Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2016/11675 E.  ,  2020/3995 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/11675
Karar No : 2020/3995

DAVACI : … Kültür ve Eğlence Merkezi Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

DAVALILAR : 1- … (Mülga …)
VEKİLLERİ: Hukuk Hiz. Baş. V. …
Hukuk Müşaviri M…
2- … Belediye Başkanlığı

DAVACI YANINDA MÜDAHİL : … Toplantı ve Düğün Salonları İşletmecileri Esnaf Odası
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
1. … ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Sokak, No:…, D:… adresinde yer alan ve “toplantı ve organizasyon salonu” faaliyet konulu iş yeri açma ve çalışma ruhsatı ile işletilen iş yerinin sahibi olan davacı tarafından, ruhsata düğün salonu faaliyetinin eklenmesi ya da buna göre ruhsatın yenilenmesi istemiyle yapılan 10/04/2014 tarihli başvurunun reddine ilişkin … Belediye Başkanlığı Ruhsat ve Denetim Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin ve yine bu yönde yapılan 11/04/2014 tarihli başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin,
2. Bu işlemlerin dayanağı olduğu ileri sürülen 10/08/2005 tarih ve 25902 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in 5. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Davacı tarafından, iş yerinde özel yapı şeklinin sağlandığı, sinema olarak düzenlenen iş yerinde düğün salonu olarak da faaliyet gösterilebileceği, Yönetmelik’teki düzenleme nedeniyle ruhsat almanın zorlaştığı ve ruhsatsız iş yerlerinin arttığı, işlemlerin iptal edilmesi gerektiği ileri sürmektedir.

DAVALILARIN SAVUNMALARI :
Davalı Cumhurbaşkanlığı (Mülga Başbakanlık) tarafından, sinema olarak düzenlenen iş yerinde düğün salonu işletilmesinin mümkün olmadığı, Yönetmelik’teki düzenlemenin iş yeri ve imar mevzuatına uygun olduğu, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Davalı … Belediye Başkanlığı tarafından, idarece işlem tesis edilirken mevzuat hükmüne göre hareket edildiği, İçişleri Bakanlığından sinema olarak özel yapı şekli olan bir yerde düğün salonu işletilmesinin mümkün olup olmadığının sorulduğu, Bakanlıkça bunun mümkün olmadığı yönünde görüş verildiği, işlemlerin hukuka uygun olduğu, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Dava konusu edilen işlemlerin ve dayanağı Yönetmelik hükmünün hukuka ve mevzuata uygun olduğu, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …

