Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2017/1601 E.  ,  2020/3448 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2017/1601
Karar No : 2020/3448

DAVACI : … Birliği
VEKİLİ : Av. …
Av. …

DAVALILAR : 1- … / …
(…)
2- … Bakanlığı / …
(Mülga Hazine Müsteşarlığı)
VEKİLLERİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN KONUSU:
1- 25/08/2015 tarih ve 29456 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sigorta Eksperleri Atama Yönetmeliği’nin “Taban ekspertiz ücret tarifesi” başlıklı 12. maddesinin 3. fıkrasında yer alan “Müsteşarlık, gerekli görülmesi halinde diğer branşlar için ücret tarifesi belirleyebilir” düzenlemesinin,
2- Bu düzenlemeye dayalı olarak Hazine Müsteşarlığı tarafından çıkarılmış olan 2017/3 sayılı “Motorlu Araç Sigortaları Dışındaki Sigortalarda Uygulanacak Asgari Ücret Tarifesine İlişkin Genelge”nin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
27/03/2015 tarihli 6637 sayılı Kanun’un 10. maddesi ile Sigortacılık Kanunu’nun “Sigorta eksperleri” başlıklı 22. maddesinin 19. fıkrasında yapılan değişiklikle Hazine Müsteşarlığı’na Sigorta eksperliği ücretlerinde yönetmelikle asgari bir tarife düzenleme yetkisi getirildiği, değişiklik sonrasında Hazine Müsteşarlığı tarafından “Sigorta Eksperleri Atama Yönetmeliği” ile düzenleme yapıldığı, dava konusu genelgenin dayanağının yönetmeliğin 12. maddesi olduğu, Kanunun düzenlemesi uyarınca asgari ücret tarifesinin doğrudan yönetmelikle düzenlenmesi gerektiği, fakat tarife düzenlemesinin yönetmelikle yapılmadığı, motorlu araç sigortalarında ekspertiz ücretlerinin belirlemesi için genel usul düzenlemesi yapıldığı, gerekli görülmesi halinde diğer branşlar için de ücret tarifesi belirleyebileceği şeklindeki düzenleme ile müsteşarlığa keyfi davranma yetkisinin verildiği, ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMASI :
Öncelikle, usule ilişkin olarak, 25/08/2015 tarih ve 29456 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sigorta Eksperleri Atama Yönetmeliği’nin 12. maddesinin 3. fıkrasının aradan iki yıl geçtikten sonra iptalinin istenmesi nedeniyle davanın süre aşımı yönünden reddine karar verilmesi gerektiği, iptali talep edilen genelge hazırlanırken de …’dan alınan talepler sonrasında gelen veriler dikkate alınarak dava konusu genelgenin hazırlandığı ve yayımlandığı, kanun hükmüne göre yönetmelikle düzenlenmesi gereken hususun ekspertiz ücretlerinin belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar olduğu, bizzat tarifenin yönetmelik ile belirleneceğine dair herhangi bir düzenlemenin mevcut olmadığı, düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı ve davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu Yönetmeliğin iptali istenilen kısmının, ve Genelgenin yürürlükten kaldırıldığı görüldüğünden dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; Hazine Müsteşarlığı tarafından 25/08/2015 tarih ve 29456 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Sigorta Eksperleri Atama Yönetmeliği”nin 12. maddesinin 3. fıkrasında yer alan “Müsteşarlık, gerekli görülmesi halinde diğer branşlar için ücret tarifesi belirleyebilir.” hükmü ile bu düzenlemeye dayalı olarak Hazine Müsteşarlığı tarafından çıkarılan 2017/3 sayılı “Motorlu Araç Sigortaları Dışındaki Sigortalarda Uygulanacak Asgari Ücret Tarifesine İlişkin Genelge” nin iptali istemiyle açılmıştır.
14/06/2007 tarih ve 26552 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 22. maddesinin 19. fıkrası, 07/04/2015 tarih ve 29319 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6637 sayılı Kanun’un 10. maddesi ile “Sigorta eksperinin, sigortacı veya sigorta ettiren ya da sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler tarafından atanması, eksperin iş kabulü, asgari ücret tarifesinin tespiti de dahil olmak üzere ekspertiz ücretinin belirlenmesi ile ilgili usul ve esaslar Birlik ve Sigorta Eksperleri İcra Komitesinin görüşleri alınarak yönetmelikle düzenlenir.” şeklinde değiştirilmiştir.
