Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2018/2152 E.  ,  2022/6646 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2018/2152
Karar No : 2022/6646

DAVACI : … Odası
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN_KONUSU : Davacı tarafından, 01/10/2017 tarih ve 30197 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İş Ekipmanlarının Periyodik Kontrollerini Yapmaya Yetkili Kişilerin Kayıt ve Eğitimlerine İlişkin Tebliğin 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin, 11. maddesinin, 12. maddesinin, 13. maddesinin 3. fıkrasında yer alan “sınav süresi dahil” ibaresinin, 15. maddesinin ve Ek -1 “Yetkili Kişi Temel Eğitim Programı” bölümünün iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Davacı tarafından, Tebliğde periyodik kontrol yapacak kişilerin eğitimleriyle ilgili standart bir eğitim programına yer verildiği, kişilerin unvanları ve eğitim durumlarının dikkate alınmadığı, mühendisler için de sınav şartının getirildiği, mühendislerin eğitime tabi tutulması ve sonrasında sınavda başarılı olamaması halinde mesleklerinin bir parçasını yapamamaları anlamına geleceği, mühendisler için eğitim ve sınav şartı getirilmesinin mevzuata aykırı olduğu, davalı idarenin mühendislere eğitim verme konusunda yetkili olmadığı, bu eğitimi meslek odalarının verdiği, periyodik kontrol yapacak kişilerin çalıştıkları iş yerinde denetim yapabilmesinin bağımsızlık, tarafsızlık, güvenilirlik ilkelerine uymadığı ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, eğitim ve sınavı başarı ile tamamlayan periyodik kontrol uzmanlarının kendi işyerlerinde kullandıkları ekipmanların kullanımına ilişkin öncelik ve detaylara daha hakim oldukları, sahip olunan tecrübe ve yetki dahilinde anlık olarak ekipmana müdahale edilebileceği, böylece yaşanması olası iş kazalarının önüne geçilmesinde büyük rol oynanacağı, dava konusu düzenleme ile ilk olarak, iş ekipmanlarının periyodik kontrollerini gerçekleştirecek kişilerin belirli standartları haiz eğitim ve sınav aşamalarından geçmeleri, ekip-net sisteminde kayıt altına alınmaları sonraki aşamalarda ise ekipman bazlı ileri seviye eğitimleri verilerek uzun vadede ekipmanların kontrol altına alınmasının amaçlandığı, elektrik tesisatlarına ilişkin periyodik kontrolleri yapmaya yetkili unvanlardan birinin de elektrik teknikeri ve elektrik yüksek teknikeri olduğu; söz konusu unvana sahip kişilerin teknik ve mesleki öğrenimleri nedeniyle Elektrik ile İlgili Fen Adamlarının Yetki Görev ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik gereğince fen adamı sayıldığı ve aynı Yönetmeliğin 4. maddesine göre de bu kişilerin elektrikle ilgili tesisatların periyodik kontrollerini yapabilmek için gerekli koşullara sahip olduğu, iş ekipmanlarının karıştığı büyük ve çoklu ölümlü iş kazaları varken kaliteyi artırmayı hedefleyen bu konudaki eğitimlerin ve sınavın kaldırılmasının istenmesinin doğru olmadığı; nitekim TMMOB’un diğer üyesi Makine Mühendisleri Odası ile protokol imzalandığı ve eğitim verebilecek kurumlar arasına girdiği, 6331 sayılı Kanun’da iş ekipmanları ile ilgili düzenlemelerin Bakanlıkça çıkarılacak Yönetmelikle yapılacağının belirtildiği, temel eğitim ve sınavı başarı ile bitiremeyen bir mühendisin periyodik kontrolleri gerçekleştirmeye devam etmesinin vahim bir durum olduğu; Tebliğ ekinde yer alan eğitim konularının ise mühendislik meslek içi eğitimleri ile ilgisi olmayan ve iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı kapsamında iş ekipmanları periyodik kontrollerine ilişkin getirilen eğitim konuları olduğu; dolayısıyla mühendislerin çalışma alanlarına müdahale edilmediği ya da yetkilerinin kısıtlanmadığı, gerek sınava gerekse eğitime ilişkin olarak 6331 sayılı Kanun’un 30. ve 31. maddesi ile 3146 sayılı Kanun’un 2. maddesi doğrultusunda Bakanlığın yetkili olduğu, makine, inşaat ve elektrik elektronik mühendisliği bölümlerini bünyesinde bulunduran üniversiteler ile en az 5 yıl akredite olan kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının da söz konusu eğitimleri verebileceği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu Tebliğ’in 11. maddesinde ve 13. maddesinin 3. fıkrasındaki “sınav süresi dahil” ibareleri ile 15. maddesinde ve Ek-1 “Yetkili Kişi Temel Eğitim Programı”nda yer alan “sınav” ibarelerinin iptaline, diğer kısımlar yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, 01/10/2017 tarih ve 30197 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “İş Ekipmanlarının Periyodik Kontrollerini Yapmaya Yetkili Kişilerin Kayıt ve Eğitimlerine İlişkin Tebliğin 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin, 11. maddesinin, 12. maddesinin, 13. maddesinin 3. fıkrasında yer alan “sınav süresi dahil” ibaresinin, 15. maddesinin ve Ek -1 “Yetkili Kişi Temel Eğitim Programı” bölümünün iptali istemiyle açılmıştır.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 30. maddesinin 1. fıkrasında, “aşağıdaki konular ile bunlara ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir.” hükmüne yer verilmiş; aynı fıkranın (a) bendinde de, “İlgili bakanlıkların görüşü alınarak, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması, sürdürülmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi amacıyla; işyeri bina ve eklentileri, iş ekipmanı, işin her safhasında kullanılan ve ortaya çıkan maddeler, çalışma ortam ve şartları, özel risk taşıyan iş ekipmanı ve işler ile işyerleri, özel politika gerektiren grupların çalıştırılması, işin özelliğine göre gece çalışmaları ve postalar hâlinde çalışmalar, sağlık kuralları bakımından daha az çalışılması gereken işler, gebe ve emziren kadınların çalışma şartları, emzirme odaları ve çocuk bakım yurtlarının kurulması veya dışarıdan hizmet alınması ve benzeri özel düzenleme gerektirebilecek konular ve bunlara bağlı bildirim ve izinler ile bu Kanunun uygulanmasına yönelik diğer hususların yönetmelikle düzenleneceği” hükmü; 31. maddesinde ise, “İş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunan, ölçüm ve analizleri yapan kişi, kurum, kuruluşlar ve eğitim kurumları ile ilgili olarak yetkilendirme ve belgelendirme bedelleri, bu kişi ve kurumlara getirilen kuralların ihlali hâlinde hafif, orta ve ağır ihtar olarak kayda alınması ile yetki belgelerinin geçerliliğinin doğrudan veya ihtar puanları esas alınarak askıya alınması ve iptaline dair usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.”hükmüne yer verilmiştir.
