİ : Av. ….
TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- … Bakanlığı
VEKİLİ : 1. Huk. Müş. Yrd. V. …
2- … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

İSTEMLERİN KONUSU : …. Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının taraflarca aleyhlerine olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul İli, Beşiktaş İlçesinde bulunan “….” isimli gece kulübüne … tarihinde yapılan silahlı saldırıda hayatını kaybeden ….’in annesi …. ve babası … için fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla ayrı ayrı 500,00 TL destekten yoksun kalma tazminatı ile 200.000,00 TL manevi tazminat olmak üzere toplam 401.000,00 TL tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idarelerce ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacıların oğlu ….in ölümü nedeniyle davacılar tarafından 10/03/2017 tarihinde sulhname imzalandığı, sulhname ile maddi zarar tutarının kabul edilmiş olduğu gerekçesiyle maddi tazminat istemlerinin reddine, manevi tazminat istemlerinin ise sosyal risk ilkesi kapsamında ve yaşam süresince duyacakları üzüntü, acı, psikolojik çöküntü nedeniyle müteveffanın annesi … için 150.000,00 TL, müteveffanın babası …. için 150.000,00 TL manevi tazminatın idareye başvuru tarihinden (13/01/2017) itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idarelerce davacılara ödenmesine, fazlaya ilişkin manevi tazminat taleplerinin reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince; 5233 sayılı Kanun kapsamında maddi tazminat taleplerine ilişkin düzenlemelerin yer aldığı, manevi tazminata ilişkin düzenleme bulunmadığı, ancak söz konusu durumun manevi tazminata hükmedilmesine ilişkin şartların oluşması halinde manevi tazminatın hükmedilmesine engel bir durum oluşturmadığı anlaşıldığından davacıların manevi tazminat istemlerinin sosyal risk ilkesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varıldığı, davacıların oğlunun, terör saldırısında hayatını kaybetmesi neticesinde yaşam süresince yaşanan olayın etkileri ve taşıyacağı izler, duyacakları üzüntü, acı, psikolojik çöküntü nedeniyle …. İdare Mahkemesinin istinaf incelemesine konu kararında anne ve baba için ayrı ayrı 150.000,00 TL olmak üzere toplam 300.000,00 TL manevi tazminatın davacılara ödenmesine karar verilmiş ise de; terör olayının meydana geliş şekli ile benzer olaylarda hükmedilen manevi tazminat tutarları dikkate alındığından hükmedilen miktarın fahiş olduğu sonucuna varılmış olup takdiren, anne … için 75.000,00 TL, baba … için 75.000,00 TL olmak üzere toplam 150.000,00 TL manevi tazminatın başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idarelerce davacılara ödenmesine karar verilmesinin hakkaniyete uygun bulunduğu, …. İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, maddi tazminat istemlerinin reddine ve manevi tazminat talebinin 100.000,00 TL’lık kısmının reddine ilişkin kısımları ile reddedilen maddi tazminat nedeniyle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için belirlenen 1.660,00 TL avukatlık ücretinin davacılardan alınarak davalı idarelere verilmesine ilişkin hüküm fıkrasına yönelik davacıların istinaf başvurusunun reddine, davalı idarelerin istinaf başvurularının ise, kısmen kabul kısmen reddi ile kabul edilen manevi tazminatın 150.000,00 TL kısmı açısından reddine, 150.000,00 TL kısmı yönünden kabulüne, kararın bu bölümünün kaldırılarak manevi tazminatın 150.000,00 TL kısmının da reddine, sonuç olarak anne … için 75.000,00 TL, baba … için 75.000,00 TL olmak üzere toplam 150.000,00 TL manevi tazminatın başvuru tarihi olan 13/01/2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idarelerce davacılara ödenmesine, manevi tazminat isteminin 250.000,00 TL’lik kısmının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :Davacılar tarafından, sulhnamenin ihtirazi kayıtla imzalanması nedeniyle geçersiz olduğu,idarenin ihtirazi kaydı görünce ödeme yapmaması gerektiği, anne ve babaya verilen 150.000,00’er TL manevi tazminatı az bulup temyiz etmelerine rağmen istinaf mahkemesince davalı lehine düşürülmesinin hukuka uygun olmadığı, istinafa cevap dilekçesinde İçişleri Bakanlığının yerel mahkeme kararının onanmasını istediği ileri sürülmektedir. Davalı İçişleri Bakanlığı tarafından, ortaya çıkan zarar ile idari faaliyet arasında illiyet bağının bulunmadığı, manevi tazminat isteminin reddi gerektiği ileri sürülmektedir. Davalı İstanbul Valiliği tarafından, 5233 sayılı Kanunun maddi tazminata ilişkin kuralları düzenlediği, manevi tazminatla ilgili hükümler taşımadığı, manevi tazminata hükmedilemeyeceği, hükmedilen tazminatın fahiş olduğu ileri sürülmektedir.

