Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2016/7347 E. , 2020/5321 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/7347
Karar No : 2020/5321
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacıdan, 40.416,00 TL ecrimisil istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı davalı idare işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; uyuşmazlığa konu yol ve park alanının, … Mahallesi … ve … sayılı parsellerin, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18. maddesi uygulamasına tabii tutulması sonucu kamuya bedelsiz terk edilen alanlar olduğu, söz konusu yol ve park alanının mülkiyetinin davalı idareye ait olmadığı gibi, belediye adına yapılan bir tahsis/terkin işlemi bulunmadığından davalı idarenin maliki/hak sahibi olmadığı bir alandan ecrimisil bedeli isteyemeyeceği, öte yandan işleme dayanak olan 03-04/06/2014 günlü iki tutanağın, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik ek-8 de özelliklerine yer verilen taşınmaz tespit tutanağında olması gereken nitelikleri taşımadığı da görülmekle, anılan tutanaklara dayanılarak tesis edilen işlemin bu yönüyle de hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.
TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, fuzuli işgalin tespit edildiği, park ve yol olan taşınmazın belediyenin sorumluluğunda olduğu, davacıdan ecrimisil istenilmesinin hukuka uygun olduğu belirtilerek, mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : Dr. …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davalı idare görevlilerince düzenlenen 03-04/06/2014 tarihli iki tutanakla … Mahallesi, … sayılı parselde bulunan … nolu bağımsız bölümün maliki olan davacının kamuya terkli 192,50 m² yol alanını 4 yıldır, kamuya terkli 563,16 m² park alanını 2 yıldır hurda depolama alanı olarak kullanmak suretiyle işgal ettiğinin tespit edildiğinden bahisle, 07/05/2014 tarihli ecrimisil komisyonu raporuyla belirlenen 40.416,00 TL ecrimisil bedelinin ödenmesinin istenilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali talebiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Ecrimisil ve Tahliye” başlıklı 75. maddesinde, “Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz. Ecrimisile itiraz edilmemesi halinde yüzde yirmi, peşin ödenmesi halinde ise ayrıca yüzde onbeş indirim uygulanır. Ecrimisil fuzuli şagil tarafından rızaen ödenmez ise, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.” hükmü yer almaktadır.
Anılan Kanun’a dayanılarak hazırlanan ve 19/06/2007 tarih ve 26557 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 85. maddesinde ecrimisilin tespit ve takdirinde taşınmazın işgalci tarafından kullanım şekli, fiili ve hukuki durumu ile işgalden dolayı varsa elde ettiği gelir aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararları, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmak suretiyle edinilecek bilgiler ile taşınmazın değerini etkileyecek tüm unsurların göz önünde bulundurulacağı belirtilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesinde, “2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75 inci maddesi hükümleri belediye taşınmazları hakkında da uygulanır.” hükmü; aynı Kanun’un “belediye tasarrufundaki yerler” başlıklı 79. maddesinin 1. fıkrasında ise, “Diğer kanunlarla getirilen hükümler saklı kalmak üzere, mezarlıklar ile belediye sınırları içinde bulunan ve sahipsiz arazi niteliğinde olan seyrangâh, harman yeri, koruluk, dinlenme yerleri, meydanlar, bataklık, çöp döküm sahaları, yıkılmış kale ve kulelerin arsaları ve enkazı ve benzeri yerler belediyenin tasarrufundadır.” hükmü yer almaktadır.
Yine, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 11. maddesinde, “İmar planlarında; meydan, yol, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi umumi hizmetlere ayrılmış yerlere rastlayan Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait gayrimenkuller ile askeri yasak bölgeler, güvenlik bölgeleri ile ülke güvenliği ile doğrudan ilgili Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat ve savunma amaçlı yerler hariç Hazine ve özel idareye ait arazi ve arsalar belediye veya valiliğin teklifi Maliye ve Gümrük Bakanlığının onayı ile belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeye; belediye ve mücavir alan hudutları dışında özel idareye bedelsiz terk edilir ve tapu kaydı terkin edilir.” hükmü bulunmaktadır.
Dolayısıyla belediyenin özel mülkiyetinde olmamakla birlikte yukarıda belirtilen mevzuat gereği gözetim ve denetiminde olan bu taşınmazlar için belediye tarafından ecrimisil alınabileceği kuşkusuzdur.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava dosyasının incelenmesinden, uyuşmazlığa konu yol ve park alanının mülkiyeti davalı idareye ait olmadığı gibi, belediye adına yapılan bir tahsis veya terkin işlemi de bulunmamakla birlikte, … Mahallesi, … ve … sayılı parsellerin bulunduğu mezkur alanın 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 18. maddesi uygulamasına tabi tutulması sonucu kamuya bedelsiz terk edilen alanlardan olduğu anlaşılmaktadır.
Bu nedenle, davalı belediyenin kamuya bedelsiz olarak terk edilen yol ve park alanının işgali nedeniyle davacıdan ecrimisil istemesi hukuka uygun bulunmaktadır.
Ecrimisilin işgal nedeniyle alınan bir tazminat olduğu, ecrimisil tutarının hesaplanmasında; taşınmazın, mevkii, kullanım şekli, altyapı, ulaşım kolaylığı, elde edilen gelir ve taşınmazın kullanıcısına katkısı gibi tüm faktörlerin etkili olduğu, aynı yer ve mahalde bulunan emsal nitelikteki taşınmazlar için oluşmuş kira bedelleri veya ecrimisiller varsa bunlara ilişkin kesinleşmiş yargı kararlarının dikkate alınması gerektiği açıktır.
Bu itibarla, mahkemece gerekli inceleme yapılarak davacıdan alınması gereken ecrimisil bedeli belirlenmek suretiyle bir karar verilmesi gerekirken, davalı belediyenin ecrimisil isteyemeyeceği ve taşınmaz tespit tutanağının gereken nitelikleri taşımadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen kararda hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 25/11/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.