Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2016/7585 E. , 2020/4459 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/7585
Karar No : 2020/4459
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … İnşaat Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMLERİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı dava konusu işlemin kısmen iptali, davanın kısmen reddi yolundaki kararının taraflarca aleyhlerine olan kısımlarının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket adına 02/01/2011-23/01/2014 tarihleri arası döneme ilişkin olarak Maltepe Belediye Başkanlığı Mali Hizmetler Müdürlüğünce düzenlenen … tarih ve … sayılı, 95.610,00 TL bedelli ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacının söz konusu yerdeki işgali nedeniyle 15/08/2010-01/11/2011 dönemi için istenilen ecrimisili ödediği halde aynı dönem için tekrar ecrimisil istenildiği anlaşıldığından, dava konusu ecrimisilin belirtilen döneme ilişkin 26.020,00 TL’lik kısmının hukuka aykırı olduğu, taşınmazın kullanım şekli, konumu, büyüklüğü, daha önceki dönem için istenilen miktar dikkate alındığında 69.590,00 TL’lik kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle, dava konusu ecrimisil ihbarnamesinin 26.020,00 TL’lik kısmının iptaline, 69.590,00 TL’lik kısmı yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından, ecrimisil istenilen alanın 700 m² olması gerekirken, 750 m² için ecrimisil talep edilmesinin hukuka aykırı olduğu, yaptığı iş merkezinin inşaatının 31/08/2013 tarihinde tamamlandığı, taşınmazda kullanım olmadığı, iş merkezinin faaliyete geçmediği, inşaat yapılırken belediyenin kullanımı gördüğü ve proje onaylarının yapıldığı, binanın iskanının 06/12/2013 tarihinde alındığı, bu tarihten sonra arazinin çok dik olması nedeniyle güvenlik amacıyla istinat duvarı çekildiği, dava konusu taşınmaza çok yakın mesafede bulunan benzer nitelikli taşınmazın davalı idare tarafından … AŞ.ye kiralandığı, kiralanan alanın daha büyük olduğu ama kira bedelinin daha düşük olduğu belirtilerek, mahkeme kararının redde ilişkin kısmının bozulması gerektiği, ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından, ecrimisil istenilen alan 950 m² iken 200 m² terk edildiğinden 750 m² için ecrimisil istenildiği, ecrimisilin 02/11/2011 – 23/01/2014 tarihleri arasındaki dönem için istenildiği, sehven 02/01/2011 yazıldığı, mükerrer talepte bulunulmadığı belirtilerek, mahkeme kararının iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
TARAFLARIN SAVUNMALARI : Taraflarca savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : Dr. …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, mülkiyeti Maltepe Belediyesine ait İstanbul ili, Maltepe ilçesi, … Mahallesinde bulunan … pafta, … ada … nolu parselden terk 750 m²’lik alanın tel duvarla çevrilerek depo olarak kullanıldığından bahisle 02/01/2011-23/01/2014 tarihleri arasındaki dönem için 95.610,00 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin Maltepe Belediye Başkanlığı Mali Hizmetler Müdürlüğünün 08/05/2014 tarih ve 214993 sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali talebiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9. maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerlendirme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca takdir edilecek ecrimisilin isteneceği, ecrimisilin talep edilebilmesi için Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmayacağı hükmüne yer verilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 74. maddesine dayanılarak çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 85. maddesinin 1. fıkrasında, “Hazine taşınmazlarının kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde “Taşınmaz Tespit Tutanağı”na dayanılarak, tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere bedel tespit komisyonunca ecrimisil tespit ve takdir edilir” hükmü; aynı maddenin 2. fıkrasında ise, “Ecrimisilin tespit ve takdirinde; İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurlar göz önünde bulundurulur. İşgalin şekli, Hazine taşınmazının konumu ve taşınmazdan elde edilen gelir gibi unsurlar itibariyle asgari ecrimisil tutarlarını belirlemeye Bakanlık yetkilidir” düzenlemesi yer almaktadır.