6331 sayılı Kanunu’nun 30 ve 31. maddeleri ile 3146 sayılı Kanun’un 2 ve 12. maddelerine dayanılarak ve 03/10/2009 tarihli ve 2009/104/EC sayılı Avrupa Birliği Direktifine paralel olarak hazırlanarak yürürlüğe konulan ve dava konusu Tebliğin dayanakları arasında yer alan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinin 4. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde, iş ekipmanının; işin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet, tesis ve tesisatı; (g) bendinde, periyodik kontrolün; iş ekipmanlarının bu Yönetmelikte öngörülen aralıklarda ve belirtilen yöntemlere uygun olarak yetkili kişilerce yapılan muayene, deney ve test faaliyetlerini; (ğ) bendinde de, periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerin; bu Yönetmelikte belirtilen iş ekipmanlarının teknik özelliklerinin gerektirdiği ve Ek-III te yer alan istisnalar saklı kalmak kaydıyla ilgili branşlardan mühendis, teknik öğretmen, tekniker ve yüksek teknikerleri ifade ettiği hüküm altına alınmış; 13. maddesinin 1. fıkrasında, Yönetmelik kapsamında periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerin bilgilerini Bakanlığa elektronik ortamda kayıt yaptıracağı, elektronik ortama kayıt için istenecek bilgiler ile elektronik kayıt işlemlerine ilişkin usul ve esasların Bakanlıkça çıkarılacak Tebliğ ile belirleneceği düzenlenmiş, maddenin devam eden fıkralarında ise; bildirimde beyanın esas olduğu, bu kişilere Bakanlıkça kayıt numarası verileceği, Bakanlıkça yapılan araştırma sonucu beyan edilen bilgilerin doğru olmadığı tespit edilenlerin kaydının silineceği, kaydı silinenlerin Bakanlığın internet sitesinde ilân edileceği, bu kişiler hakkında ilgili mevzuat çerçevesinde işlem yapılacağı, kaydı silinenlerin silinme tarihinden itibaren üç yıl içerisinde yaptığı başvuruların, üç yılın tamamlanmasına kadar askıya alınacağı, periyodik kontrol raporlarında kayıt numaralarının bulunması gerektiği, beyan edilen bilgilerin doğru olmadığı tespit edilenler ile kayıt numarası almayanlar tarafından düzenlenen periyodik kontrol raporlarının geçersiz sayılacağı hükümlerine yer verilmiş; 14. maddesinin 1. fıkrasında, periyodik kontrol yapacak kişi ve kuruluşlara akreditasyon, yetkilendirme ve eğitim zorunluluğu getirmeye Bakanlığın yetkili olduğu; 2. fıkrasında, periyodik kontrolleri yapılmış iş ekipmanları ile ilgili olarak periyodik kontrol raporunun gerçeğe aykırı düzenlenmesi, bu Yönetmelikte yer alan kriterlere uygun olmayan kşilerce yapılması, uygun olmayan deney ve test yöntemleri kullanılarak yapılması gibi uygunsuzlukların Bakanlıkça tespit edilmesi durumunda periyodik kontrol raporlarının geçersiz sayılacağı, ayrıca düzenleyen kişiler hakkında 13. maddenin 3. fıkrasına göre işlem yapılacağı; 3. fıkrasında da, birinci fıkra kapsamında kişi ve kuruluşlara getirilecek zorunlulukların iş ekipmanları esas alınarak Bakanlıkça çıkartılacak Tebliğ ile belirleneceği, Tebliğde belirtilen süre içerisinde periyodik kontrol yapacak kişlerin eğitim alması, periyodik kontrol yapacak kuruluşların ise hizmet yeterliliği belgesi alması veya akredite olmasının zorunlu olduğu yönünde düzenlemeler yapılmış; Yönetmeliğin Ek-III bölümünde de periyodik kontrole tabi iş ekipmanları; basınçlı kap ve tesisatlar, kaldırma ve iletme ekipmanları, tesisatlar ve tezgahlar olarak kategorize edilmiş olup; elektrik tesisatı, topraklama tesisatı, paratoner tesisatı ile akümülatör ve transformatör ve benzeri elektrik ile ilgili tesisatın periyodik kontrollerinin elektrik mühendisleri, elektrik eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler, elektrik tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılacağı, elektronik kumanda sistemi ile donatılmış kaldırma ve iletme ekipmanının periyodik kontrolünde ise makine ve elektrik ile ilgili branşlarda periyodik kontrolleri yapamaya yetkili kişilerin birlikte görev alacağı düzenlenmiştir.
