Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2016/9994 E.  ,  2020/5148 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/9994
Karar No : 2020/5148

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı / …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Antalya ili, Manavgat ilçesi, … Mahallesi, …ada … parselde bulunan otel bünyesinde bulunan ve davacı tarafından işletilen market faaliyet konulu işyerine ait … tarih ve … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesine ilişkin … olur tarihli işlem ile işyerinin mühürlenerek kapatılmasına ilişkin … tarihli işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesine göre ruhsat eki mimari projeye aykırılık halinde uygulamaların kaldırılması yolunda işlem tesis edilmesi gerekmekte iken, bu sebebe dayanılarak davacıya ait işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesine hukuken olanak bulunmadığı gibi, davalı idarece bu işyerine ait yapı ruhsatının ve yapı kullanma izin belgesinin iptal edildiğine dair bilgi ve belgenin sunulmadığı da dikkate alındığında, davacı tarafından işletilmekte olan işyerine ait … tarih ve … sicil sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesine ve işyerinin mühürlenerek kapatılmasına ilişkin dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :Davalı idare tarafından tespit edilen imara ve mimari projeye aykırılıklar nedeniyle davacının çalıştırdığı işyerinin de içinde bulunduğu yapılar hakkında İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca yıkım kararı alındığı, 21/07/2014 tarihinde davacıya tebliğ edilen 17/07/2014 tarih ve 886 sayılı yazı ile imara aykırılıkların on beş gün içinde giderilmesi gerektiği aksi takdirde işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edileceği hususlarının bildirildiği, aykırılıkların verilen süre içerisinde giderilmemesi üzerine dava konusu … tarihli Başkanlık oluru ile işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edildiği ve 04/11/2014 tarihinde işyerinin mühürlendiği, işyerinde tespit edilen aykırılıkların giderilmesi konusunda kiracı ya da mülk sahibi olup olmadığı farketmeksizin işletmecinin sorumlu olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI :Davacı tarafından temyiz isteminin reddi ile İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Davacı, Antalya ili, Manavgat ilçesi, … Beldesi, … Mahallesi, … Bulvarı, No:… adresinde bulunan taşınmazı 24/02/2012 başlangıç tarihli kira sözleşmesi ile dava dışı firmadan kiralamış, anılan işyeri için kapatılan Side Belediye Başkanlığı tarafından … tarih ve … sayılı, market faaliyet konulu işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmiştir.
Davacı tarafından işletilen işyerinin de içinde bulunduğu yapı hakkında dükkanların balkon seviyesinde genişletildiği ve geçiş koridorlarının dükkana dönüştürüldüğü, üst katlarda balkonların projeye aykırı genişletildiği, dış cephedeki balkonlar ve açık koridorların kapalı mekan haline getirildiği, binaların birbirine köprü ile bağlandığı, … Blok’un batı kısmına bodrum katında mutfak ve gölgelik yapıldığı, çatı arası kullanımına açıldığı, bodrum katta ruhsat eki mimari proje harici uygulamalar yapıldığı belirtilerek 20/05/2013 tarih ve 3/102 sayılı inşaat durdurma zaptı düzenlenmiştir.
Bu zabıt uyarınca, izinsiz ve kaçak olarak yapılan inşaatın mevcut imar planı ve plan hükümlerine göre korunmasının mümkün olmadığından bahisle 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca yıkımına ve idari para cezası verilmesine ilişkin olarak Side Belediye Başkanlığı Encümeni tarafından … tarih ve … sayılı karar alınmıştır.
Manavgat Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı yazısına istinaden 21/07/2014 tarihinde tebliğ edilen 17/07/2014 tarihli Ruhsat ve Denetim Müdürlüğü yazısıyla imara aykırılıkların on beş gün içinde giderilmesi gerektiği aksi takdirde işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edileceği hususları davacıya bildirilmiştir.
Verilen süre içerisinde imara aykırılıkların giderilmediğinden bahisle 21/08/2014 tarihli Başkanlık oluru ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilmiş ve 04/11/2014 tarihinde işyeri mühürlenmiş, davacı tarafından bu işlemlerin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un 4. maddesinde; “3 üncü maddede belirtilen merciler, iznin verilmesi için yapılacak beyan ve incelemelerde aşağıda öngörülen genel kriterlere göre düzenlenecek yönetmeliği esas alırlar.
a) İnsan sağlığına zarar vermemek,
b) Çevre kirliliğine yol açmamak,
c) Yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemelere aykırı davranmamak. ” hükmüne,
3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesinde; “Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir. … “, 42. maddesinde; “Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanır.
Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanır. …” hükmüne yer verilmiştir.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 13. maddesinde; “İşyeri açma ve çalışma ruhsatı verilen işyerleri, yetkili idareler tarafından ruhsatın verildiği tarihten itibaren en geç bir ay içinde kontrol edilir. İşyerinin bu süre içinde kontrol edilmemesi halinde ruhsat kesinleşir. Kontrol görevini yerine getirmeyen yetkili idare görevlileri hakkında kanunî işlem yapılır. İşyeri açma ve çalışma ruhsatının verilmesinden sonra yapılacak denetimlerde mevzuata uygun olmayan unsurların ve noksanlıkların tespiti halinde, işyerine bu noksanlık ve hatalarını gidermesi için bir defaya mahsus olmak üzere onbeş günlük süre verilir. Verilen süre içinde tespit edilen noksanlık ve aykırılıklar giderilmediği takdirde, ruhsat iptal edilerek işyeri kapatılır. Ayrıca ilgililerin yalan, yanlış ve yanıltıcı beyanı varsa haklarında kanunî işlem yapılır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare Mahkemesince her ne kadar 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesine göre ruhsat eki mimari projeye aykırılık halinde uygulamaların kaldırılması yolunda işlem tesis edilmesi gerektiği, bu sebebe dayanılarak davacıya ait işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesine hukuken olanak bulunmadığı, davalı idarece bu işyerine ait yapı ruhsatının ve yapı kullanma izin belgesinin iptal edildiğine dair bilgi ve belge sunulmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmişse de, imara ve mimari projesine aykırılığı tespit edilen yapılar hakkında imar mevzuatı uyarınca tesis edilen veya edilecek olan işlemlerin bu yapıda faaliyet göstermekte olan işyerleri hakkında işyeri açma ve çalışma ruhsatlarına ilişkin mevzuat kapsamında işlem tesisine engel teşkil edeceğinin kabulü mümkün değildir.
Zira; yukarıda yer verilen mevzuat maddelerinin değerlendirilmesinden, bir işyerine işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenebilmesi için işyerinin bulunduğu yapının imar mevzuatına uygun olmasının zorunlu olduğu ve işyeri açma ve çalışma ruhsatına bağlanan faaliyetin yer aldığı yapının ruhsatlandırıldığı mevcut imar durumunun sürekliliği korunarak imara aykırı bir durumun ortaya çıkmasının önlenmesinin amaçlandığı, tespit edilen imara aykırılıkların verilen on beş günlük süre içerisinde giderilmemesi halinin işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali ve işyerinin mühürlenmesi şeklinde yaptırıma bağlandığı görülmektedir.
Bu durumda; davacı tarafından işletilen işyerinin bulunduğu taşınmazda bu işyerini de kapsayacak şekilde mimari projesine ve imara aykırılıkların tespit edilerek yıkımına karar verildiği, öte yandan davacıya işyerindeki imara aykırı uygulamaları gidermesi için İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik uyarınca on beş gün süre verildiği, ancak verilen süre sonunda imara aykırılıkların giderilmediği anlaşıldığından dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 19/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.