Değişiklikten önce söz konusu fıkra; sigorta eksperinin, sigortacı veya sigorta ettiren ya da sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler tarafından serbestçe tayin edilebileceği, sigorta eksperinin sigorta ettiren veya sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler tarafından tayin edilmesi halinde ücretin hangi tarafça karşılanacağının sigorta sözleşmesinde belirtileceği, sözleşmede belirtilmediği takdirde ücretin sigortacı tarafından ödeneceği, İki sigorta eksperi tarafından reddolunan kişinin, kendisine sigorta eksperi tayin edilmesini Sigorta Eksperleri İcra Komitesinden talep edebileceği, tayin olunan sigorta eksperinin, Komite tarafından belirlenen ücret karşılığında işi kabul etmek zorunda olduğu, ancak, işi kabul zorunluluğunun bu maddenin onyedinci fıkrası uyarınca düzenlenen kaza ve zarara ilişkin tespit tutanağı için uygulanmayacağı şeklinde iken; kanun değişikliği ile sigorta eksperinin atanması, iş kabulü ve ekspertiz ücretinin belirlenmesi ile ilgili usul ve esasların, davacı birliğin ve Sigorta Eksperleri İcra Komitesi’nin görüşü alınarak hazırlanacak yönetmelikle düzenleneceği hususunda hüküm getirilmiştir.
Hazine Müsteşarlığı tarafından “Sigorta Eksperleri Atama Yönetmeliği” hazırlanarak 25/08/2015 tarih ve 29456 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır
Dava konusu yönetmelikte sigorta eksperleri ile ilgili olarak, atamaya, iş kabulüne ve ücrete ilişkin hükümler düzenlenmiş olup; taban ekspertiz ücret tarifesi başlıklı 12. maddenin 3. fıkrasında Müsteşarlığın, gerekli görülmesi halinde diğer branşlar için ücret tarifesi belirleyebileceği hükme bağlanmıştır.
Yönetmeliğin 12. maddesi uyarınca Hazine Müsteşarlığı tarafından 28/08/2015 tarihinde, 2015/34 sayılı “Ekspertiz Ücret Tarifesine İlişkin Genelge” yayımlanmış ve bu genelgede motorlu araçlar için ekspertiz ücret tarifesi ve uygulama esasları belirlenmiştir.Asgari ücret tarifesinin genelge ile düzenlenmesinde hukuka aykırı bir yön görülmemiştir.
Yönetmeliğin taban ekspertiz ücreti başlığı altında yer alan 12. maddesinin 1. fıkrasında motorlu araç sigortalarında uygulanacak taban ekspertiz ücretinin de Müsteşarlıkça belirleneceği; 2. fıkrasında taban ekspertiz ücret tarifesinin Müsteşarlıkça aksine bir düzenleme yapılmadıkça her takvim yılı başında TÜİK tarafından belirlenen üretici fiyatları endeksinde gerçekleşen artış oranında artırılarak uygulanacağı hükme bağlanmış, dava konusu edilen 3. fıkrada ise motorlu araçlar dışındaki diğer branşlar için Müsteşarlığın ücret tarifesi belirleyebileceği düzenlenmiştir. Yapılan bu düzenleme asgari ücret tarifesinin belirlenmesine yönelik olup, Müsteşarlığa da bu konuda yetki vermektedir. Bu bağlamda Müsteşarlık tarafından gerekli görülmesi halinde diğer branşlar için de ücret tarifesi belirlenebileceğine ilişkin yönetmelik düzenlemesinde dayanak alınan 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 22. maddesine ve hukuka aykırılık görülmemiştir.
2017/3 sayılı “Motorlu Araç Sigortaları Dışındaki Sigortalarda Uygulanacak Asgari Ücret Tarifesine İlişkin Genelge”ye gelince;
Sigortacılık Kanunu’nun 22. maddesinin 19. fıkrasında sigorta eksperinin, sigortacı veya sigorta ettiren ya da sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler tarafından atanması, eksperin iş kabulü, asgari ücret tarifesinin tespiti de dahil olmak üzere ekspertiz ücretinin belirlenmesi ile ilgili usul ve esasların Birlik ve Sigorta Eksperleri İcra Komitesinin görüşleri alınarak yönetmelikle düzenleneceği belirtilmektedir.
Anılan kanunun 22. maddesine dayanılarak hazırlanmış olan Sigorta Eksperleri Atama Yönetmeliği’nin 12. maddesinin 3. fıkrası uyarınca dava konusu genelge davalı Hazine Müsteşarlığı tarafından hazırlanarak yürürlüğe konulmuştur.