Bu doğrultuda 6331 sayılı Kanun’un 30 ve 31. maddeleri ile İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinin 13 ve 14. maddelerine dayanılarak hazırlanıp 01/10/2017 tarih ve 30197 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan, dava konusu İş Ekipmanlarının Periyodik Kontrollerini Yapmaya Yetkili Kişilerin Kayıt ve Eğitimlerine İlişkin Tebliğin 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin, 11. maddesinin, 12. maddesinin , 13. maddesinin 3. fıkrasında yer alan “sınav süresi dahil” ibaresinin, 15. maddesinin ve Ek-1 “Yetkili Kişi Temel Eğitim Programı” bölümününün iptali istemiyle bu dava açılmıştır.
Dava konusu Tebliğin iptali istenilen 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin incelenmesi:
İptale konu düzenlemede , periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler, bu Tebliğ ve Yönetmeliğin Ek-III’ünde yer alan gerekli nitelikleri haiz olmak şartıyla; “özel işyeri bünyesinde hizmet akdi ile çalışması halinde çalıştığı işyerinde, aynı işverene ait olan holding veya şirketler grubu bünyesindeki diğer işyerlerinde periyodik konrolleri gerçekleştirebilirler.” hükmü yer almaktadır.
Söz konusu hükümle, periyodik kontrol yapmaya yetkili kişilerin özel işyeri bünyesinde hizmet akdi ile çalışırken, çalıştığı işyerinde ve aynı işverene ait olan holding veya şirketler grubu bünyesindeki diğer işyerlerinde de periyodik kontrol yapabilme imkanı getirilmek suretiyle periyodik kontrol yolunda kolaylık sağlandığı, işyeri dışından yetkili kişilerin periyodik kontrol yapmalarını engelleyici bir nitelik taşımadığı görülmektedir. Söz konusu kişilerin çalıştığı işyerinde ve aynı işverene ait olan holding veya şirketler grubu bünyesindeki diğer işyerlerinde yaptıkları periyodik kontrol sonucunda düzenleyecekleri raporların gerçeğe uygun ve objektif olması yasal zorunluluk olup aksi halde mevzuat hükümleri gereği yaptırım uygulanacağı açıktır.
Bu haliyle anılan madde hükmünde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
İş Ekipmanlarının Periyodik Kontrollerini Yapamaya Yetkili Kişilerin Kayıt ve Eğitimlerine İlişkin Tebliğin 11. ve 12. maddelerinin tamamı ile 13. maddesinin 3. fıkrasında yer alan “sınav süresi dahil” ibaresi, 15. maddesinin tamamı ve Ek-1 “Yetkili Kişi Temel Eğitim Programı Bölümü” yönünden yapılan inceleme:
Dava konusu Tebliğin iptali istenilen, 11. maddesinde, “(1) Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler, asgari EK-1’de belirtilen konuları içeren temel eğitimi almakla yükümlüdür. Eğitim almayanlara ya da eğitim sonunda yapılacak sınavda başarılı olamayanlara kayıt numarası verilmez. (2) Eğitimler; örgün olarak, çalışanların kolayca anlayabileceği şekilde teorik ve/veya uygulamalı olarak düzenlenir. (3) Eğitim ile ilgili bilgilendirmeler ve duyurular, Bakanlık internet sitesinden ve EKİPNET sisteminden yapılır.” hükmüne; 12. maddesinde “(1) Eğitimler; İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı tarafından veya Bakanlık ile protokol yapmak suretiyle; makine, inşaat ve elektrik (elektrik–elektronik) mühendisliği bölümlerini bünyesinde bulunduran üniversiteler ile örgün olarak eğitim vermede yetkin, personel belgelendirme konusunda en az beş yıl akredite olan kamu kurum ve kuruluşları ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları tarafından verilir. (2) Eğitime başvuran periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler hakkında aşağıda belirtilen hususların kontrolü, protokol kapsamında eğitim veren kurum ve kuruluşların yetki ve sorumluluğundadır: a) Yönetmeliğin Ek-III’ünde belirtilen unvanları haiz olup olmadığı. b) EKİPNET sisteminde kaydının bulunup bulunmadığı. c) EKİPNET sistemindeki nüfus ve mezuniyet bilgilerinin doğruluğu. (3) Protokol kapsamında eğitim veren kurum ve kuruluşlar, eğitim verdikleri periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerin eğitimi başarı ile tamamladığına dair bildirimi, eğitimi tamamladıkları tarihten itibaren en geç iki hafta içerisinde EKİPNET sistemine kaydetmek zorundadır. (4) Eğitimin düzenlenmesine ilişkin bu Tebliğ ve yapılacak protokol kapsamında belirlenmeyen hususlarda usul ve esasların belirlenmesi Genel Müdürlüğün onayını almak koşulu ile protokol yapılan kurum ve kuruluşlara aittir.” hükmüne; 13. maddesinin 3. fıkrasında “Eğitim, eğitim konularındaki içeriği okuyup, anlayıp, özümsemeye yetecek makul bir süreye göre tasarlanır. Bu süre, sınav süresi dahil her hâlükârda iki günden az olamaz.” hükmüne; 15. Maddesinde ise, “(1) Bakanlıkla protokol yapan kurum ve kuruluşlarca; eğitim sonunda yapılacak sınavdan başarılı olanlara, katıldıkları eğitim programına yönelik protokolle belirlenen başarı belgesi düzenlenir. (2) Eğitim, sınav ve belgelendirmeyi kapsayan ücret protokolde belirlenir ve katılımcılar tarafından ödenir. (3) Genel Müdürlüğün kontrol ve denetim ile sistem takip, izleme ve geliştirme giderleri eğitimlerde başarılı olup sisteme kaydı yapılanlarla orantılı olarak eğitim veren kurum ve kuruluşlardan tahsil edilir. Tahsilat miktarı protokolle belirlenerek Genel Müdürlük Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü hesabına aktarılır.” hükmüne yer verilmiştir. Dava konusu Tebliğin “EK-1 Yetkili Kişi Temel Eğitim Programı” bölümünde ise; mevzuat eğitimi, iş ekipmanları muayene tekniklerine sistematik yaklaşım, periyodik kontrol esnasında alınması gereken temel iş sağlığı ve güvenliği önlem, yöntem ve kuralları, ölçme ve deney cihazlarının tanıtılması, kalibrasyon ve doğrulamaların değerlendirilmesi, raporlama, çalışma etiği ve sorumluluklar ve sınav konularına yer verilmiştir.