TARAFLARIN SAVUNMALARI : Davalı İçişleri Bakanlığı tarafından, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur. Diğer davalı İstanbul Valiliği ve davacılar tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ :Davacıların temyiz istemlerinin reddi, davalı idarelerin temyiz istemlerinin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının manevi tazminatın kısmen kabulüne ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacıların duruşma istemi yerinde görülmeyerek işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
A-) Temyize konu kararın, maddi tazminat isteminin reddine ilişkin kısmının incelenmesi:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın maddi tazminat isteminin reddine ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, davacılar tarafından ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısımlarının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
B-) Temyize konu kararın, manevi tazminat isteminin kısmen kabulü, kısmen reddine ilişkin kısmının incelenmesi: Manevi zarar; kişinin fizik yapısının ve iç huzurunun bozulmasını, yaşama gücünün ve sevincinin azalmasını, kişilik haklarının zedelenmesini, şeref ve haysiyetinin rencide edilmesini, ölüm veya uğranılan diğer cismani zarar nedeniyle duyulan acı ve ızdırabı, kişinin günlük yaşamını zorlaştıran belli ağırlıktaki her türlü üzüntü ve sıkıntıyı ifade etmektedir. Kendisinin veya yakınlarının uğradığı tecavüz, saldırı veya meydana gelen bir ölüm olayı sonucunda; fiziki veya manevi acılar duyan, ruhsal dengesi bozulan, yaşama sevinci azalan kişinin manevi yönden zarara uğramış olduğu kabul edilmektedir.
Manevi tazminat, kişinin mal varlığında meydana gelen eksilmeyi gidermeye yönelik bir tazmin aracı değil, manevi değerlerinde bir eksilme meydana gelen ve yaşama sevinci ve zevki azalan kişinin manen tatminini sağlamaya yönelik bir tazmin aracıdır. Manevi zararın başka türlü giderim yollarının bulunmayışı veya yetersiz kalışı manevi tazminatın parasal olarak belirlenmesini zorunlu kılmaktadır. Manevi tazminat, olay nedeniyle duyulan elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafifletmeyi amaçlar. Belirtilen niteliği gereği manevi tazminatın, zenginleşmeye yol açmayacak şekilde belirlenmesi ve tam yargı davalarının niteliği gereği takdir edilecek manevi tazminat miktarının, olayın ağırlığını ortaya koyacak, hukuka aykırılığı özendirmeyecek, bir başka ifade ile benzeri olayların bir daha yaşanmaması için caydırıcı ve aynı zamanda cezalandırıcı bir miktarda olması gerekmektedir.
5233 sayılı Kanunda açıkça manevi tazminat ödenmesini engelleyen bir hüküm olmaması nedeniyle sosyal risk ilkesine dayalı olarak manevi tazminata hükmedilmesinin önünde bir engel bulunmamaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, 01/01/2017 tarihinde meydana gelen silahlı saldırıda yaşamını yitiren müteveffanın yakınları olan davacıların davalı idareye yaptıkları başvuru sonucunda yasal mirasçılara 33.620,30 TL ödenmesine karar verildiği, bu tutarın ödenmesinden sonra davalı idarenin hizmet kusuruna dayanılarak her bir davacı için 500,00 TL destekten yoksun kalma tazminatı ile 200.000,00 TL manevi olmak üzere toplam 401.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte tazmini istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Bakılan uyuşmazlıkta meydana gelen terör olayından manevi olarak etkilenen davacıların bu hal itibarıyla elem ve acı duyması nedeniyle oluşan bu manevi zararın sosyal risk ilkesi gereği tazmini gerekmekle birlikte İdare Mahkemesi kararında, anne ve baba için ayrı ayrı 150.000,00 TL, olmak üzere toplam 300.000,00 TL manevi tazminata hükmedilmiş, istinaf incelenmesinde hükmedilen manevi tazminat miktarları … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesi tarafından fazla bulunmuş ve olayın meydana geliş şekli ve benzer olaylarda hükmedilen manevi tazminat tutarları dikkate alınarak anne ve baba için ayrı ayrı 75.000,00 TL olmak üzere toplam 150.000,00 TL manevi tazminatın başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle ödenmesine karar verilmiştir.
Bu durumda, müteveffanın anne ve babasına ayrı ayrı 75.0000,00 TL manevi tazminat ödenmesine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararının olayın oluş şekli ve benzer olaylarda Dairemizce uygun görülen manevi tazminat miktarları dikkate alındığında, zenginleşmeye sebep olacak miktarda fazla olması nedeniyle, manevi tazminatın amaç ve niteliği de dikkate alınarak olay karşısında duyulan acıyla da orantılı olacak şekilde yeniden manevi tazminata hükmedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bununla birlikte; benzer olaylar nedeniyle yaşamını yitiren şahısların yakınları tarafından açılan davalarda ilk derece mahkemeleri tarafından hükmedilen, eş için 50.000,00 TL, çocuk için 50.000,00 TL, anne ve baba için 30.000,00 TL ve kardeşler için 15.000,00 TL manevi tazminat miktarları, Dairemizin E:2019/4967, K:2020/970 ve E:2019/8249, K:2020/3966 sayılı kararları ile zenginleşmeye yol açmayacak, hakkaniyetli ve Dairemiz içtihatlarına uygun bulunduğundan onanmış olup, Bölge İdare Mahkemesince davacıların manevi tazminat istemleri hakkında Dairemizin bu kararları emsal alınarak yeniden hüküm kurulması gerekmektedir.
Bu itibarla, manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı davalı idarelerce yapılan istinaf başvurusunun kabul edilerek davacı anne ve babaya ayrı ayrı 75.000,00 TL manevi tazminat ödenmesine ilişkin temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz istemlerinin reddine, davalı idarelerin temyiz istemlerinin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin …. tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; maddi tazminat isteminin reddine, manevi tazminat isteminin kısmen reddine ilişkin kısmının ONANMASINA, manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 03/11/2020 tarihinde kesin olarak oy birliğiyle karar verildi.