Genelgenin 1. maddesinde sivil rizikolara ilişkin sigortalar kapsamında meydana gelen hasarlarda yapılacak ekspertiz işlemlerinde uygulanacak asgari ücret tarifesi düzenlenmiş olup, yukarıdaki açıklamalar uyarınca asgari ücret tarifesinin genelge ile düzenlenmesinde hukuka aykırılık görülmemektedir.
Genelgenin 3, 8 ve 9. maddeleri usul ve esas belirlemeye yönelik olmadığı gibi 8 ve 9. maddeler genelgenin kapsam ve zaman olarak sınırlarını belirleyen hükümler olduğu için bu maddelerde de hukuka aykırılık görülmemiştir.
Genelgenin 5. maddesi, dayanak yönetmeliğin “Ücret” başlıklı 11. maddesinin 1. fıkrasındaki ” ekspertiz ücreti, taban ekspertiz ücret tarifesinden az olmamak üzere taraflar arasında serbestçe belirlenir” hükmü ile aynı yönde olduğundan, genelgenin 7. maddesi ise yönetmeliğin 12. maddesinin 2. fıkrasında aynen düzenlendiğinden bu hükümlerde de hukuka aykırılık görülmemiştir.
Ancak Genelgenin 2. maddesindeki “Ticari/sınai/endüstriyel rizikolar bakımından ise asgari ücretler, sivil rizikolar için hesaplanan ücretin %15 fazlasıdır.”, 4. maddesindeki “Ekspertiz için yapılan ulaşım, konaklama ve diğer giderler ekspertiz ücretine ilave edilir.” ve 6. maddesindeki “Hasar tutarı, eksper tarafından muafiyet, eksik sigorta gibi kesintiler yapılmadan tespit edilen hasar tutarını ifade etmektedir.” düzenlemelerinin ise yönetmelikle düzenlenmesi gereken konularda düzenleme getirmesi nedeniyle, hukuka aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 2017/3 sayılı “Motorlu Araç Sigortaları Dışındaki Sigortalarda Uygulanacak Asgari Ücret Tarifesine İlişkin Genelge”nin 2, 4 ve 6. maddelerine yönelik kısmı yönünden iptale, 25/08/2015 tarih ve 29456 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Sigorta Eksperleri Atama Yönetmeliği”nin 12. maddesinin 3. fıkrasında yer alan “Müsteşarlık, gerekli görülmesi halinde diğer branşlar için ücret tarifesi belirleyebilir.” şeklindeki düzenleme ile dava konusu genelgenin diğer kısımları yönünden, davanın reddine karar verilmesi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 01/10/2020 tarihinde, davacı vekili Av. …’in ve davalı idareler vekili Hukuk Müşaviri …’in geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Bakılan dava, 25/08/2015 tarih ve 29456 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sigorta Eksperleri Atama Yönetmeliği’nin “Taban ekspertiz ücret tarifesi başlıklı” 12. maddesinin 3. fıkrasında yer alan “Müsteşarlık, gerekli görülmesi halinde diğer branşlar için ücret tarifesi belirleyebilir” düzenlemesinin ve bu düzenlemeye dayalı olarak Hazine Müsteşarlığı tarafından çıkarılmış olan 2017/3 sayılı “Motorlu Araç Sigortaları Dışındaki Sigortalarda Uygulanacak Asgari Ücret Tarifesine İlişkin Genelge”nin iptali istemiyle açılmıştır.
İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idareler tarafından, davanın süresinde açılmadığı ileri sürülmüşse de uyuşmazlık konusu olayda, açılan davanın süresinde olduğu sonucuna varılmıştır.
ESAS YÖNÜNDEN:
25/03/2020 tarih ve 31079 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sigorta Eksperleri Atama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesi ile yapılan değişiklik sonucunda, dava konusu Yönetmeliğin 12. maddesinin 1. fıkrasının “Uygulanacak taban ekspertiz ücret tarifeleri Ek-1 ve E-2 ile belirlenmiştir.” şeklinde değiştirildiği, iptali istenen Yönetmeliğin 12. maddesinin 3. fıkrasının da yürürlükten kaldırıldığı, bu düzenleme ile daha önce genelgeyle düzenlenen ve iptali istenilen Motorlu Araç Sigortaları Dışındaki Sigortalarda Uygulanacak Taban Ekspertiz Ücret Tarifesinin Yönetmeliğe eklendiği, böylece dava konusu Yönetmeliğin iptali istenilen kısmının ve Genelgenin dayanağının ortadan kalktığı ve uygulanma imkanının bulunmadığı dikkate alındığında, davanın konusunun kalmadığı sonucuna varılmaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Konusu kalmayan dava hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davalı İdarelerden alınarak davacıya verilmesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için belirlenen … TL vekâlet ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 05/10/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.