Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2017/2372 E.  ,  2020/3054 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2017/2372
Karar No : 2020/3054

DAVACI : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : … Bakanlığı
(Mülga … Bakanlığı)
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU : 26/02/2016 tarih ve 29636 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin 3. fıkrasında yer alan “Alışveriş merkezine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatını verme, değiştirme ve yenileme yetkisi büyükşehir olan yerlerde büyükşehir belediyesine; diğer yerlerde belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde ilgili belediyelere, belediye sınırları ve mücavir alanlar dışında ise il özel idarelerine aittir.” düzenlemesi ile 6. fıkrasında yer alan “Büyükşehir belediyesi” ibaresinin iptali istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI : Yönetmeliğin 5. maddesinde alışveriş merkezinin projelerdirilmesi ve ruhsatlandırılmasının düzenlendiği, yetkinin büyükşehir belediyelerine verilmesinin hukuka aykırı olduğu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7. Maddesinin 1. fıkrasının, (d) bendinde Büyükşehir belediyesi tarafından yapılan veya işletilen alanlardaki işyerlerine, büyükşehir belediyesi sorumluluğunda bulunan alanlarda işletilecek yerlere ruhsat vermek ve denetlemek” düzenlemesinin yer aldığı, ilçe belediyesinin görev ve yetkileri kısmında “büyükşehir belediyesine verilenler dışında kalan görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak” ifadelerinin geçtiği, İmar Kanunu’nun 30. maddesinde, ilçe belediyelerinin yetkili olduğunun belirtildiği, ilçe belediyesinin sınırları içinde yapılacak yapı için Büyükşehir Belediyesinin yetkili kılınmasının sağlıksız sonuçlar doğuracağı, iptali istenen yönetmeliğin İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğe de aykırı olduğu, ilçe belediyesinin ruhsat harçları gelirinin elinden alındığı ileri sürülmektedir.
DAVALININ SAVUNMASI: Dava konusu Yönetmeliğin mevzuata uygun olarak tesis edildiği, 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 5. maddesinin 7. fıkrasında büyükşehir belediyesinin yetkili olduğunun açık olarak belirtildiği, büyükşehirde alışveriş merkezlerinin kurulmasının kent bütünlüğü ve etkileyeceği alanın genişliği bakımından büyükşehir belediyelerinin sorumluluğunda yürütülmesi gerektiği, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’te alışveriş merkezlerine ilişkin hüküm olmadığı, alışveriş merkezlerinin işyeri olarak değerlendirilmemesi gerektiği, verilecek ruhsat ve izinlerin alışveriş merkezi içindeki perakende işletmeleri kapsamadığı, düzenlemenin herhangi bir değişiklik getirmediği belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu Yönetmeliğin 5. maddesinin 3. fıkrası ile 6. fıkrasında yer alan “Büyükşehir belediyesi” ibaresine ilişkin düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmadığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; 26/02/2016 tarih ve 29636 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin 3. fıkrasında yer alan “Alışveriş merkezine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatını verme, değiştirme ve yenileme yetkisi büyükşehir olan yerlerde büyükşehir belediyesine; diğer yerlerde belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde ilgili belediyelere, belediye sınırları ve mücavir alanlar dışında ise il özel idarelerine aittir.” düzenlemesi ile 6. fıkrasında yer alan “Büyükşehir belediyesi” ibaresinin iptali talebiyle açılmıştır.
26/02/2016 tarih ve 29636 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmeliğin “Alışveriş merkezinin projelendirilmesi ve ruhsatlandırılması” başlıklı 5. maddesinin 3. fıkrasında, “(3) Alışveriş merkezine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatını verme, değiştirme ve yenileme yetkisi büyükşehir olan yerlerde büyükşehir belediyesine; diğer yerlerde belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde ilgili belediyelere, belediye sınırları ve mücavir alanlar dışında ise il özel idarelerine aittir.” düzenlemesine ve 6. fıkrasında ise “(6) Büyükşehir belediyesi tarafından alışveriş merkezi projesi için yapı ruhsatı verilirken ilgili ilçe belediyesinden de görüş alınabilir. Bu durumda, dördüncü ve beşinci fıkralardaki usul ve esaslar uygulanır.” hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Yönetmeliğin dayanağı olan 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un “İşyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi” başlığı altındaki 5. maddesinde,”(1) İşyeri açma ve çalışma ruhsatı PERBİS üzerinden verilir. (…)
(4) Mevzuatta öngörülen şartları taşıyan perakende işletmelere, yetkili idare tarafından PERBİS üzerinden işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenir. (…)
(7) Büyükşehirlerde, alışveriş merkezlerine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye büyükşehir belediyeleri yetkilidir. Alışveriş merkezi projesi için yapı ruhsatı verilirken, üst meslek kuruluşlarının görüşü alınır. Bu kuruluşlar görüşlerini on beş iş günü içinde bildirir.
(8) Üçüncü fıkrada öngörülen esaslar ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak hazırlanan yönetmelikle belirlenir.” hükmü yer almıştır.