DÜŞÜNCESİ : Dava; İstanbul İli, … ilçesi, … Mah. … Caddesi, … Sokak. No: … adresinde bulunan ve toplantı ve organizasyon salonu olarak ruhsatlı olan işyerinin ruhsatına “düğün salonu” ibaresinin eklenmesi isteminin reddine ilişkin … Belediye Başkanlığının … gün ve … sayılı işlemi ile bu işleme dayanak teşkil eden İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 5/c maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Anayasanın 124.maddesinde, “Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabileceklerini hükme bağlamıştır.
3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanunun 4.maddesinde “3.maddede belirtilen merciler, iznin verilmesi için yapılacak beyan ve incelemelerde aşağıda öngörülen genel kriterlere göre düzenlenecek yönetmeliği esas alırlar.
a) İnsan sağlığına zarar vermemek
b) Çevre kirliliğine yol açmamak
c) Yangın, patlama genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemelere aykırı davranmamak” hükmü yer almaktadır.
Yukarıda anılan kanuna dayanılarak çıkarılan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Yönetmeliğin “işyerlerinde Aranacak Genel Şartlar” başlıklı 5.maddesinin, iptali istenilen c bendinde de, “özel yapı şeklini gerektiren sinema, tiyatro, doğün salonu, otel hamam, sauna, ekmek fırını ile akaryakıt, sıvılaştırılmış petrol gazı, sıvılaştırılmış doğal gaz ve sıkıştırılmış doğal gaz istasyonu için yapı kullanıma izin belgesinin alınmış olması” hükmünü içermekte olup, iş yerleri İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri gereğince ruhsatlandırıldığından, Yönetmeliğin 5.maddesinde sayılan işyerlerinde aranacak genel şartların, 3572 sayılı Kanunun 4.maddesinde belirtilen genel kriterlere aykırılığından söz edilemez.
Bu itibarla, üst hukuk normuna aykırı olmayan yönetmelik hükmünde ve bu hükme dayalı birel işlemde de hukuka aykırılık bulunmadığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
İstanbul ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Sokak, No:…, D:… adresinde yer alan iş yeri için davacı şirket adına … Belediye Başkanlığı tarafından … tarih ve … sayılı, “toplantı ve organizasyon salonu” faaliyet konulu iş yeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmiştir.
İş yerinin bulunduğu taşınmazın niteliği tapuda “sinema” olarak gösterilmiş, yapı kullanma izin belgesi de sinema işletilmesine uygun olarak düzenlenmiştir.
Davacı şirket tarafından, söz konusu iş yerine düğün salonu faaliyetini içeren iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi ya da mevcut ruhsatın buna göre yeniden düzenlenmesi istemiyle 10/04/2014 tarihinde davalı belediyeye başvurulmuştur. 11/04/2014 tarihinde de aynı nitelikte bir başvuru daha yapılmıştır.
… Belediye Başkanlığı Ruhsat ve Denetim Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işlemi ile davacı şirketin 10/04/2014 tarihli başvurusu ilgi gösterilerek, bu başvuru İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in 5. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi uyarınca reddedilmiştir. Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
İlgili Mevzuat:
17/06/1989 tarih ve 20198 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un 4. maddesinde; “3 üncü maddede belirtilen merciler, iznin verilmesi için yapılacak beyan ve incelemelerde aşağıda öngörülen genel kriterlere göre düzenlenecek yönetmeliği esas alırlar.
a) İnsan sağlığına zarar vermemek,
b) Çevre kirliliğine yol açmamak,
c) Yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemelere aykırı davranmamak.” hükmü yer almıştır.
09/05/1985 tarih ve 18749 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Yapı kullanma izni” başlıklı 30. maddesinde; “Yapı tamamen bittiği takdirde tamamının, kısmen kullanılması mümkün kısımları tamamlandığı takdirde bu kısımlarının kullanılabilmesi için inşaat ruhsatını veren belediye, valilik (…) bürolarından; 27 nci maddeye göre ruhsata tabi olmayan yapıların tamamen veya kısmen kullanılabilmesi için ise ilgili belediye ve valilikten izin alınması mecburidir. Mal sahibinin müracaatı üzerine, yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin tespiti gerekir. Belediyeler, valilikler (…) mal sahiplerinin müracaatlarını en geç otuz gün içinde neticelendirmek mecburiyetindedir. Aksi halde bu müddetin sonunda yapının tamamının veya biten kısmının kullanılmasına izin verilmiş sayılır. (…) Bu maddeye göre verilen izin yapı sahibini kanuna, ruhsat ve eklerine riayetsizlikten doğacak mesuliyetten kurtarmayacağı gibi her türlü vergi, resim ve harç ödeme mükellefiyetinden de kurtarmaz.” hükmüne yer verilmiştir.
10/08/2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in “İşyerlerinde aranacak genel şartlar” başlıklı 5. maddesinde; “İşyeri açma ve çalışma ruhsatı verilen işyerleri aşağıda belirtilen şartları taşımak zorundadır: … c) Özel yapı şeklini gerektiren sinema, tiyatro, düğün salonu, otel, hamam, sauna; ekmek fırını ile akaryakıt, sıvılaştırılmış petrol gazı, sıvılaştırılmış doğal gaz ve sıkıştırılmış doğal gaz istasyonu için yapı kullanma izin belgesinin alınmış olması, …” düzenlemesine yer verilmiştir.
Dava konusu İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in 5. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinin incelenmesi:
İmar mevzuatı gereğince yapım aşaması tamamlandıktan sonra, yapının tamamının ya da tamamlanan kısımlarının kullanılabilmesi için yapı kullanma izin belgesi alınması gerekmektedir. Bu yasal zorunluluk tüm yapılar için genel bir koşuldur.
Dava konusu Yönetmelik hükmü uyarınca ise sinema, tiyatro, düğün salonu, otel, hamam, sauna, ekmek fırını, akaryakıt ve gaz istasyonu gibi iş yerlerinin faaliyet göstereceği yapıların, özel yapı şeklini gerektirmesinden dolayı yapı kullanma izin belgelerinin bu faaliyete uygun bir şekilde düzenlenmesi gerektiği kurala bağlanmıştır. Yani bu düzenleme gereğince, anılan faaliyetlere yönelik bir iş yerinin yapı kullanma izin belgesinin “dükkan, iş yeri” vb. şekilde düzenlenmesi yeterli olmayıp söz konusu faaliyete özgü bir yapı kullanma izin belgesi düzenlenmesi gerekmektedir.
İmar mevzuatı uyarınca yapının kullanım amacına yönelik yapı kullanma izin belgesine sahip olması, 3572 sayılı Kanun uyarınca da iş yerlerinin imar düzenlemelerine uygun olarak ruhsatlandırılması gerektiği göz önüne alındığında; sinema, tiyatro, düğün salonu, otel, hamam, sauna, ekmek fırını, akaryakıt ve gaz istasyonu gibi iş yerlerinin faaliyet göstereceği yapıların bu faaliyete uygun şekilde yapı kullanma izin belgesinin alınmış olması gerektiğine yönelik genel şart içeren Yönetmelik hükmünde hukuka ve üst hukuk normlarına aykırılık bulunmamaktadır.
Dava konusu … Belediye Başkanlığı Ruhsat ve Denetim Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin ve davacının 11/04/2014 tarihli başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin incelenmesi:
Dava konusu iş yerinin “sinema” faaliyetine uygun yapı kullanma izin belgesinin bulunduğu, Yönetmelik’in 5. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi uyarınca düğün salonu olarak faaliyete geçilebilmesi için bu faaliyete özgü yapı kullanma izin belgesinin olması gerektiği dikkate alındığında; söz konusu iş yerinde düğün salonu olarak faaliyet gösterilmesi amacıyla iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi ya da mevcut ruhsatın düğün salonu faaliyetine uygun olarak yeniden düzenlenmesi istemlerinin reddine ilişkin işlemlerde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in 5. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. … Belediye Başkanlığı Ruhsat ve Denetim Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin ve davacının … tarihli başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, ayrıca davacı yanında müdahil tarafından yapılan yargılama giderinin müdahilin üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya ve müdahile iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 20/10/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.