Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2016/9326 E.  ,  2020/2961 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/9326
Karar No : 2020/2961

TTEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Petrol Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI): …Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

MÜDAHİLLER (DAVALI YANINDA): 1- …
2- …
3- …
4- …

İSTEMİN KONUSU: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: … ili, …ilçesi, …Mahallesi, … Yolu, No:… adresinde faaliyet gösteren davacı şirkete ait akaryakıt istasyonu niteliğindeki işyerinin, işyeri açma ve çalışma ruhsatına aykırı faaliyet gösterdiğinden bahisle mühürlenerek faaliyetten men edilmesine ilişkin 24/01/2014 tarih ve 474 sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacıya ait işyerinde tespit edilen eksikliklerin 15 gün içerisinde giderilmesi için gönderilen uyarı yazılarının tebliğ edilmesine rağmen verilen süre içinde eksikliklerin giderilmemesi üzerine, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 13. maddesi uyarınca tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI:Davacı tarafından, işlemin geri alındığı ve davanın konusuz kaldığı ileri sürülerek İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI: Davalı idare tarafından temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile idare mahkemesinin kararının bozulması gerektiği savunulmaktadır.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı, … Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından verilen 22/10/2010 tarih ve 10643/3384 sayılı, akaryakıt satış istasyonu faaliyet konulu işyeri açma ve çalışma ruhsatına istinaden … ili, …ilçesi, … Mahallesi, … Yolu, No:…(… Sitesi No:…) adresinde faaliyete başlamıştır.
Davacıya ait akaryakıt istasyonunda 03/11/2011 tarihinde yapılan denetimde istasyonun onaylı ruhsat projesinde 3 adet akaryakıt pompası gösterilmesine rağmen 6 adet pompayla faaliyette bulunduğun tespit edilerek davacıya işyerini projesine uygun hale getirmesi için 15 gün süre verildiği; 21/12/2012 tarihinde yapılan denetimde ruhsat ve projesine aykırı olarak 4 adet pompayla faaliyette bulunduğunun tespit edilmesi üzerine eksikliklerin giderilmesi için davacıya 15 gün süre verildiği; 14/01/2013 tarihinde yapılan denetimde ise akaryakıt istasyonunun çalışma ruhsatının … sayılı parsel için verilmesine karşın …, …, …, … sayılı parseller üzerinde faaliyette bulunduğu, ayrıca onaylı yapı ruhsatı ve projesinde 3 adet akaryakıt pompası ve 2 adet akaryakıt tankı bulunmasına rağmen 8 adet akaryakıt tankı ve 8 adet pompayla faaliyette bulunduğunun tespit edilmesi üzerine akaryakıt istasyonunun onaylı ruhsat ve projesine aykırı faaliyette bulunduğu ve verilen sürede uygunsuzlukların giderilmediği gerekçesiyle İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 24. maddesi gereğince faaliyetten men edilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un 4. maddesinde; 3 üncü maddede belirtilen merciler, iznin verilmesi için yapılacak beyan ve incelemelerde aşağıda öngörülen genel kriterlere göre düzenlenecek yönetmeliği esas alırlar (…)
C) Yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemelere aykırı davranmamak.” hükmü yer almaktadır.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin “İşyeri açılması” başlıklı 6. maddesinde; “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz.(…) İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır(…)”
“İkinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müesseseler” başlıklı 23. maddesinde; “İkinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müessese açmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler; işin özelliğine göre bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen kriterlere uygun olarak işyerini düzenledikten sonra bu Yönetmeliğin eki Örnek 2’de yer alan başvuru formunu doldurarak yetkili idareye ibraz eder.
Yetkili idareler, ikinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müesseseler için yapılacak beyan ve incelemelerde; insan sağlığına zarar verilmemesi, çevre kirliliğine yol açılmaması, yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemeleri esas alır.
