Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2017/1980 E.  ,  2020/4823 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2017/1980
Karar No : 2020/4823

DAVACILAR : 1- …
2- …
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … (Mülga …) / …
VEKİLİ : Huk. Müş. …

DAVANIN KONUSU :
Hatay ili, Antakya ilçesi, … Mahallesi, … parselde kayıtlı, Hazineye ait ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığına tahsisli olan taşınmazın çevresinde, karara ekli haritada gösterildiği şekilde özel güvenlik bölgesi kurulmasına ilişkin 21/03/2016 tarih ve 2016/8675 sayılı Bakanlar Kurulu kararının iptali istenilmektedir.

DAVACILARIN İDDİALARI :
Davacılar tarafından, özel güvenlik bölgesi alanında kalan ve kendilerine ait olan taşınmazlarda kullanımlarının kısıtlandığı, özel güvenlik bölgesinin usûlüne uygun bir şekilde belirlenmediği, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı Bölge Başkanlığı binasının şehir yaşamının kurulmasından sonra inşa edilmiş olmasında kamu yararı bulunmadığı, Bakanlar Kurulu kararının iptal edilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Davalı Cumhurbaşkanlığı (mülga Başbakanlık) tarafından, davanın süresinde olmadığı, davacıların bu davayı açma hususunda menfaati bulunmadığı, Bakanlar Kurulu kararının usûl ve yasaya uygun çıkartıldığı, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …

DÜŞÜNCESİ : Dava, Hatay ili, Antakya ilçesi, … Mahallesi, … ve … parsel sayılı, davacılara ait taşınmazların da içinde yer aldığı, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığına ait bazı tesislerin çevresinde; karara ekli haritada gösterildiği şekilde özel güvenlik bölgesi kurulmasına ilişkin 21/03/2016 tarih ve 2016/8675 sayılı Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle açılmıştır.
2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu’nun “Güvenlik bölgelerinin kurulması” başlıklı 3. maddesinde; “…b) Kamu ve özel kuruluşların çevresindeki özel güvenlik bölgeleri Genelkurmay Başkanlığının lüzum göstermesi veya Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinin veya İçişleri Bakanlığının göstereceği lüzum üzerine Genelkurmay Başkanlığının uygun görmesi kaydıyla Bakanlar Kurulunca, Kurulabilir veya kaldırılabilir…” hükmü ve “Bölgelerin sınırı” başlıklı 4. maddesinde; “Askeri yasak bölgeler ile özel güvenlik bölgelerinin kurulması hakkındaki Bakanlar Kurulu kararı ve askeri güvenlik bölgelerinin kurulması hakkındaki Genelkurmay Başkanlığı kararına ekli uygun ölçekli haritalar ve koordinat listelerinde bu bölgelerin sınırları da belirtilir.” hükmü yer almaktadır.
2565 sayılı Kanun dayanak alınarak hazırlanan ve 30/04/1983 tarih ve 18033 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Yönetmeliği’nin 3. maddesinin 7. fıkrasının (A) bendinde; özel güvenlik bölgelerinin, kamu ve özel kuruluşlara ait stratejik değeri haiz her türlü yer ve tesislerin dış sınırlarından itibaren en fazla dörtyüz metre, nükleer tesisler ve eklentilerinin dış sınırlarından itibaren en fazla bir kilometreye kadar geçen noktaların birleştirilmesiyle tespit edilen alanlar olduğuna işaret edilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, ”Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri” mevzuatı doğrultusunda, Suriye sınırında ülkemiz açısından stratejik öneme sahip konumda bulunan MİT Müsteşarlığı Hatay Bölge Daire Başkanlığının konuşlu bulunduğu Hatay İli, … Mahallesi, … nolu parselin çevresinde, Müsteşarlık bina, cihaz ve dolayısıyla faaliyetlerinin olumsuz etkilenmemesi için yerleşkeye yakın mesafede; yüksek gerilim hatları, baz istasyonları, güç istasyonu gibi yapılaşmaların engellenmesi, personel, bina, tesis ve faaliyetlerin güvenliği ve gizliliğinin sağlanabilmesi, terörist yapılanma ya da benzer unsurlar tarafından kuruma ve çalışanlarına yönelik gerçekleştirilmesi muhtemel saldırı ve sabotaj girişimlerinin bertaraf edilebilmesi amacıyla, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğine gönderilen talep üzerine Genelkurmay Başkanlığının da olumlu görüşleri alınmak suretiyle 21/03/2016 tarihli ve 2016/8675 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile özel güvenlik bölgesi oluşturulduğu anlaşılmıştır.
