Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2019/2898 E. , 2020/3360 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No: 2019/2898
Karar No: 2020/3360
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: … , K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, 5233 sayılı Kanun kapsamında zararlarının karşılanması talebiyle 20/09/2004 tarihinde yaptığı idari başvuruda Zarar Tespit Komisyonunca alınan … tarih ve … sayılı kararın, … İdare Mahkemesinin E: … , K: … sayılı kararıyla iptal edildiği, anılan iptal kararında, mal varlığına ulaşılamadığı iddia edilen sürenin hesaplanmasına yönelik olarak Çemişgezek İlçe Özel İdaresinin … İdare Mahkemesinin E: … sayılı dosyasına sunduğu … tarih ve … sayılı yazısında … mezrasının 1994 yılından 2005 yılına kadar boş kaldığının bildirildiği, sürenin hesaplanmasında bu hususun dikkate alınması gerektiğinin belirtildiği, bu bakımdan tazminat hesabının on bir yıl üzerinden yapılması gerekirken yedi yıl üzerinden tazminat hesabının yapıldığı dava konusu Tunceli Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan 1 No’lu Zarar Tespit Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararının iptali, zararın on bir yıl üzerinden hesaplanarak … İdare Mahkemesinin E: … sayılı kararının yerine getirilmesine, 2013 yılı içinde verilen karara karşılık 2014 yılında sulhname gönderilmiş olması nedeniyle 2013 verileri doğrultasındaki hesaplamanın iptali ile sulhnamenin sunulduğu yıl verileri üzerinden hesaplama yapılmasına karar verilmesi istenilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; davanın, davacının 5233 sayılı Kanun kapsamında Tunceli ili, Çemişgezek ilçesi, … Mahallesi, … mezrasında uğradığını ileri sürdüğü zararlarına yönelik olduğu görülmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: … , K: … sayılı kararıyla; davacının 5233 sayılı Kanun kapsamında tazminat istemiyle yaptığı başvurunun kısmen kabul edilerek uğradığı zararlara karşılık 5.245,72 TL teklif edilmesine ilişkin Tunceli Valiliği Zarar Tespit Komisyonu Başkanlığının … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle … İdare Mahkemesinin E: … sayılı dosyasında açılan davada, davacının mal varlığına ulaşamadığını iddia ettiği sürenin hesaplanmasına yönelik olarak Çemişgezek İlçe Özel İdaresinin … İdare Mahkemesinin E: … sayılı dosyasına sunduğu 11/12/2009 tarih ve 178 sayılı yazısı uyarınca … mezrasının 1994 yılından 2005 yılına kadar boş kaldığının bildirildiği, sürenin hesaplanmasında bu hususun da dikkate alınması gerektiğinden işlemin iptali, zarar miktarının ise davalı idare tarafından belirtilen eksiklikler giderilerek hakkaniyete ve günün ekonomik koşullarına göre Komisyon tarafından doğrudan doğruya veya bilirkişi aracılığıyla belirleneceği, buna göre davacının başvurusu ile ilgili yapılacak araştırma ve inceleme neticesinde ortaya çıkan yeni duruma göre tazminat talebinin öncelikle Komisyon tarafından değerlendirilmesi gerekeceğinden, davacının maddi tazminat istemi hakkında karar verilmesine olanak bulunmadığı yönünde karar verildiği ve yapılan başvuru ile de 1994-2001 yıllarına ilişkin zararın tazminine yönelik dava konusu işlemin tesis edildiği; bu itibarla, dava dosyalarındaki bilgi ve belgeler birlikte değerlendirildiğinde, davacının ikamet ettiği Tunceli ili, Çemişgezek ilçesi, … Mahallesi, … mezrasının terör olayları nedeniyle 1994-2005 yılları arasında tamamen boşaltıldığı, bu sebeple ilgilinin köyde bulunan mal varlığına ulaşamamasından kaynaklanan zararının 5233 sayılı Kanun hükümleri kapsamında tazmini gerekeceği, zararın tazmininde mezranın boş olduğu 1994-2005 yıllları arasındaki zararın dikkate alınması gerekirken, 1994-2001 yılları arası zararın tazminine yönelik tesis edilen dava konusu kararda hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, her ne kadar … mezrası 1994 yılından 2005 yılına kadar boş görünüyorsa da Komisyon tarafından 2001 yılı sonrası zarar hesaplaması yapılamayacağı, zira köylerin genel olarak boşaldığı yılın 1994 yılı olduğu ve OHAL uygulamasının kaldırıldığı 2001 yılına kadar Tunceli ili genelinde köylerin genel olarak boş kaldığı ve zarar hesabının bu yedi yıllık süre için yapıldığı, Tunceli İl Jandarma Komutanlığının … tarih ve … sayılı yazısında da il genelinde 2001 yılı sonrasında köy ve mezralara giriş çıkışların yasaklanmasına dair bir karar ve güvenlik nedeniyle köye dönüşe bir engelin olmadığının bildirildiği, Mahkeme kararının temyizen incelenerek bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, temyiz dilekçesinin savunmayı genişletme kapsamında olduğu ve savunmanın genişletilmesine muvafakatlerinin bulunmadığı; …. İdare Mahkemesinin E: … , K: … sayılı kararında hesaplanacak zararın 11 yıl üzerinden olacağının belirlendiği ve kararın temyizen incelenip kesinleştiği; genel belirlemeler ile zarar hesabının hukuka uygun olamayacağı, her bir birey bakımından durumun ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiği ve mal varlığına ulaşamamanın sadece yasaklamalardan kaynaklanmadığı belirtilerek istemin reddi ile Mahkeme kararının onanması gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Danıştay (Kapatılan) Onbeşinci Dairesinin 01/11/2011 tarih ve E:2011/8426, K:2011/3198 sayılı kararı ile onanan … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: … , K: … sayılı kararıyla birlikte yapılan değerlendirmede, anılan kararda davacının oğlu …’ın terör olayları nedeniyle öldürüldüğü ve bu ölüm olayına bağlı olarak davacının aynı zamanda köyünden göç etmek zorunda kaldığı, davacının köyünden göç etmek zorunda kalması nedenine bağlı olarak komisyonca zarar gören veya ulaşamadığı mal varlığı olup olmadığının araştırılması ve varsa bu zararlarının da karşılanması yönünde iptal kararı verildiği; bu halde anılan köyün terör nedeniyle boş kaldığı süreden başka, davacının kendisi bakımından terör tehdidinin ortadan kalktığı zamanın önem arz ettiği düşüncesiyle temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: … , K: … sayılı temyize konu kararının ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 29/09/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.