Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2016/10794 E.  ,  2020/4633 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2016/10794
Karar No : 2020/4633

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR): 1- …
2- …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı / …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bursa ili, Yıldırım İlçesi, …Mahallesi, … ada, …parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan İsabey Kurban Pazarının ve adaklık kurban satışı yerlerinin kaldırılması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Yıldırım Belediye Başkanlığı Sağlık İşleri Müdürlüğü Veteriner İşleri Biriminin … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince; kaldırılması istenilen İsabey Kurban Pazarının ve adaklık kurban satışı yerlerinin bulunduğu taşınmazın, Yıldırım Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararı ile uygun görülen Bursa Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli İsabey-Demetevler Uygulama İmar Planında belediye hizmet alanı ve hayvan pazarı olarak tanımlandığı, söz konusu pazarın 30/07/2008 tarih ve … sayılı hayvan pazarı ruhsatının bulunduğu, canlı hayvan pazarının işletilmesi için Yıldırım Belediye Başkanlığı ile … Kasaplar Odası arasında temizlik ve ilaçlamaya ilişkin hükümlerin de yer aldığı 26/09/2008 tarihli protokolün imzalandığı, bu durumda, imar planında hayvan pazarı olarak geçen alanın hayvan pazarı ruhsatının da bulunduğu, ayrıca hijyen, çevre temizliği ve toplum sağlığının tehdit edildiği durumlarda davalı belediye tarafından denetim yapılabilmesi ve ceza kesilebilmesinin de mümkün olduğu göz önüne alındığında, dava konusu işlemde hukuka aykırı bir husus görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:Davacılar tarafından, söz konusu pazarın ruhsatı olsa da içinde bulunan işletmelerin ayrı ayrı ruhsatlandırılmadığı, pazardan etrafa rahatsız edici kokuların yayıldığı, yanında bulunan okulların bu durumdan olumsuz etkilendiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ :…
DÜŞÜNCESİ :Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Bursa ili, Yıldırım İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı, mülkiyeti Hazineye ait olan ve 29/09/2005 tarihinde davalı Yıldırım Belediye Başkanlığı lehine 29 yıl irtifak hakkı tesis edilen taşınmaz, Yıldırım Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile “canlı hayvan kesim ve satış hali” tesisi kurulması amacıyla 10 yıllığına …Kasaplar Odasına tahsis edilmiş, 20/09/2006 tarihinde protokol imzalanmış ve bu işlemler üzerine İsabey Kurban Pazarı kurulmuştur.
… tarih ve … sayılı Yıldırım Belediye Meclisi kararı ile de; …Mahallesi ile hayvan pazarı arasındaki …üzerine köprü yapılmasına katılma karşılığında, taşınmazın tahsisinin 15 yıllığına uzatılmasına ve sürenin başlangıç tarihinin yeni sözleşme tarihi olmasına karar verilmiştir. Anılan karara istinaden … Kasaplar Odası ile davalı belediye arasında 26/09/2008 tarihli protokol imzalanmıştır.
Davacılar tarafından, hayvan pazarının kaldırılması ve şehir dışına taşınması istemiyle 26/11/2013 tarihinde davalı idareye başvurulmuştur.
Bu başvuru, dava konusu Yıldırım Belediye Başkanlığı Sağlık İşleri Müdürlüğü Veteriner İşleri Biriminin … tarih ve … sayılı işlemi ile kurban pazarının Bursa’daki tek modern ve entegre tesis olduğu, halk için bir ihtiyaç olduğu, pazardaki satış yerlerinin inşaat ruhsatlarının bulunduğu, belediyeye yapılan şikayetlerin titizlikle değerlendirildiği ve gerek koku gerek atık konusunda ihlal varsa ilgililerin Kabahatler Kanunu uyarınca yaptırıma tabi tutulduğundan bahisle reddedilmiştir.
Bunun üzerine davacılar tarafından bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
06/05/1930 tarih ve 1489 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun 246. maddesinde; “Yirmi binden fazla nüfusu olan şehirlerde umumi caddelerde veya belediyelerce tayin edilecek mıntakalar içinde hayvan ahırı bulundurulması memnudur.” hükmü yer almaktadır.
