Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2019/10112 E. , 2020/4441 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/10112
Karar No : 2020/4441
TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- …
2- …
3- …
4- …
VEKİLLERİ : Av. …
VEKİLİ : 1. Huk. Müş. Yrd. V. …
2- …. Valiliği
VEKİLİ : Av. …
İSTEMLERİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin …. tarih ve E:…., K:.. sayılı kararının taraflarca aleyhlerine olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Beşiktaş ilçesinde bulunan … isimli gece kulübüne … gecesi yapılan silahlı saldırıda hayatını kaybeden ….’in annesi … ve babası … tarafından, saldırıda idarenin ağır hizmet kusurunun bulunduğundan bahisle, destekten yoksun kalma tazminatı olarak şimdilik ayrı ayrı 100.000,00 TL maddi ve 300.000,00 TL manevi, kardeşleri … ve … için ise ayrı ayrı 150.000,00 TL manevi tazminatın, olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…., K:.. sayılı kararıyla; ….’in ölümü nedeniyle … Valiliği Zarar Tespit Komisyonu tarafından 5233 sayılı Kanun kapsamında … TL ödenmesine karar verildiği, davacılar vekilince sulhnamenin imzalandığı, ödemenin yapıldığı gerekçesiyle maddi tazminat istemlerinin reddine, davacıların manevi tazminat istemlerinin ise sosyal risk ilkesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, baba … için 75.000,00 TL, anne … için 75.000,00 TL, kardeşler … için 50.000,00 TL ve … için de 50.000,00 TL olmak üzere toplam 250.000,00 TL’lik kısmının kabulü ile 21/02/2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte hesaplanarak davalı idarelerce müştereken ve müteselsilen davacılara ödenmesine, davacıların manevi tazminat istemlerinin fazlaya ilişkin kısmının ise reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi 9…. İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu …. İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve taraflarca ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacılar tarafından, zararın terör eyleminden kaynaklandığı ancak Devletin vatandaşın can ve mal emniyetini sağlama yükümlülüğü olduğundan hizmet kusurundan ödemenin yapılması gerektiği, hükmedilen manevi tazminat tutarlarının düşük olduğu ileri sürülmektedir. Davalı İçişleri Bakanlığı tarafından, olayda idarenin hizmet kusurunun bulunmadığı, terör eylemi olduğu, 5233 sayılı Kanun kapsamında bulunduğu, hükmedilen manevi tazminat tutarlarının fahiş olduğu ileri sürülmektedir. Davalı İstanbul Valiliği tarafından, 5233 sayılı Kanunun maddi tazminatları kapsadığı, manevi tazminatların kapsam dışı olduğu, tazminat miktarının fahiş olduğu ileri sürülmektedir.
TARAFLARIN SAVUNMALARI : Davalı İçişleri Bakanlığı tarafından, davacıların temyiz istemlerinin reddi gerektiği savunulmuştur, Diğer davalı İstanbul Valiliği ve davacılar tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davacıların temyiz istemlerinin reddi, davalı idarelerinin temyiz istemlerinin kabulünün gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
A-) Temyize konu kararın, İdare Mahkemesi kararının maddi tazminat isteminin reddine, manevi tazminat isteminin ise kısmen reddine ilişkin kısımlarına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısımlarının incelenmesi:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın maddi tazminat isteminin reddine ve manevi tazminat istemlerinin kısmen reddine ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, davacılar tarafından ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
B-) Temyize konu kararın, İdare Mahkemesi kararının manevi tazminat istemlerinin kısmen kabulüne ilişkin kısmına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısmının incelenmesi: Manevi zarar; kişinin fizik yapısının ve iç huzurunun bozulmasını, yaşama gücünün ve sevincinin azalmasını, kişilik haklarının zedelenmesini, şeref ve haysiyetinin rencide edilmesini, ölüm veya uğranılan diğer cismani zarar nedeniyle duyulan acı ve ızdırabı, kişinin günlük yaşamını zorlaştıran belli ağırlıktaki her türlü üzüntü ve sıkıntıyı ifade etmektedir. Kendisinin veya yakınlarının uğradığı tecavüz, saldırı veya meydana gelen bir ölüm olayı sonucunda; fiziki veya manevi acılar duyan, ruhsal dengesi bozulan, yaşama sevinci azalan kişinin manevi yönden zarara uğramış olduğu kabul edilmektedir.