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamındaki iş ekipmanlarının periyodik kontrollerini yapmaya yetkili kişilerin kayıt ve eğitimlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla hazırlanmış olan dava konusu Tebliğ’in dayanağı olan Yönetmeliğin 14. maddesinde, “Bakanlığın periyodik kontrol yapacak kişi ve kuruluşlara akreditasyon, yetkilendirme ve eğitim zorunluluğu getirmeye yetkili olduğu” hüküm altına alınmıştır.
Dava konusu Tebliğ’de periyodik kontrol; iş ekipmanlarının Yönetmelikte öngörülen aralıklarda belirtilen yöntemlere uygun olarak periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerce yapılan muayene, deney ve test faaliyetleri olarak tanımlanmış, tamamı teknik eğitim veren okullardan mezun olmuş olan ve sayılan meslekleri yapan kişiler arasında ayrım yapılmayarak anılan meslek mensubu kişilerin Tebliğ kapsamında yapacakları faaliyetlerin muayene, deney ve test olarak sınıflandırıldığı, sürekli olarak yeni teknolojilerle donatılan, geliştirilen ve yenilenen iş ekipmanlarının periyodik kontrolünü yapmaya yetkili mühendisler, teknik öğretmenler, tekniker ve yüksek teknikerlerin tamamen teknik bir konu olan iş ekipmanlarının periyodik kontrollerini belirtilen şekilde yapabilmeleri için eğitim alması gerekmekte olup, teknik eğitim almış olan sayılan meslekleri ifa eden kişiler arasında her hangi bir ayrım yapılmayarak iş ekipmanlarının periyodik kontrolleri konusunda aynı eğitime tabi tutulmalarında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Ancak; dava konusu Tebliğin dayanağı olan 6331 sayılı Kanun ve İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nde iş ekipmanlarının periyodik kontrollerini yapmaya yetkili kişilerle ilgili olarak verilecek eğitim sonunda sınav yapılacağına ilişkin bir düzenleme bulunmamakta olup, sınav şartı ilk kez dava konusu Tebliğ ile getirilmiştir. Sınava ilişkin hususun öncelikle Yönetmelikle düzenlenmesi gerekirken, ilk defa dava konusu Tebliğ ile yapılacak eğitim sonucunda sınav koşulu getirilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, Dava konusu Tebliğ’in iptali istenen 11. maddesinde ve 13. maddesinin 3. fıkrasındaki “sınav süresi dahil” ibareleri ile 15. maddesinde ve Ek-1 “Yetkili Kişi Temel Eğitim Programı”nda yer alan “sınav” ibarelerinin iptaline, dava konusu Tebliğ’in 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi ve anılan tebliğin iptali istenen 11. ve 15. maddeleri ile Ek-1 Yetkili Kişi Temel Eğitim Programı” bölümünde yer alan “sınav” ibaresi dışındaki diğer ibareler ve 12. Maddesi yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Bakılan dava, davacı tarafından, 01/10/2017 tarih ve 30197 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “İş Ekipmanlarının Periyodik Kontrollerini Yapmaya Yetkili Kişilerin Kayıt ve Eğitimlerine İlişkin Tebliğin 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin, 11. maddesinin, 12. maddesinin, 13. maddesinin 3. fıkrasında yer alan “sınav süresi dahil” ibaresinin, 15. maddesinin ve Ek -1 “Yetkili Kişi Temel Eğitim Programı” bölümünün iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
İlgili Mevzuat:
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun “İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çeşitli yönetmelikler” başlıklı 30. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, “İlgili bakanlıkların görüşü alınarak, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması, sürdürülmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi amacıyla; işyeri bina ve eklentileri, iş ekipmanı, işin her safhasında kullanılan ve ortaya çıkan maddeler, çalışma ortam ve şartları, özel risk taşıyan iş ekipmanı ve işler ile işyerleri, özel politika gerektiren grupların çalıştırılması, işin özelliğine göre gece çalışmaları ve postalar hâlinde çalışmalar, sağlık kuralları bakımından daha az çalışılması gereken işler, gebe ve emziren kadınların çalışma şartları, emzirme odaları ve çocuk bakım yurtlarının kurulması veya dışarıdan hizmet alınması ve benzeri özel düzenleme gerektirebilecek konular ve bunlara bağlı bildirim ve izinler ile bu Kanunun uygulanmasına yönelik diğer hususlar”; aynı fıkranın (b) bendinin (3) numaralı alt bendinde de, “İş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunacak kişi, kurum ve kuruluşların; görev, yetki ve yükümlülükleri, belgelendirilmeleri ve yetkilendirilmeleri” ile ilgili usul ve esasların davalı Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği hükme bağlanmış; “Belgelendirme, ihtar ve iptaller” başlıklı 31. maddesinde ise, “İş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunan, ölçüm ve analizleri yapan kişi, kurum, kuruluşlar ve eğitim kurumları ile ilgili olarak yetkilendirme ve belgelendirme bedelleri, bu kişi ve kurumlara getirilen kuralların ihlali hâlinde hafif, orta ve ağır ihtar olarak kayda alınması ile yetki belgelerinin geçerliliğinin doğrudan veya ihtar puanları esas alınarak askıya alınması ve iptaline dair usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.” hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu Tebliğin yayımlandığı tarihte yürürlükte bulunan haliyle 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Görev” başlıklı 2. maddesinde, “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının görevleri şunlardır: …
g) İş sağlığı ve güvenliğini sağlayacak tedbirlerin uygulanmasını izlemek, …
r) İşyerindeki sağlık ve güvenlik risklerini önleyici ve koruyucu hizmetleri yürütenlerin niteliklerini belirlemek, eğitimlerini ve sertifikalandırılmalarını sağlamak, …” hükmü;
“İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü” başlıklı 12. maddesinde, “İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:
a) İş sağlığı ve güvenliği konularında, mevzuatın uygulanmasını sağlamak ve mevzuat çalışması yapmak. …
l) İş sağlığı ve güvenliği alanında ölçüm, analiz, teknik kontrol, risk analizi ve değerlendirmesi, eğitim, danışmanlık, uzmanlık hizmetlerini yapmak ve bu tür hizmetleri verecek özel ve tüzel kişi ve kuruluşların niteliklerini belirlemek, yetki vermek, yetkilerini iptal etmek, kontrol ve denetimini sağlamak. …” hükmü;
“Bakanlığın düzenleme görev ve yetkisi” başlıklı 34. maddesinde de, “Bakanlık, kanunla yerine getirmekle yükümlü olduğu hizmetleri tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge ve diğer idari metinlerle düzenlemekle görevli ve yetkilidir.” hükmü
düzenlenmiştir.