20/08/2011 tarih ve 28031 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 336 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği’nin “Ecrimisilin Tespit ve Takdir Edilmesi” başlıklı 5. maddesinin 3. fıkrasında, Hazine taşınmazlarının gerçek veya tüzel kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde, taşınmaz tespit tutanağına dayanılarak bedel tespit komisyonunca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve planlı alanlarda tarım dışı kullanımlar için taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde üçünden az olmamak üzere ecrimisil tespit ve takdir edileceği; 5. fıkrasında, Emlak vergisine esas asgari metrekare birim değeri belirlenmemiş olan yerler için, birim değeri belirlenen en yakın emsal taşınmazın emlak vergisine esas metre kare birim değerinin dikkate alınacağı; 10. fıkrasında, ecrimisilin tespit ve takdirinde, İdarenin zarara uğrayıp uğramadığına ve işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı gelir elde edilip edilmediği gibi hususların göz önünde bulundurulacağı ve 11. fıkrasında ise ecrimisil tespit ve takdir edilirken, Hazine taşınmazının değerini etkileyebilecek; imar durumu, yüzölçümü, niteliği, verimi (tarım arazilerinde), alt yapı hizmetlerinden yararlanıp yararlanmadığı, konumu, taşınmazın kullanım şekli ve işgalden dolayı gelir elde edilip edilmediği gibi her türlü ölçütlerin dikkate alınacağı ve 12. fıkrasında da ecrimisilin tespitinde ayrıca aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller, varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurların göz önünde bulundurulacağı düzenlemelerine yer verilmiştir.
13/07/2005 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesinde, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava dosyanın incelenmesinden, 1/1000 ölçekli Maltepe E-5 Güneyi Uygulama İmar Planına göre … Mahallesi … pafta,… ada, … parsel sayılı taşınmazdan yeşil alan ve yola terk edilmiş alanın davacı şirket tarafından fuzulen işgal edildiğinin 01/11/2011 tarihli tutanak ile tespit edilerek 15/08/2010-01/11/2011 tarihler arası dönem için ecrimisil istenilmesine ilişkin 16/12/2011 tarihli ecrimisil ihbarnamesinin düzenlendiği, talep edilen ecrimisilin davacıdan tahsil edildiği; 23/01/2014 tarihinde mahalinde yapılan denetlemede ise 01/11/2011 tarihli tutanakta tespit edilen 950.00 m²’lik alandan 200,00 m²’lik kısmın terk edildiği, ancak 750,00 m²’lik alandaki işgalin 02/11/2011 tarihinden beri devam ettiğinin aynı tarih ve 135 sayılı tutanak ile tespit edildiği, bu tespit üzerine 02/01/2011-23/01/2014 tarihleri arası dönem için 95.610,00 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … tarih … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin düzenlendiği, ihbarnameye yapılan itirazın reddine ilişkin Maltepe Belediye Başkanlığı Ecrimisil Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararının tesis edildiği, İdare Mahkemesince davacının söz konusu yerdeki işgali nedeniyle 15/08/2010 -01/11/2011 dönemi için istenilen ecrimisili ödediği halde aynı dönem için tekrar ecrimisil istenildiği anlaşıldığından dava konusu ecrimisilin belirtilen döneme ilişkin 26.020,00 TL’lik kısmının hukuka aykırı olduğu, taşınmazın kullanım şekli, konumu, büyüklüğü, daha önceki dönem için tahakkuk ettirilen miktar dikkate alındığında 69.590,00 TL’lik kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığı görülmektedir.
Dava konusu taşınmazın önceki dönem kullanımına ilişkin olarak, 22/11/2011 tarihli ecrimisil ihbarnamesi ile mülkiyeti Maltepe Belediyesine ait İstanbul ili, Maltepe ilçesi, … Mahallesinde bulunan … pafta, … ada … nolu parselden terk 950 m² alanın tel duvarla çevrilerek depo olarak kullanıldığından bahisle 07/06/2010-01/11/2011 tarihleri arasındaki dönem için 67.200,00 TL ecrimisil istenilmiştir.
Mezkur ecrimisil ihbarnamesine yapılan itiraz üzerine düzenlenen 20/12/2011 tarihli ecrimisil düzeltme ihbarnamesi ile 900 m² alan için ecrimisil istenilen dönem 15/08/2010- 01/11/2011 olarak değiştirilmiş ve talep edilen ecrimisil bedeli 58.000,00 TL olarak düzeltilmiştir.
Daha sonra, 20/02/2014 tarihli ecrimisil ihbarnamesi ile mülkiyeti Maltepe Belediyesine ait İstanbul ili, Maltepe ilçesi, … Mahallesinde bulunan … pafta, … ada … nolu parselden terk 750 m² alanın depo olarak kullanıldığından bahisle 02/01/2011-23/01/2014 tarihleri arasındaki dönem için 95.610,00 TL ecrimisil istenilmiştir.