Bu durumda, Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin 3. ve 6. fıkralarında yer alan dava konusu düzenlemelerde üst normlara aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, 26/02/2016 tarih ve 29636 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin 3. fıkrasında yer alan “Alışveriş merkezine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatını verme, değiştirme ve yenileme yetkisi büyükşehir olan yerlerde büyükşehir belediyesine; diğer yerlerde belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde ilgili belediyelere, belediye sınırları ve mücavir alanlar dışında ise il özel idarelerine aittir.” düzenlemesi ile 6. fıkrasında yer alan “Büyükşehir belediyesi” ibaresinin iptali talebiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 1.maddesinde, “Bu Kanunun amacı; perakende işletmelerin açılış ve faaliyete geçiş işlemlerinin kolaylaştırılması, perakende ticaretin serbest piyasa ortamında etkin ve sürdürülebilir rekabet şartlarına göre yapılması, tüketicinin korunması, perakende işletmelerin dengeli bir şekilde büyüme ve gelişmesinin sağlanması ve perakende işletmelerin faaliyetleri ile bunların birbirleri, üretici ve tedarikçilerle ilişkilerinin düzenlenmesi olarak belirlenmiş, 3.maddesinde, “alışveriş merkezi: bir yapı veya alan bütünlüğü olan, içinde büyük mağaza ve/veya beslenme, giyinme, eğlenme, dinlenme, kültürel ve benzeri ihtiyaçların bir kısmının veya tamamının karşılandığı diğer işyerleri bulunan, merkezi bir yönetime ve ortak kullanım alanları ile yönetmelik ile belirlenen diğer niteliklere sahip işletme ” olarak tanımlanmış, “İşyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi” başlığı altındaki 5.maddesinde, “(1) İşyeri açma ve çalışma ruhsatı PERBİS (perakende bilgi sistemi) üzerinden verilir. (…)
(4) Mevzuatta öngörülen şartları taşıyan perakende işletmelere, yetkili idare tarafından PERBİS üzerinden işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenir. (…)
(7) Büyükşehirlerde, alışveriş merkezlerine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye büyükşehir belediyeleri yetkilidir. Alışveriş merkezi projesi için yapı ruhsatı verilirken, üst meslek kuruluşlarının görüşü alınır. Bu kuruluşlar görüşlerini on beş iş günü içinde bildirir.
(8) Üçüncü fıkrada öngörülen esaslar ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak hazırlanan yönetmelikle belirlenir.” hükmü yer almıştır.
29/01/2015 tarihli Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 3, 5, 10, 11, 12, 16 ve 17. maddelerine dayanılarak hazırlanan, 26/02/2016 tarih ve 29636 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmeliğin dava konusu 5. maddesinin 3. fıkrasındaki düzenleme, 17/07/2020 tarihli Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesi ile aynen korunmuş olup, ilave olarak; “Ancak büyükşehir olan yerlerde ilçe belediyelerinin mülkiyetinde ve sınırları içinde bulunan arsa üzerine inşa edilen ve konut sayısı işyeri sayısından fazla olan karma projelerde yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma çalışma ruhsatını verme, değiştirme ve yenileme yetkisi ilçe belediyesine aittir” düzenlemesinin eklendiği görülmüştür.
Dava konusu Yönetmelik maddelerinin incelenmesi
26/02/2016 tarih ve 29636 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmeliğin “Alışveriş merkezinin projelendirilmesi ve ruhsatlandırılması” başlıklı 5. maddesinin 3. fıkrasında yer alan ” Alışveriş merkezine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatını verme, değiştirme ve yenileme yetkisi büyükşehir olan yerlerde büyükşehir belediyesine; diğer yerlerde belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde ilgili belediyelere, belediye sınırları ve mücavir alanlar dışında ise il özel idarelerine aittir.” düzenlemesi ve 6. fıkrasındaki ” Büyükşehir belediyesi tarafından alışveriş merkezi projesi için yapı ruhsatı verilirken ilgili ilçe belediyesinden de görüş alınabilir. Bu durumda, dördüncü ve beşinci fıkralardaki usul ve esaslar uygulanır.” düzenlemesi ile alışveriş merkezine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatını verme, değiştirme ve yenileme yetkisinin büyükşehir olan yerlerde büyükşehir belediyesine verilmesi öngörülmüştür.
Esasen, yapılan düzenleme ile alışveriş merkezlerinin, içinde büyük mağazalar ile beslenme, giyinme, eğlenme, dinlenme, kültürel ve benzeri ihtiyaçların karşılandığı işyerleri bulunan büyük işletmeler olduğu, şehre ekonomik ve sosyal katkılarının yanında çevre ve trafiğe getireceği yükler ile kentsel bütünlüğü etkileyeceği alanın genişliği dikkate alınarak ruhsatlandırılma taleplerinin büyükşehir belediyesi tarafından değerlendirilmesinin amaçlandığı anlaşılmaktadır.
Anılan Yönetmeliğin “Dayanak” başlıklı 2. maddesinde “(1) Bu Yönetmelik, 14/1/2015 tarihli ve 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 3, 5, 10, 11, 12, 16. ve 17. maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır” düzenlemesi yer almaktadır.
Dayanak olarak işaret edilen 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un “İşyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi” başlığı altındaki 5. maddesi 7. fıkrasında, ” Büyükşehirlerde, alışveriş merkezlerine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye büyükşehir belediyeleri yetkilidir. Alışveriş merkezi projesi için yapı ruhsatı verilirken, üst meslek kuruluşlarının görüşü alınır. Bu kuruluşlar görüşlerini on beş iş günü içinde bildirir.
8. fıkrasında, ” Üçüncü fıkrada öngörülen esaslar ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak hazırlanan yönetmelikle belirlenir.” hükümlerine yer verilmiş olmakla; 26/02/2016 tarih ve 29636 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin 3. ve 6. fıkralarında yer alan dava konusu düzenlemelerin, dayanağı Kanuna ve hukuka uygun olduğu sonuç ve kanaatine varılmıştır

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.DAVANIN REDDİNE,
2.Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen otuz (30) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 17/09/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.