Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2019/11118 E. , 2020/3439 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/11118
Karar No : 2020/3439
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Mobile İletişim Sanayi ve Dış Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket uhdesindeki … marka … (…) model cihazlara yönelik yapılan piyasa gözetimi ve denetimi sonucunda, 4703 sayılı Kanun’un 5. maddesinin ihlal edildiğinden bahisle, aynı Kanun’un 12. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi, 5809 sayılı Kanun’un 60. maddesinin 6. fıkrası ve ilgili mevzuat uyarınca davacı şirkete … TL idari para cezası verilmesine yönelik 2017/30 sayılı idari para cezası karar tutanağı ile idari para cezasının dayanağı olan 01/11/2017 tarih ve 2017/DK-TED/326 sayılı kurul kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, davacının cihazın üreticisi konumunda olduğu ve denetime konu cihazın teknik düzenlemeye uygun olmadığının sabit olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince, Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanun’la değişik 3. maddesi uyarınca, idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerin diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde uygulanacağı nedeniyle, görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Kanun hükümleri dikkate alınacağı, dava konusu idari para cezası ve idari yaptırım kararına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, anılan Kanunun 27. maddesinin (1) numaralı bendi uyarınca adli yargı yerinin görevli olduğu bu nedenle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 14/3-a ve 15/1-a maddeleri uyarınca davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, Mahkemece işin esası hakkında karar verilmesinde usul hükümlerine uyarlık görülmediği gerekçesiyle İstinaf başvurusunun kabulüne, İdare Mahkemesinin kararının kaldırılmasına, 2577 sayılı Kanunun değişik 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca esastan incelenen davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI: Davalı idare tarafından, emsal kararların idari yargının görevli olduğu yönünde olduğu ileri sürülerek Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMAS: Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
MADDİ OLAY:
Davalı idarenin … Bölge Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen piyasa gözetimi ve denetiminde; davacı şirket tarafından piyasaya arz edilen … marka … (…) model cihazdan test amacıyla 1 adet numune cihazın, 28/02/2017 tarihli ve İST-201702038 sayılı tutanak ile kayıt altına alındığı, denetimde cihazın uygunluk beyanının ve Türkçe kullanım kılavuzunun bulunmadığının tespiti üzerine bilgi belge istenildiği, numune olarak alınan … marka …(…) model cihazın Piyasa Gözetim Laboratuvar Müdürlüğünde Telsiz ve Telekomünikasyon Terminal Ekipmanları Yönetmeliğinin 5. maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerindeki temel gerekler açısından uygunluğun belirlenmesi amacıyla yapılan testler sonucunda, TTTE Yönetmeliğinin 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendindeki temel gerekler açısından uygun olmadığı ancak risk seviyesinin kabul edilebilir ölçüler içerisinde olması nedeniyle, davacı şirkete 4703 sayılı Kanunun 5 inci maddesini ihlalden dolayı aynı Kanunun 12. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde üretici için öngörülen idari para cezası verilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Temyiz” başlıklı değişik 46. maddesinde, “Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin aşağıda sayılan davalar hakkında verdikleri kararlar, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştayda, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebilir.” hükmü getirilmiş; aynı maddenin (b) bendinde, “Konusu yüz bin Türk lirasını aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan davalar”, (m) bendinde de, “Düzenleyici ve denetleyici kurullar tarafından görevli oldukları piyasa veya sektörle ilgili olarak alınan kararlara karşı açılan davalar” temyiz incelemesi kapsamında yer alan davalar olarak düzenlenmiştir.
31/03/2005 tarih ve 25772 (mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “Genel kanun niteliği” başlıklı 3. maddesinde; “(Değişik: 6/12/2006-5560/31 md.) (1) Bu Kanunun; a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde, b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında, uygulanır.” hükmüne yer verilmiştir.
11/07/2001 tarih ve 24459 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun’un “Ceza hükümleri” başlıklı değişik 12. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihteki haliyle (d) bendinde, “Bu Kanunun; d) 5 inci maddesinin 8. fıkrasına aykırı hareket eden üreticiler hakkında 3.536,00 Türk Lirasından 8.848,00 Türk Lirasına kadar… idarî para cezası uygulanır.” kuralına yer verilmiştir. Kanun’da verilen idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna yönelik hükme yer verilmemiştir.