13/07/2005 tarih ve 25874 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun belediyelerin yetkileri ve imtiyazlarının sayıldığı 15. maddesinin 1. fıkrasının (j) bendinde; “Toptancı ve perakendeci hâlleri, otobüs terminali, fuar alanı, mezbaha, ilgili mevzuata göre yat limanı ve iskele kurmak, kurdurmak, işletmek, işlettirmek veya bu yerlerin gerçek ve tüzel kişilerce açılmasına izin vermek.” hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacılar tarafından idareye yapılan başvuruda ve açılan davada, söz konusu hayvan pazarının çok şiddetli koku ve bakteri yaydığı, belli zamanlarda bu kokudan dolayı durulamadığı, bu konuda özellikle pazarın yanındaki iki okulda bulunan öğrencilerin ve öğretmenlerin mağdur olduğu, pazarda yer alan satış yerlerinin ruhsatsız olduğu ileri sürülerek pazarın kaldırılması ve başka bir yere taşınması istenilmiş, bu istem davalı idare tarafından reddedilmiştir.
İdare Mahkemesince, davalı belediyenin söz konusu hayvan pazarını işletmesi ve işlettirmesi hususunda yetkiye sahip olduğu, pazarın bulunduğu alanın imar planları ile uyumlu olduğu, sağlık açısından meydana gelebilecek hususların varlığı hâlinde belediye tarafından her zaman denetim ve yaptırım uygulanabileceği gerekçelerine yer verilerek davanın reddedildiği anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte, Dairemizin 2017/3041 sayılı esasına kayıtlı olan ve davalı idarenin yine davalı konumunda olduğu bir başka dava dosyasında, Yıldırım Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile Yıldırım Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının dava konusu edildiği görülmektedir. Yıldırım Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile … Kasaplar Odasına yapılan tahsisin kaldırılmasına ve pazarın tahliye edilmesine karar verilmiş, bu kararın gerekçeleri arasında, Umumi Hıfzısıhha Kanunu uyarınca hayvan kesim merkezlerinin şehir içinde olamayacağı hususu da yer almıştır. Yine bu meclis kararı uyarınca alınan Yıldırım Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararı ile belediyeleri ile Oda arasında yapılan işbirliği protokolünde adaklık kurban satışı yerlerine ilişkin herhangi bir düzenleme yer almadığı, bu alanda sürekli olarak canlı hayvan bulundurmanın kötü koku ve sineklenmeye sebep olduğu, mevzuat açısından da Hıfzısıhha mevzuatına aykırılık teşkil ettiği, koku ve sinekten mahalle halkının ve yakınındaki iki ilköğretim okulunun yoğun olarak şikayetlerinin olduğu, kurban satış yerlerinin Meclis kararı ile 20/09/2016 tarihinde tahliyesine karar verildiği, bu nedenle, söz konusu adaklık kurban satış yerlerinin zabıta marifetiyle tahliyesine ve boşaltılan ahırların mevcut hâliyle bırakılması durumunda yeniden canlı hayvan konulabileceği ya da bulunduğunda emniyet ve güvenlik açısından sıkıntı olabileceği, yapıların bir çoğunun onaylı ruhsatına aykırı olarak değiştirildiği ve büyütüldüğü, ekonomik olarak önemli bir değerinin bulunmadığı anlaşıldığından söz konusu ahırların yıkılmasına karar verilmiştir.
Bu durumda, bakılan davada, davacılar tarafından ileri sürülen iddiaların, idarece tesis edilen başka işlemlerin gerekçesi olduğu ve ilgili işlemlere karşı açılan davalarda idare tarafından benzer iddialar ileri sürüldüğü anlaşıldığından, İdare Mahkemesince bu hususlar dikkate alınarak yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, UYAP’ta yapılan araştırma sonucu hazırlanan nüfus kayıt örneğine göre, davacılardan …’un 17/07/2020 tarihinde vefat ettiği, bu nedenle 2577 sayılı Kanun’un 26. maddesinin işletilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacıların temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddine ilişkin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09/11/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.