Manevi tazminat, kişinin mal varlığında meydana gelen eksilmeyi gidermeye yönelik bir tazmin aracı değil, manevi değerlerinde bir eksilme meydana gelen ve yaşama sevinci ve zevki azalan kişinin manen tatminini sağlamaya yönelik bir tazmin aracıdır. Manevi zararın başka türlü giderim yollarının bulunmayışı veya yetersiz kalışı manevi tazminatın parasal olarak belirlenmesini zorunlu kılmaktadır. Manevi tazminat, olay nedeniyle duyulan elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafifletmeyi amaçlar. Belirtilen niteliği gereği manevi tazminatın, zenginleşmeye yol açmayacak şekilde belirlenmesi ve tam yargı davalarının niteliği gereği takdir edilecek manevi tazminat miktarının, olayın ağırlığını ortaya koyacak, hukuka aykırılığı özendirmeyecek, bir başka ifade ile benzeri olayların bir daha yaşanmaması için caydırıcı ve aynı zamanda cezalandırıcı bir miktarda olması gerekmektedir.
5233 sayılı Kanunda açıkça manevi tazminat ödenmesini engelleyen bir hüküm bulunmadığından, sosyal risk ilkesine dayalı olarak manevi tazminata hükmedilmesinin önünde bir engel bulunmamaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, 01/01/2017 tarihinde meydana gelen silahlı saldırıda yaşamını yitiren …’in davacıların oğulları ve kardeşleri olduğu, … Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zarar Tespit Komisyonuna yaptıkları başvuru sonucunda Komisyon tarafından yasal mirasçılara 33.620,30 TL ödenmesine karar verildiği, bu tutarın kabul edilerek Sulhname düzenlendiği ve ödemenin yapıldığı daha sonra davacılar tarafından davalı idarenin hizmet kusuruna dayanılarak anne ve baba için için ayrı ayrı 300.000,00 TL ve kardeşler için ayrı ayrı 150.000,00 TL olmak üzere toplam 900.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Bakılan uyuşmazlıkta meydana gelen terör olayından yakınlarını kaybeden davacıların elem ve acı duyması nedeniyle oluşan bu manevi zararın sosyal risk ilkesi gereği tazmini gerekmekle birlikte İdare Mahkemesi tarafından davanın kabulü ile anne ve baba için ayrı ayrı 75.000,00 TL, iki kardeşin her biri için 50.000,00 TL olmak üzere toplam 250.000,00 TL manevi tazminatın ödenmesine karar verilmesinin, olayın oluş şekline göre zenginleşmeye sebep olacak miktarda fazla olduğu görüldüğünden, manevi tazminatın amaç ve niteliği de dikkate alınarak olay karşısında duyulan acıyla da orantılı olacak şekilde yeniden manevi tazminat takdiri yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bununla birlikte; benzer olaylar nedeniyle yaşamını yitiren şahısların yakınları tarafından açılan davalarda ilk derece mahkemeleri tarafından hükmedilen, eş için 50.000,00 TL, çocuk için 50.000,00 TL, anne ve baba için 30.000,00 TL ve kardeşler için 15.000,00 TL manevi tazminat miktarları, Dairemizin E:…, K:… ve E:…, K:… sayılı kararları ile zenginleşmeye yol açmayacak, hakkaniyetli ve Dairemiz içtihatlarına uygun bulunduğundan onanmış olup, Bölge İdare Mahkemesince davacıların manevi tazminat istemleri hakkında Dairemizin bu kararları emsal alınarak yeniden hüküm kurulması gerekmektedir.
Bu itibarla, İdare Mahkemesi kararının manevi tazminat istemlerinin kısmen kabulüne ilişkin kısmına karşı davalı idarelerce yapılan istinaf başvurularının reddine ilişkin temyize konu .. Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin kararının bu kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz istemlerinin reddine, davalı idarelerin temyiz istemlerinin kabulüne,
2. Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, İdare Mahkemesi kararının maddi tazminat isteminin reddine, manevi tazminat istemlerinin kısmen reddine ilişkin kısımlarına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:….., K:….. sayılı kararının, İdare Mahkemesi kararının manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne ilişkin kısmına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin kısmının BOZULMASINA,
4. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge Mahkemesi …. İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 03/11/2020 tarihinde kesin olarak oy birliğiyle karar verildi.