Mezkur ecrimisil ihbarnamesine yapılan itiraz üzerine düzenlenen dava konusu 08/05/2014 tarihli ecrimisil düzeltme ihbarnamesi ile, 20/02/2014 tarihli ecrimisil ihbarnamesine yapılan itirazın reddine karar verilmiştir.
Her ne kadar, davacı tarafından, yaptığı iş merkezinin inşaatının 31/08/2013’de tamamlandığı, inşaat yapılırken belediyenin kullanımı gördüğü ve proje onaylarının yapıldığı, binanın iskanının 06/12/2013 tarihinde alındığı, bu tarihten sonra arazinin çok dik olması nedeniyle güvenlik amacıyla istinat duvarı çekildiği belirtilerek ecrimisil istenilemeyeceği belirtilmekte ise de, inşaatı tamamlanan iş merkezinin bina ana giriş çıkışı ve otopark girişi dava konusu taşınmaz üzerinden sağlandığından, davacı şirketten ecrimisil istenilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Davalı idare tarafından, 20/12/2011 tarihli ecrimisil düzeltme ihbarnamesi ile 15/08/2010- 01/11/2011 dönemine ilişkin olarak 58.000,00 TL ecrimisil bedeli istenilmiş olup, bir sonraki ecrimisil talebinin 02/11/2011 tarihinden sonraki dönemi kapsayacağı açıktır.
Yine davacının, yolun eğimli olması ve inşaat sırasında oluşan kot farkının giderilmesi ve güvenliğin ve kamu yararının sağlanması amacıyla istinat duvarı yapıldığı, esasen istinat duvarını kamu görevi gereği davalı idarenin yapması gerektiği, ancak davacı tarafından kamu yararı düşünülerek bedelsiz olarak istinat duvarı yapıldığı yönündeki iddiası değerlendirilerek, davacı tarafından yapılan istinat duvarının kamunun kullandığı alanda mı yoksa sadece iş merkezinin kullanım alanında mı kaldığı tespit edilerek, bu alan için ecrimisil hesaplanıp hesaplanmayacağının belirlenmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, idare tarafından ecrimisil bedeli hesaplanırken 2011 yılı için taşınmazın aylık ecrimisil bedeli 3.157,00 TL olarak belirlenip, yıllık ÜFE oranında artış yapılmak suretiyle toplam 95.610,00 TL hesaplanmıştır.
Oysa mahkemece, talep edilen 95.610.00 TL ecrimisil bedeli 02/01/2011 – 23/01/2014 tarihleri arasındaki süreye eşit olarak bölünerek 1 günlük ecrimisil bedeli bulunmak suretiyle, mükerrer tahsil edildiği belirtilen 02/01/2011- 01/11/2011 tarihleri arasındaki 10 aylık dönem için 26.020,00 TL hesaplanarak, bu miktar yönünden dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş olup, mahkeme kararının iptale ilişkin kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Kaldı ki, dava konusu ecrimisil düzeltme ihbarnamesinde 02/01/2011-23/01/2014 tarihleri arası dönem için 95.610,00 TL ecrimisil istenildiği belirtilmekte ise de, davalı idare tarafından sunulan işlem dosyasında ecrimisil hesaplamasının 02/01/2011 tarihinden itibaren değil, 02/11/2011 tarihinden itibaren yapıldığı, her ne kadar idarece sehven 02/01/2011 tarihi yazılmış ise de, talep edilen 95.610,00 TL.nin 02/11/2011 tarihinden itibaren hesaplanan bedel olduğu ve 02/01/2011-02/11/2011 arası dönem için mükerrer talepte bulunulmuş gibi görünse de, hesaplamada mükerrerlik bulunmadığı görülmektedir.
Bu itibarla, taşınmazın mevkii, kullanım şekli, elde edilen gelir, altyapı, ulaşım kolaylığı, emsallerinin alım ve satım rayiçleri, evsafı, yüzey ölçümü, bölgedeki konumu, getirebileceği gelir, imar durumu, belediye ve alt yapı hizmetlerinden yararlanma durumu, değerine tesir edecek tüm faktörler ve 336 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği’nde belirtilen belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve planlı alanlarda tarım dışı kullanımlar için taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde üçünden az olmamak üzere ecrimisil tespit ve takdir edileceği hususu dikkate alınarak, idarece istenilen ecrimisil bedelinin belirlenmesi gerekirken, dava konusu ecrimisil ihbarnamesinin 26.020,00 TL’lik kısmının iptali, 69.590,00 TL’lik kısmının reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Tarafların temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin 26.020,00 TL’lik kısmının iptaline, 69.590,00 TL’lik kısmı yönünden davanın reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 03/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.