10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 76. maddesinde,
“İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır:
a) İş sağlığı ve güvenliği ile iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi konularında, inceleme ve araştırma çalışmalarını planlamak, proglamak ve uygulanmasını sağlamak, …
e) İş sağlığı ve güvenliği alanında ölçüm, analiz, teknik kontrol, risk analizi ve değerlendirmesi, eğitim, danışmanlık, uzmanlık hizmetlerini yapmak ve bu tür hizmetleri verecek özel ve tüzel kişi ve kuruluşların niteliklerini belirlemek, yetki vermek, yetkilerini iptal etmek, kontrol ve denetimini sağlamak,
f) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı, diğer teknik ve sağlık personeli ile işçilere eğitim vermek için kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve 13/01/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösteren şirketler ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerini yetkilendirmek, gerektiğinde yetkilerini iptal etmek, hizmetin etkin ve verimli bir şekilde verilip verilmediğinin kontrol ve denetimini sağlamak, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının eğitimleri sonundaki sınavları yapmak veya yaptırmak, belgelerini vermek, …” hükmü yer almaktadır.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun anılan 30. ve 31. maddeleri ile 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 2. ve 12. maddelerine dayanılarak ve 03/10/2009 tarihli ve 2009/104/EC sayılı Avrupa Birliği Direktifine paralel olarak “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” hazırlanarak yürürlüğe konulmuştur.
Söz konusu Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde, iş ekipmanının; işin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet, tesis ve tesisatı; (g) bendinde, periyodik kontrolün; iş ekipmanlarının bu Yönetmelikte öngörülen aralıklarda ve belirtilen yöntemlere uygun olarak yetkili kişilerce yapılan muayene, deney ve test faaliyetlerini; (ğ) bendinde de, periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerin; bu Yönetmelikte belirtilen iş ekipmanlarının teknik özelliklerinin gerektirdiği ve Ek-III’te yer alan istisnalar saklı kalmak kaydıyla ilgili branşlardan mühendis, teknik öğretmen, tekniker ve yüksek teknikerleri ifade ettiği;
“Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerin bildirimi” başlıklı 13. maddesinin 1. fıkrasında, Yönetmelik kapsamında periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerin bilgilerini Bakanlığa elektronik ortamda kayıt yaptıracağı, elektronik ortama kayıt için istenecek bilgiler ile elektronik kayıt işlemlerine ilişkin usul ve esasların Bakanlıkça çıkarılacak Tebliğ ile belirleneceği;
“Yetkilendirme, eğitim ve denetim” başlıklı 14. maddesinin 1. fıkrasında, periyodik kontrol yapacak kişi ve kuruluşlara akreditasyon, yetkilendirme ve eğitim zorunluluğu getirmeye Bakanlığın yetkili olduğu; 3. fıkrasında da, birinci fıkra kapsamında kişi ve kuruluşlara getirilecek zorunlulukların iş ekipmanları esas alınarak Bakanlıkça çıkartılacak Tebliğ ile belirleneceği, Tebliğde belirtilen süre içerisinde periyodik kontrol yapacak kişlerin eğitim alması, periyodik kontrol yapacak kuruluşların ise hizmet yeterliliği belgesi alması veya akredite olmasının zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştır.
6331 sayılı Kanun’un 30. ve 31. maddeleri ile İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinin 13. ve 14. maddelerine dayanılarak, dava konusu “İş Ekipmanlarının Periyodik Kontrollerini Yapmaya Yetkili Kişilerin Kayıt ve Eğitimlerine İlişkin Tebliğ” 01/10/2017 tarih ve 30197 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Söz konusu Tebliğin “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, bu Tebliğin 25/4/2013 tarihli ve 28628 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamındaki iş ekipmanlarının periyodik kontrollerini yapmaya yetkili kişilerin kayıt ve eğitimlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu; “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, Tebliğin belirtilen istisnalar dışında, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamındaki iş ekipmanlarının periyodik kontrollerini yapmaya yetkili kişi ve kuruluşları kapsadığı düzenlenmiştir.

Dava Konusu Tebliğin İncelenmesi:
A) İş Ekipmanlarının Periyodik Kontrollerini Yapmaya Yetkili Kişilerin Kayıt ve Eğitimlerine İlişkin Tebliğin 6. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin incelenmesi:
İptali istenen düzenleme, periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerin, bu Tebliğ ve İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinin Ek-III’ünde yer alan gerekli nitelikleri haiz olmak şartıyla; “özel işyeri bünyesinde hizmet akdi ile çalışması halinde çalıştığı işyerinde, aynı işverene ait olan holding veya şirketler grubu bünyesindeki diğer işyerlerinde” periyodik konrolleri gerçekleştirebilecekleri şeklindedir.