Bu durumda, Suriye sınırında ülkemiz açısından stratejik öneme sahip konumda bulunan MİT Müsteşarlığı Hatay Bölge Daire Başkanlığının konuşlu bulunduğu Hatay İli, … Mahallesi, … sayılı parselin çevresinde özel güvenlik bölgesi kurulmasına ilişkin 21/03/2016 tarih ve 2016/8675 sayılı Bakanlar Kurulu kararında üst normlara, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan, dava konusu taşınmazın özel güvenlik bölgesi sınırlarında kaldığı, özel güvenlik bölgesi sınırları içerisinde kalan ruhsata tabi inşaat işleri hususunda Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu ve Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Yönetmeliği çerçevesinde işlem tesis edildiği, bölgede yapılaşmaya izin verilmemesi yönünde bir uygulama bulunmadığı ve bu alanda kalan taşınmazların maliklerinin başvuruları üzerine tesis edilecek işlemlerin ayrıca dava konusu edilebilecekleri de açıktır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince; mülga Başbakanlık yerine Cumhurbaşkanlığı hasım mevkine alındıktan sonra duruşma için taraflara önceden bildirilen 12/11/2020 tarihinde, davacının ya da vekilinin gelmediği, davalı Cumhurbaşkanlığına vekâleten Hukuk Müşaviri …’nin geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle açık duruşmaya başlandı, hazır bulunan tarafa usûlüne uygun söz verilip, Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan ve hazır bulunan tarafın savcı düşüncesine yönelik beyanları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Hatay ili, Antakya ilçesi, … Mahallesi, … ve … parsel sayılı, arsa vasıflı taşınmazlar 1/2’şer pay ile davacılar adına kayıtlıdır.
Hazineye ait olmakla birlikte Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığına tahsisli, davacıların mülkiyetindeki taşınmazların yakınında bulunan Hatay ili, Antakya ilçesi, … Mahallesi … parsel sayılı taşınmaz, imar planlarında “resmi kurum alanı” olarak düzenlenmiştir.
Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinin 14/03/2016 tarih ve 88 sayılı yazısı üzerine dava konusu 21/03/2016 tarih ve 2016/8675 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile … ve … parsel sayılı taşınmazların çevresinde “özel güvenlik bölgesi” oluşturulmuştur.
Hatay Tapu Müdürlüğünce 20/05/2016 tarihinde 2819 parsel sayılı taşınmaz ve mevzuat gereğince çevresindeki taşınmazlar (davacıların taşınmazları dahil) için tapuda “askeri yasak bölgeler ve güvenlik bölgeleri” belirtmesi yapılmıştır.
Bakanlar Kurulu kararı üzerine, Hatay Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile özel güvenlik bölgesi sınırlarının işlenmesi için 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği onaylanmıştır.
2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu’nun 27. maddesi gereğince 14/10/2016 tarihli belediye meclisi kararı, 28/12/2016 tarihinde vali tarafından onaylanmıştır.
Onaylanan planlar İmar Kanunu’nun 8. maddesi ve Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin 33. maddesi gereğince 03/01/2017 – 06/02/2017 tarihleri arasında ilan edilmiştir. İlan süresi içinde yapılan itirazlar da belediye meclisinin 10/03/2017 tarihli kararı ile reddedilmiştir.
Davacıların, taşınmazları üzerindeki inşai faaliyetleri için yaptıkları yapı ruhsatı başvuruları ise yetkili idarelerce koruyucu güvenlik esasları doğrultusunda uygun görülmemiştir.
Bu sürece ilişkin açılan davanın sonucunda usûlden verilen kararların ardından, anılan Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
İlgili Mevzuat:
22/12/1981 tarih ve 17552 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2565 sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu’nun “Güvenlik bölgelerinin kurulması” başlıklı 3. maddesinde; “… b) Kamu ve özel kuruluşların çevresindeki özel güvenlik bölgeleri Genelkurmay Başkanlığının lüzum göstermesi veya Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinin veya İçişleri Bakanlığının göstereceği lüzum üzerine Genelkurmay Başkanlığının uygun görmesi kaydıyla Bakanlar Kurulunca, Kurulabilir veya kaldırılabilir…” hükmü ve “Bölgelerin sınırı” başlıklı 4. maddesinde; “Askeri yasak bölgeler ile özel güvenlik bölgelerinin kurulması hakkındaki Bakanlar Kurulu kararı ve askeri güvenlik bölgelerinin kurulması hakkındaki Genelkurmay Başkanlığı kararına ekli uygun ölçekli haritalar ve koordinat listelerinde bu bölgelerin sınırları da belirtilir.” hükmü yer almaktadır.