10/11/2008 tarih ve 27050 (mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun “Tanımlar ve kısaltmalar” başlıklı 3. maddesinin 1. fıkrasının (ee) bendinde Kurum’un Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunu ifade ettiği düzenlenmiş; 53. maddesinin 1. fıkrasında, “Bu Kanun kapsamındaki cihazların Kurum tarafından yayımlanacak teknik düzenlemelere ve ilgili güvenlik koşullarına uygunluğu, bu konularda üretici ve dağıtıcıların yükümlülüğü, bu cihazların piyasa gözetimi ve denetiminde Kurumun yetki ve sorumluluğu ile Kurum tarafından belirlenecek onaylanmış kuruluşların sorumlulukları hususunda 4703 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.” hükmü ile; “Kurumun yetkisi ve idarî yaptırımlar” başlıklı 60. maddesinin 6. fıkrasında, “Bu Kanunun 53 üncü maddesinin birinci fıkrasına aykırılık hallerinde, 4703 sayılı Kanunun 12 nci maddesinde dağıtıcı, üretici ve onaylanmış kuruluşlar bakımından öngörülmüş bulunan idarî para cezaları bir katından dört katına kadar artırılarak uygulanır.
” hükmü yer almıştır. 5809 sayılı Kanun’un “İdarî para cezalarının uygulanması ve tahsili” başlıklı 61. maddesinde, “(1) Kurum tarafından verilen idarî para cezaları, 6183 sayılı Kanun hükümlerine tabi olup, tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içerisinde Kurum hesaplarına ödenir. Bu süre içerisinde ödenmeyen idarî para cezaları, Kurumun bildirimi üzerine ilgili vergi dairesince 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsil olunur. (…) (2) Tahsil olan idarî para cezalarının tamamı Kurum hesaplarına aktarılır.” hükmüne ve “Dava hakkı” başlıklı 62. maddesinde, “(1) İdarî yaptırım kararlarına karşı yetkili idare mahkemesinde dava açılabilir. Kurum kararlarına karşı açılan her türlü dava öncelikli işlerden sayılır. Kurulun kararları, Kurumun idarî denetimi sırasında yerindelik denetimine tabi tutulamaz. (2) Kurum tarafından açılacak davalarda teminat aranmaz.” hükmüne yer verilmiştir.
07/04/1983 tarih ve 18011 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2813 sayılı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun Kuruluşuna İlişkin Kanun’un “Kuruluş” başlıklı 5. maddesinde, “…(Değişik beşinci fıkra: 5/11/2008-5809/67 md.) Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu, Kurumun karar organıdır. Kurul, biri başkan olmak üzere toplam yedi üyeden oluşur. Kurul Başkanı Kurumun da başkanıdır. (Değişik birinci cümle: 5/11/2008-5809/67 md.) Kurul Başkanı Kurumun en üst idarî amiridir. Kurumun yönetim ve temsil yetkisi Başkana aittir. Başkan gerektiğinde temsil yetkisini yazılı olarak devredebilir…” hükmü ve “Personel nitelikleri” başlıklı 8. maddesinde, “… (Ek fıkra: 5/11/2008-5809/67 md.) Kurul bu Kanun ve diğer mevzuatta belirtilen görevler yanında aşağıdaki görevleri yapar ve yetkileri kullanır: a) Elektronik haberleşme sektörüyle ilgili uluslararası ilke ve uygulamaları da dikkate alarak ikincil düzenlemeleri yapmak ve kanunlarla Kuruma verilen görevlere ilişkin hususları görüşüp gereken kararları almak. … d) Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak. (Ek fıkra: 5/11/2008-5809/67 md.)Kurul sınırlarını ve gerekçesini belirlemek suretiyle görevlerinden bir kısmını Kurul Başkanına devretmeye yetkilidir. (Ek fıkra: 5/11/2008-5809/67 md.) Başkanın görev ve yetkileri şunlardır: … b) Kurul kararlarının gereğinin yerine getirilmesini teminen gerekli işlemleri yapmak ve uygulanmasını izlemek. c) Hizmet birimlerinden gelen önerilere son şeklini vererek Kurula sunmak…” hükmü yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanun’un 46. maddesinde, temyize tabi olan bölge idare mahkemesi kararları sayma suretiyle belirtilmiştir. Dava konusu edilen idari para cezası miktarı itibarıyla temyiz sınırının altında ise de, uyuşmazlık konusu idari para cezasının davalı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun bünyesinde bulunan Kurul tarafından verildiği dikkate alındığında bölge idare mahkemesince verilen kararlara karşı temyiz yoluna başvurulabilmesi mümkündür.
Öte yandan, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından görevli olduğu piyasa ve sektörle ilgili olarak alınan idari yaptırım kararlarının yetkili Kurul tarafından alınması zorunlu olduğundan (idari yaptırım içeren kararlar idarenin yetkili olmayan organları tarafından tesis edilmiş olsa bile), bu kararlara karşı açılan davalarda verilen bölge idare mahkemesi kararlarına karşı da temyiz yoluna başvurulabilir.