6331 ve 3146 sayılı Kanunların yukarıda aktarılan hükümlerinden görüleceği üzere; davalı Bakanlığın, işyerindeki sağlık ve güvenlik risklerini önleyici ve koruyucu hizmetleri yürütenlerin, iş sağlığı ve güvenliği alanında ölçüm, analiz, teknik kontrol hizmetlerini yapacakların niteliklerini ve çalışma koşullarını belirlemeye yetkili olduğu hususunda duraksama bulunmamaktadır.
Bu yetkiye istinaden getirilen dava konusu kuralla; iş ekipmanını sürekli ve düzenli olarak kullanan ve/veya gözetip denetleyen çalışanların; iş ekipmanını tanıma, kullanım alan ve amaçlarına detaylıca vakıf olma, nitelik ve kapasitesini tecrübe etme gibi hususiyetleri sayesinde periyodik kontrolü daha etkin ve verimli gerçekleştirecekleri, ayrıca zaman ve maliyet açısından fayda/tasarruf sağlanacağı değerlendirilerek periyodik kontrolün etkinleştirilmesinin ve kolaylaştırılmasının amaçlandığı anlaşılmaktadır.
Davacı Oda tarafından; bir işyerinin kendi personeli tarafından denetlenmesinin tarafsızlık, bağımsızlık ve güvenilirlik ilkelerine uymadığı, periyodik kontrolleri yapanların bağımsız kişiler olması, özellikle de periyodik kontrollerini gerçekleştirdikleri ekipmanları tasarlayan, üreten, tedarik eden, kurulumunu ve bakımını yapan durumunda olmaması gerektiği iddia edilmektedir.
Bununla birlikte, dava konusu Tebliğin dayanağı olan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’nin “Yetkilendirme, eğitim ve denetim” başlıklı 14. maddesinin 2. fıkrasında, periyodik kontrol raporunun gerçeğe aykırı düzenlenmesi, bu Yönetmelikte yer alan kriterlere uygun olmayan kişilerce yapılması, uygun olmayan deney ve test yöntemleri kullanılarak yapılması gibi uygunsuzlukların Bakanlıkça tespit edilmesi durumunda periyodik kontrol raporlarının geçersiz sayılacağı, ayrıca düzenleyen kişiler hakkında 13. maddenin 3. fıkrasına göre işlem yapılacağı yani bu kişilerin kaydı silinerek Bakanlığın internet sitesinde ilan edileceği ve ilgili mevzuat çerçevesinde işlem yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu düzenleme ve mesleğin icrasına yönelik mevzuat uyarınca periyodik kontrol yapmaya yetkili kişilerin özel işyeri bünyesinde hizmet akdi ile çalışırken; görevlerini mesleki etik ilkeler ve mesleki bağımsızlık çerçevesinde yapmak, çalıştığı işyerinde ve aynı işverene ait olan holding veya şirketler grubu bünyesindeki diğer işyerlerinde yaptıkları periyodik kontrol sonucunda raporlarını gerçeğe uygun ve objektif bir şekilde hazırlamak zorunda oldukları açıktır. Aksine davranış halinde Yönetmeliğin anılan hükmü ile meslek icrasına ilişkin mevzuat doğrultusunda yaptırıma tabi tutulacakları tartışmasızdır.
Ayrıca, 6331 sayılı Kanun’un 6. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, iş sağlığı ve güvenliği alanına yönelik olarak, iş ekipmanlarının periyodik kontrolünü yapmaya yetkili kişilerden daha öncelikli ve bütüncül bir görev ifa eden işyeri hekimleri ile iş güvenliği uzmanlarının dahi işyeri çalışanları arasından görevlendirilebileceği ve hatta bu hizmetlerin bizzat işveren veya vekili tarafından yerine getirilebileceği hükme bağlanmıştır. Bu açıdan, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarına nazaran daha sınırlı ve dar bir kapsamda görev yapan periyodik kontrol yetkililerinin de işyerinin çalışanları arasından belirlenmesinde, dayanağı mevzuatın amacına ve ruhuna da aykırılık görülmemektedir.
Kaldı ki, dava konusu kural, işyeri dışından yetkili kişilerin periyodik kontrol yapmalarını da engellememektedir.
Bu itibarla, anılan düzenlemede hukuka, kamu yararı amacına ve hizmet gereklerine aykırılık görülmemiştir.
B) İş Ekipmanlarının Periyodik Kontrollerini Yapamaya Yetkili Kişilerin Kayıt ve Eğitimlerine İlişkin Tebliğin 11. maddesinin, 12. maddesinin, 13. maddesinin 3. fıkrasında yer alan “sınav süresi dahil” ibaresinin, 15. maddesinin ve Ek-1 “Yetkili Kişi Temel Eğitim Programı”nın incelenmesi:
1)Tebliğ kurallarının, periyodik kontrol yapmaya yetkili kişilerin aynı eğitime tâbi tutulması bakımından incelenmesi:
Dava konusu Tebliğin iptali istenilen “Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerin eğitimi” başlıklı 11. maddesinde, “(1) Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler, asgari EK-1’de belirtilen konuları içeren temel eğitimi almakla yükümlüdür. Eğitim almayanlara ya da eğitim sonunda yapılacak sınavda başarılı olamayanlara kayıt numarası verilmez.
(2) Eğitimler; örgün olarak, çalışanların kolayca anlayabileceği şekilde teorik ve/veya uygulamalı olarak düzenlenir.
