Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2019/4545 E.  ,  2020/4635 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/4545
Karar No : 2020/4635

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı dava konusu işlemin iptali yolundaki kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, … ilinde faaliyet gösteren davacıya ait işyerinde 10/01/2013 tarihinde yapılan denetimde; …, …, … ve … isimli kişilerin işe giriş bildirgesinin … ve …’a ait işten ayrılış bildirgesini ve 2011/3-2013/2 dönemlerine ait, sosyal güvenlik destek primi belgeleri ile 2013/1, 2. aylarına ait aylık prim ve Hizmet Belgelerinin verilmediğinden bahisle 5510 sayılı Kanun’un 102. maddesi uyarınca 54.191,00.-TL tutarında idari para cezası tesis edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı İzmir Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Menderes Sosyal Güvenlik Merkezi işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; … isimli şahsın fiilen çalıştığı tespit edilmesine rağmen bu şahsa ait işe giriş bildirgesinin verilmediği sabit olmakla birlikte, … ve … isimli şahısların su tesisatı için orada olduklarının beyan edildiği, başka bir yerde sigortasının bulunmamış olmasının burada çalıştığı anlamına gelmeyeceği, adı geçenlerin ifadelerine başvurulmadığı, bu işyerinde çalıştıkları yönünde somut bir ifadenin yer almadığı, yine …’a verilen işvereni temsil yetkisine istinaden adı geçenin burada çalıştığı sonucuna varılmakla birlikte, bu şahsın işyeri sahibi olan davacının babası olduğu, hastalık vb. arızi durumlar dışında işyerine herhangi bir katkısının bulunmadığı ve şimdiye kadar işveren vekili sıfatı ile hiç bir işlem yapmadığı beyan edilmesine rağmen bu husus irdelenmeksizin salt henüz azli gerçekleşmemiş olan 2007 yılı içerisinde verilmiş bir vekaletanameye dayalı olarak işlem tesis edildiği, …, … ve …’ın davacıya ait işyerinde hizmet aktine dayalı olarak çalıştıkları hususunun duraksaya yer vermeyecek biçimde açıkça ortaya konmadığı ve adı geçenlerin işyeri çalışanı olduğuna dair görevli mahkemelerce verilmiş bir tespit kararı da bulunmadığından somut tespitler içermeyip eksik düzenlenen durum tespiti raporu esas alınarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idare tarafından, … isimli kişinin işe giriş bildirgesinin verilmediğinin sabit olduğunun belirtilmiş olmasına karşın Mahkemece dava konusu işlemin tamamının iptaline karar verilmiş olmasında hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı ve harçtan muaf oldukları için aleyhlerine harca hükmedilemeyeceği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI: Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Danıştay Başkanlık Kurulunun 07/03/2019 tarih ve 2019/24 sayılı kararıyla Danıştay Onbeşinci Dairesinin kapatılması üzerine Danıştay Onuncu Dairesine gönderilen dava dosyasında, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, … ilinde faaliyet gösteren davacıya ait işyerinde 10/01/2013 tarihinde yapılan denetimde; …, …, … ve … isimli kişilerin işe giriş bildirgesinin … ve …’a ait işten ayrılış bildirgesini ve 2011/3-2013/2 dönemlerine ait, sosyal güvenlik destek primi belgeleri ile 2013/1, 2. aylarına ait aylık prim ve Hizmet Belgelerinin verilmediğinden bahisle 5510 sayılı Kanun’un 102. maddesi uyarınca 54.191,00.-TL tutarında idari para cezası tesis edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı İzmir Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Menderes Sosyal Güvenlik Merkezi işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 8. maddesinde; “İşverenler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlüdür.” hükmüne; işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 86. maddesinde; “İşveren bir ay içinde 4 üncü ve 5 inci maddeye tabi çalıştırdığı sigortalıların ve sosyal güvenlik destek primine tabi sigortalıların; a) Ad ve soyadlarını, T.C. kimlik numaralarını, b) 80 inci maddeye göre hesaplanacak prime esas kazançlarını, c) Prim ödeme gün sayıları ile prim tutarlarını gösteren ve örneği Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenen asıl veya ek aylık prim ve hizmet belgesini, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındakiler için en geç Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar, diğer sigortalılar için ise ait olduğu ayı takip eden ayda Kurumca belirlenecek günün sonuna kadar Kuruma vermekle veya sigortalı çalıştırmadığı takdirde, bu hususu sigortalı çalıştırmaya son verdiği tarihten itibaren, onbeş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlüdür.” hükmüne, 102. maddesinin 1. fıkrasının a/2 bendinde; “8 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen bildirgenin verilmediğinin, mahkeme kararından veya Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden ya da diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelerden veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında her bir sigortalı için asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.” hükmüne, “c” bendinde; “86 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen şekilde ve usûlde vermeyenler ya da Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler veya belirlenen süre içinde vermeyenlere her bir fiil için; …. 4) Belgenin mahkeme kararı, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden, hizmetleri veya kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili olması halinde, belgenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanır.” hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
5510 sayılı Kanun hükümlerine göre ceza verilebilmesi için cezaya esas alınan fiil ve olayların somut, kesin ve hiçbir duraksamaya yer vermeyecek şekilde davalı idarece tespiti gerekli ve zorunludur. Bu tespitler çalışanların şikayet ve itirazlarına, işverene ait kayıt ve defterlere, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının işlemlerine bakılarak yapılabilecek ve aksi sabit oluncaya kadar bu tespitlere itibar edilecektir.
Dosyanın incelenmesinden, davacıya ait işyerinde 15/02/2013 tarihinde yapılan denetim sonucu işveren vekili sıfatıyla … tarafından imzalanan tespit tutanağında … isimli kişinin asgari ücretli çalışan olduğu, … ve … isimli kişilerin su tesisatı tamiri için bulundukları beyanında bulunulduğu, … isimli kişinin işveren vekili tarafından da çalışan olduğunun kabul edildiği ancak bu kişiye ait işe giriş bildirgesi ve aylık prim hizmet belgesinin verilmediğinin sabit olduğu anlaşılmıştır.
Bu durumda; dosyada bulunan bilgi ve belgelerin değerlendirilmesinden, tutanakta ismi geçen tüm kişiler hakkında ayrı ayrı değerlendirme yapılarak çalıştığı sabit olan, … isimli çalışan yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olarak dava konusu işlemin tamamının iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09/11/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.