Başvurunun öngörülen kriterlere uygun olarak doldurulduğunun tespiti halinde, başkaca bir işleme gerek kalmaksızın işyeri açma ve çalışma ruhsatı beş gün içinde düzenlenerek ilgiliye verilir. İlgili, bu belgeye dayanarak işyeri açabilir.
Beyana göre tanzim edilen ruhsat müktesep hak doğurmaz.
İkinci ve üçüncü sınıf işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilen işyerleri, yetkili idare tarafından bir ay içinde kontrol edilir. Bu süre içinde kontrol edilmemesi halinde, ilgili, çalışma ruhsatı almış sayılır ve kontrol görevini süresinde yerine getirmeyen kamu görevlileri hakkında yetkili idareler tarafından yasal hükümler uygulanır.
Ruhsat verilmesini takiben yapılacak kontrol ve denetimlerde, ikinci fıkrada belirtilen kriterlere aykırı beyan ve durumun tespiti halinde, işyerine bir defaya mahsus olmak üzere onbeş günlük süre verilir. Verilen süre içinde noksanlık ve aykırılıklar giderilmediği takdirde verilmiş olan ruhsat, yetkili idare tarafından iptal edilerek işyeri kapatılır ve ilgililer hakkında ruhsat vermeye yetkili idareler tarafından ayrıca yasal işlem yapılır(…)” düzenlemelerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat maddelerinin birlikte değerlendirilmesinden, bir işletmeye işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilebilmesi için mevzuatta aranan diğer şartların yanı sıra işyerinin imara ve imarla ilgili düzenlemelere uygun olması gerektiği, diğer şartlarla birlikte bu hususun da işyeri açma ve çalışma ruhsatı başvurusunun değerlendirilmesi aşamasında göz önünde bulundurulacağı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, davacının işletmekte olduğu akaryakıt faaliyet faaliyet konulu işyerinin bulunduğu taşınmazda imara ve mimari projeye aykırı hususlar tespit edilmiş ve bu aykırılıkların giderilmesi için davacıya onbeş günlük süre verilmiş ve süre sonunda aykırılıkların giderilmediği gerekçesiyle işyeri faaliyetten men edilerek mühürlenmiş ise de; dava konusu işlem tesis edilmeden önce işyerine ilişkin 22/10/2010 tarih ve 10643/3384 sayılı akaryakıt satış istasyonu faaliyet konulu işyeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilmemiştir.
Hukuka uygun şekilde alınmış bir işyeri açma ve çalışma ruhsatına istinaden faaliyet gösteren bir işyerinin ancak mevzuatta öngörülen şartların oluşması halinde yine mevzuatta öngörülen usul izlenerek kapatılabilmesi mümkündür.
Bu durumda; her ne kadar işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilebilmesi için işyerinin imara ve imarla ilgili düzenlemelere uygun olması gerekmekte ise de İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin yukarıda metnine yer verilen 23. maddesi uyarınca, işyerinde tespit edilen imara aykırılıkların giderilmesi için verilen onbeş günlük sürenin sonunda bu hususların giderilmemesi halinde işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptal edilmesi ve akabinde süresiz faaliyetten men edilmesi gerekirken, söz konusu akaryakıt istasyonuna ait işyeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilmeksizin işyerinin süresiz olarak doğrudan faaliyetten men’ine karar verildiği anlaşıldığından, dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerekmekte iken davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 15/09/2020 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.

(X)KARŞI OY :

Dava konusu akaryakıt istasyonu işyerinde tespit edilen imara aykırılıkların davacıya verilen onbeş günlük süre içerisinde giderilmediği açık olup, davalı idarece İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 23. maddesi uyarınca davacıya ait işyeri açma ve çalışma ruhsatını iptal ederek işyerine kapatma yetkisi bulunmasına rağmen, davacı lehine olacak şekilde işyeri açma ve çalışma ruhsatını iptal etmeden bir nevi ikinci bir süre verecek şekilde tesis edilen faaliyetten men işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı ve davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği oyu ile aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.