(3) Eğitim ile ilgili bilgilendirmeler ve duyurular, Bakanlık internet sitesinden ve EKİPNET sisteminden yapılır.” hükmüne;
“Eğitim verecek kurum ve kuruluşlar” başlıklı 12. maddesinde, “(1) Eğitimler; İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı tarafından veya Bakanlık ile protokol yapmak suretiyle; makine, inşaat ve elektrik (elektrik–elektronik) mühendisliği bölümlerini bünyesinde bulunduran üniversiteler ile örgün olarak eğitim vermede yetkin, personel belgelendirme konusunda en az beş yıl akredite olan kamu kurum ve kuruluşları ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları tarafından verilir.
(2) Eğitime başvuran periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler hakkında aşağıda belirtilen hususların kontrolü, protokol kapsamında eğitim veren kurum ve kuruluşların yetki ve sorumluluğundadır:
a) Yönetmeliğin Ek-III’ünde belirtilen unvanları haiz olup olmadığı.
b) EKİPNET sisteminde kaydının bulunup bulunmadığı.
c) EKİPNET sistemindeki nüfus ve mezuniyet bilgilerinin doğruluğu.
(3) Protokol kapsamında eğitim veren kurum ve kuruluşlar, eğitim verdikleri periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerin eğitimi başarı ile tamamladığına dair bildirimi, eğitimi tamamladıkları tarihten itibaren en geç iki hafta içerisinde EKİPNET sistemine kaydetmek zorundadır.
(4) Eğitimin düzenlenmesine ilişkin bu Tebliğ ve yapılacak protokol kapsamında belirlenmeyen hususlarda usul ve esasların belirlenmesi Genel Müdürlüğün onayını almak koşulu ile protokol yapılan kurum ve kuruluşlara aittir.” hükmüne;
“Eğitim programı ve süresi” başlıklı 13. maddesinin 3. fıkrasında, “Eğitim, eğitim konularındaki içeriği okuyup, anlayıp, özümsemeye yetecek makul bir süreye göre tasarlanır. Bu süre, sınav süresi dahil her hâlükârda iki günden az olamaz.” hükmüne;
“Eğitimin belgelendirilmesi ve ücreti” başlıklı 15. maddesinde ise, “(1) Bakanlıkla protokol yapan kurum ve kuruluşlarca; eğitim sonunda yapılacak sınavdan başarılı olanlara, katıldıkları eğitim programına yönelik protokolle belirlenen başarı belgesi düzenlenir.
(2) Eğitim, sınav ve belgelendirmeyi kapsayan ücret protokolde belirlenir ve katılımcılar tarafından ödenir.
(3) Genel Müdürlüğün kontrol ve denetim ile sistem takip, izleme ve geliştirme giderleri eğitimlerde başarılı olup sisteme kaydı yapılanlarla orantılı olarak eğitim veren kurum ve kuruluşlardan tahsil edilir. Tahsilat miktarı protokolle belirlenerek Genel Müdürlük Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü hesabına aktarılır.” hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu Tebliğin “EK-1 Yetkili Kişi Temel Eğitim Programı” bölümünde ise, “mevzuat eğitimi”, “iş ekipmanları muayene tekniklerine sistematik yaklaşım”, “periyodik kontrol esnasında alınması gereken temel iş sağlığı ve güvenliği önlem, yöntem ve kuralları”, “ölçme ve deney cihazlarının tanıtılması, kalibrasyon ve doğrulamaların değerlendirilmesi”, “raporlama”, “çalışma etiği ve sorumluluklar” ve “sınav” konularına yer verilmiştir.
Bakılmakta olan davada, davacı Odanın itirazının temelini; elektrik teknikeri, elektrik yüksek teknikeri ve elektrik eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler ile elektrik mühendislerinin aynı eğitim ve sınava tabi tutulmalarının oluşturduğu görülmektedir.
6331 ve 3146 sayılı Kanunların yukarıda aktarılan hükümleriyle, davalı Bakanlığa, işyerindeki sağlık ve güvenlik risklerini önleyici ve koruyucu hizmetleri yürütenlerin, iş sağlığı ve güvenliği alanında ölçüm, analiz, teknik kontrol hizmetlerini yapacakların nitelikleri, eğitim ve belgelendirilmeleri konusunda düzenleme yapma yetkisi verilmiş; dava konusu Tebliğ’in diğer dayanağı olan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinin 14. maddesinde de, “Bakanlığın periyodik kontrol yapacak kişi ve kuruluşlara akreditasyon, yetkilendirme ve eğitim zorunluluğu getirmeye yetkili olduğu” hüküm altına alınmıştır.
Davacı Oda tarafından, elektrik tesisatlarının periyodik kontrollerinin tekniker ve yüksek teknikerler tarafından yapılamayacağından bahisle dayanak Yönetmeliğin Ek-III sayılı ekinin 2.3.2 maddesinde yer alan elektrik tekniker veya yüksek teknikerleri ibaresinin iptali istemiyle açılmış olan dava sonucunda, Dairemizin 22/03/2017 tarih ve E:2013/4027, K:2017/1584 sayılı kararıyla, anılan maddede hukuka aykırılık bulunmayarak davanın reddi yolunda hüküm kurulmuş, bu karar Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 17/06/2019 tarih ve E:2017/3001, K:2019/3053 sayılı kararıyla onanmıştır. Böylelikle, anılan kararlar ile, elektrik mühendisleri yanında elektrik teknikeri ve elektrik yüksek teknikerinin de elektrikle ilgili iş ekipmanlarının periyodik kontrollerini yapmaya yetkili olduğu kabul edilmiştir.