4703 sayılı Kanun uyarınca tesis edilen idari tedbir ve idari para cezası şeklindeki idari yaptırım kararlarına karşı açılacak davalar için sözkonusu Kanun’da yargı yeri gösterilmediğinden, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri uygulanmak suretiyle davaların adli yargı yerinde görülmesi gerekirken; Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun, 4703 sayılı Kanun hükümleri uyarınca piyasa gözetimi ve denetimi kapsamında aldığı idari yaptırım kararları ya da diğer kanunlar uyarınca aldığı idari yaptırım kararlarına karşı açılan davaların, 5809 sayılı Kanun’un 62. maddesi gereğince ayrım gözetilmeksizin idari yargı yerinde görülmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, idari para cezasına yönelik işleme karşı açılan davanın reddi yolundaki … İdare Mahkemesi kararına yönelik davacının istinaf başvurusunun kabulü ile davanın görev yönünden reddine ilişkin temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddine ilişkin … İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile idare mahkeme kararının kaldırılarak davanın görev yönünden reddine ilişkin temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 05/10/2020 tarihinde kesin olarak oy çokluğuyla karar verildi.
(X) KARŞI OY :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunumun “Temyiz” başlıklı değişik 46. maddesinde, “Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin aşağıda sayılan davalar hakkında verdikleri kararlar, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştay’da, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebilir.” hükmü getirilmiş; aynı maddenin (a) bendinde, “Düzenleyici işlemlere karşı açılan iptal davaları” (b) bendinde, “Konusu yüzbin Türk lirasını aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan davalar”, (m) bendinde de, “Düzenleyici ve denetleyici kurullar tarafından verilen görevli oldukları piyasa veya sektörle ilgili olarak alınan kararlara karşı açılan davalar” temyize tabi davalar arasında sayılmıştır.
Düzenleyici ve denetleyici kuruluşlar, bir yandan görevli oldukları piyasa veya sektörle ilgili olarak “düzenleme, izleme, izin verme ve kural koyma” fonksiyonlarını kullanarak piyasa veya sektöre düzen vermek, piyasa veya sektörün düzenini kurup korumak için düzenleyici işlemler tesis etmenin yanı sıra bu mahiyette olmayan kararlar da almakta, bir yandan da “denetleme” fonksiyonunu kullanarak ilgili mevzuata ve kendinin tesis ettiği düzenleyici işlemler ile koyduğu kurallara aykırılık hallerinde piyasa veya sektördeki aktörlere idari para cezaları uygulamakta olup; bu para cezaları, anılan kurulların görevli oldukları piyasa veya sektörle ilgili olarak aldığı yukarıda çerçevesi çizilen kararlar niteliğinde olmadığından, 2577 sayılı Kanunun 46. maddesinin (m) bendi uygulamasında bu kapsamda değerlendirilemeyecek, dolayısıyla sözü edilen bent hükmü çerçevesinde bu para cezalarına karşı açılan davalarda verilen kararların temyize tabi olduğundan bahsedilemeyecektir.
Diğer taraftan, aksi bir düşüncenin kabulü halinde, düzenleyici ve denetleyici kurullar dışındaki idarelerce verilen idari para cezalarına karşı açılan davalarda verilen kararların temyize tabi olup olmaması noktasında 2577 sayılı Kanunun 46. maddesinin (b) bendindeki parasal sınır esas alınırken, düzenleyici ve denetleyici kurullar tarafından verilen idari para cezalarında bu esastan ayrılmış olunacağı; bu durumun da, usul kurallarının genel ve soyut niteliği de dikkate alındığında yasa koyucunun amacı dışında idari para cezasına ilişkin bir kararın temyize tabi olup olmaması hususunda idari para cezasını verene göre bir ayrıma gidilmesi sonucunu doğuracağı açıktır.
Bu itibarla, … marka… model cihazın Telsiz ve Telekomünikasyon Terminal Ekipmanları Yönetmeliğinin 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendindeki temel gerekler açısından uygun olmadığı ancak risk seviyesinin kabul edilebilir ölçüler içerisinde olması nedeniyle 4703 sayılı Kanun’un 5. maddesinin ihlal edildiğinden bahisle davacı şirkete aynı Kanun’un 12. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca … TL idari para cezası verilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada, tek hakim tarafından verilen karara karşı yapılan istinaf başvurusu üzerine alınan temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının, 2577 sayılı Kanunun 46. maddesinin gerek miktar itibariyle (b) bendi, gerekse konu itibariyle (m) bendi kapsamında bir davaya ilişkin olmadığı anlaşılmakla, temyizen incelenmesi mümkün değildir.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerektiği oyu ile aksi yöndeki Daire kararına katılmıyorum.