2565 sayılı Kanun dayanak alınarak hazırlanan ve 30/04/1983 tarih ve 18033 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Yönetmeliği’nin 3. maddesinin 7. fıkrasının “Özel Güvenlik Bölgeleri” başlıklı değişik (A) bendinde; “Kamu ve özel kuruluşlara ait stratejik değeri haiz her türlü yer ve tesislerin dış sınırlarından itibaren en fazla dörtyüz metre, nükleer tesisler ve eklentilerinin dış sınırlarından itibaren en fazla bir kilometreye kadar geçen noktaların birleştirilmesiyle tespit edilen alanlardır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Dava konusu Bakanlar Kurulu kararının incelenmesi:
Davacıların maliki olduğu taşınmazlardaki imar kısıtlamalarının kaldırılması yönündeki 15/11/2016 tarihli ihtarname üzerine, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının 30/12/2016 tarihli yazısı ile taşınmazlara konulan şerhin bölgede yapılaşma yasağı getirmediği ve inşaat yapılanmasına engel teşkil etmediği, ruhsat verilme aşamasında ilgili belediye tarafından Müsteşarlık görüşü istenildiği ifade edilse de daha sonra, davacılardan …’nun yapı ruhsatı başvuruları üzerine Antakya Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün … tarih ve …, … sayılı yazıları ile ilgili kurumun … tarih ve …, … sayılı yazılarında koruyucu güvenlik esasları doğrultusunda yapı ruhsatı verilmesinin uygun olmadığının belirtildiği görüldüğünden; Dairemizce 27/12/2017 tarihinde ara kararı yapılmış, bu ara kararında; Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığından, davacılara ait taşınmazların özel güvenlik bölgesi sınırlarında kaldığını gösteren bilgi ve belgelerin istenilmesine, davacıların söz konusu taşınmazlardan tasarruf edebilmesinin sınırlarının ne şekilde belirlendiğinin sorulmasına karar verilmiştir.
Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının ara kararına verdiği cevapta; dava konusu taşınmazların özel güvenlik bölgesi sınırlarında kaldığı, özel güvenlik bölgesi sınırları içerisinde kalan ruhsata tabi inşaat işleri hususunda Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu ve Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Yönetmeliği çerçevesinde işlem tesis edildiği, bölgede yapılaşmaya izin verilmemesi yönünde bir uygulama bulunmadığı, ruhsata tabi inşaat işlerine ilişkin olarak ilgili belediye başkanlığı tarafından kendilerine görüş sorulduğu ve duruma göre olumlu ya da olumsuz görüş verildiği belirtilmiştir.
Bu durumda, Suriye sınırında ülkemiz açısından stratejik öneme sahip konumda yer alan Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı Hatay Bölge Daire Başkanlığının bulunduğu Hatay ili, Antakya ilçesi, … Mahallesi, … parsel sayılı taşınmazın çevresinde yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerine uygun olarak özel güvenlik bölgesi kurulmasına ilişkin 21/03/2016 tarih ve 2016/8675 sayılı Bakanlar Kurulu kararında dayanağı mevzuata, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan, özel güvenlik bölgesi kurulan alanda, yapısal faaliyetlere tamamen izin verilmemesi yönünde bir uygulamanın söz konusu olmadığı ve ilgililerin başvuruları üzerine tesis edilecek işlemlerin, ayrıca dava konusu edilmesi mümkün olup, bu davanın konusunu yalnızca Bakanlar Kurulu kararının oluşturduğu dikkate alındığında ve davacıların iddialarının taşınmazlardaki inşai faaliyetlere yönelik olduğu göz önünde bulundurulduğunda; davacıların maliki olduğu taşınmazların yer aldığı alanda mülkiyet ve tasarruf hakkının sınırlandırıldığı yönündeki iddialarının, özel güvenlik bölgesi kurulmasına ilişkin dava konusu Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle açılan bu davada incelenmesine hukuki olanak bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacılar üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacılardan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacılara iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 12/11/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.