Diğer yandan, dava konusu Tebliğin dayanağı olan Yönetmeliğin 14. maddesinin 3. fıkrasında, kişi ve kuruluşlara getirilecek zorunlulukların iş ekipmanları esas alınarak Tebliğ ile belirleneceği düzenlemesi yer almaktadır. Daha açık bir anlatımla, eğitim zorunluluğu ve konuları belirlenirken periyodik kontrol yapmaya yetkili kişilerin unvanları değil, iş ekipmanlarının esas alınacağı Yönetmelikle hüküm altına alınmıştır. Bu çerçevede, Tebliğ ekinde yer alan eğitim konularına bakıldığında, periyodik kontrol yapmaya yetkili kişilerin öğrenim hayatı sırasında aldıkları eğitimlerden farklı olarak, tamamen iş sağlığı ve güvenliğinin gerçekleştirilmesi amacıyla yapılacak olan iş ekipmanlarının periyodik kontrollerine ilişkin muayene teknikleri, ölçme ve deney cihazlarının tanıtılması, kalibrasyon ve doğrulamaların değerlendirilmesi, raporlama gibi periyodik kontrol faaliyetleri ile ilgili eğitime ve mevzuat, periyodik kontrol esnasında alınması gereken temel iş sağlığı ve güvenliği önlem, yöntem ve kuralları, çalışma etiği ve sorumluluklara ilişkin konular olduğu görülmektedir.
Bunlara ek olarak, dava konusu Tebliğ’de “periyodik kontrol”, iş ekipmanlarının Yönetmelikte öngörülen aralıklarda belirtilen yöntemlere uygun olarak periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerce yapılan muayene, deney ve test faaliyetleri; “periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişi” ise, dayanak Yönetmelikte belirtilen iş ekipmanlarının teknik özelliklerinin gerektirdiği ve Yönetmeliğin Ek-III’ünde yer alan istisnalar saklı kalmak kaydıyla ilgili branşlardan mühendis, teknik öğretmen, tekniker ve yüksek teknikerler olarak tanımlanmıştır.
Buna göre anılan meslek mensubu kişilerin Tebliğ kapsamında yapacakları faaliyetlerin muayene, deney ve test olarak sınıflandırıldığı ve gelişen teknolojiyle birlikte iş yapımında kullanılan ekipmanların da sürekli olarak yeni teknolojilerle donatıldığı, geliştirildiği ve yenilendiği dikkate alındığında; periyodik kontrol yapmaya yetkili mühendisler, teknik öğretmenler, tekniker ve yüksek teknikerlerin, unvanlarının ya da mesleki formasyonlarının değil; iş ekipmanlarının, periyodik kontrole ilişkin mevzuatın ve güncel teknolojik gelişmelerin esas alınması suretiyle çerçevesi belirlenmiş olan, aynı eğitime tâbi tutulmalarında hukuka, kamu yararına ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.
2) Tebliğ kurallarının, sınav şartı getirilmesi bakımından incelenmesi:
Dava konusu Tebliğ kurallarının incelenmesinden; iş ekipmanlarının periyodik bakımını yapma konusunda mühendis, teknik öğretmen, tekniker ve yüksek teknikerlere yetki belgesi verilmesi için eğitim yanında sınav şartının da getirildiği görülmektedir.
İdare Hukukunda “yetki”, idareye Anayasa ve yasalarla tanınmış olan karar alma gücünü ifade etmektedir. İdari işlemin en temel unsurunu oluşturan “yetki”, yasayla hangi makama verilmiş ise ancak onun tarafından kullanılabilir; ilke olarak “yetkisizlik kural, yetkili olma istisna”dır.
Anayasanın 123. maddesi uyarınca kuruluş ve görevleri yasayla düzenlenmek durumunda olan idare, kendi düzenleme yetkisini de yasalar çerçevesinde ve yasalara uygun olarak kullanmak zorundadır. Bu ilke, Anayasanın 124. maddesinde, “Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.” hükmüyle ifade edilmiştir. Esasen bu husus, idarenin ikincil (tali) düzenleme yetkisinin doğal sonucudur.
Dava konusu Tebliğ’in dayanağı olan ve yukarıda hükümlerine yer verilen 6331 sayılı Kanun’un 30. ve 31. maddelerinde, iş ekipmanları, iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunacak kişilerin görev, yetki, yükümlülük, belgelendirilmeleri ve yetkilendirilmeleri ile ilgili usul ve esasların davalı Bakanlıkça yönetmelik ile düzenleneceği; diğer dayanak olan Yönetmeliğin 13. ve 14. maddelerinde ise, iş ekipmanlarının periyodik kontrolünü yapacak kişilerin eğitim, akreditasyon ve yetkilendirilmeleri ile ilgili hususların Bakanlıkça çıkarılacak tebliğ ile belirleneceği öngörülmüş; ancak iş ekipmanlarının periyodik kontrollerini yapmaya yetkili kişilerle ilgili olarak verilecek eğitim sonunda sınav yapılacağına ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiş olup, bu konuya ilişkin düzenleme ilk defa dava konusu Tebliğ hükümleri ile getirilmiştir.
Bu nedenle, sınav ve sınavın nasıl yapılacağına ilişkin genel hususların kanuni dayanağı bulunmadığı görülmekte olup, ilk defa dava konusu Tebliğ ile yapılacak eğitim sonucunda sınav koşulu getirilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 01/10/2017 tarih ve 30197 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İş Ekipmanlarının Periyodik Kontrollerini Yapmaya Yetkili Kişilerin Kayıt ve Eğitimlerine İlişkin Tebliğ’in 13. maddesinin 3. fıkrasındaki “sınav süresi dahil” ibaresi ile 11. maddesinde, 15. maddesinde ve Ek-1 “Yetkili Kişi Temel Eğitim Programı”nda yer alan “sınav” ibarelerinin İPTALİNE,
2. Dava konusu Tebliğin diğer kısımları yönünden davanın REDDİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin 1/2’si olan … TL’nin davacı üzerinde bırakılmasına, … TL’nin ise davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belilrlenen … TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya, … TL vekâlet ücretinin ise davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra taraflara iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 28/12/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.