Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2015/5398 E. , 2020/3800 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2015/5398
Karar No : 2020/3800
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Giyim Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin dava konusu işlemlerin iptali yolundaki … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, … Gümrük Müdürlüğüne … tarihli, …, … ve … sayılı gümrük çıkış beyannamelerinin kapatılması istemiyle yapılan … tarih ve …, …, … sayılı başvuruların zımnen reddedilmesine ilişkin işlemlerin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; Dairemizin 09/01/2014 tarih ve E:2013/359, K:2014/41 sayılı bozma kararına uyularak, davalı idare tarafından, gümrük çıkış beyannamesi muhteviyatı eşyalara ait arşiv nüshasının teslim edilmemesi nedeniyle ihracat beyannamelerinin kapatılmadığı belirtilmiş ise de, 16/01/2015 tarihli ara kararı üzerine dosyaya ibraz edilen bilgi ve belgelerden, ihracat beyannamesine konu eşyaların yüklendiği konteynırların yurt dışı edildiği, buna ilişkin özet beyan formlarının da davalı idareye ibraz edildiğinin anlaşıldığı, davacının imalatçısı olduğu … Teknik İç ve Dış Tic. A.Ş. adına tescilli … tarihli, …, … ve … sayılı gümrük çıkış beyannamelerinin kapatılması istemiyle yapılan … tarih ve …, …, … sayılı başvuruların zımnen reddine ilişkin işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davanın ehliyet yönünden reddinin gerektiği, dava konusu beyannameler ile ilgili sistemde yapılan incelemede beyannamelerin fiziki muayeneye sevk edildiği ancak muayene işlemlerinin tamamlanmadığı, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 11. maddesi kapsamında beyannamelerin idareye ibrazı gerekirken bunun yapılmaması nedeniyle kendilerine kusur atfedilmesinin hukuka aykırı olduğu, ihracat beyannameleri muhteviyatı eşyaların fiziki muayenesi yapılmadığından ilgili muayene memurunca kapatılmadığı, özet beyan işlemleri ile ihracat beyannamesi muayenelerinin tamamen farklı işlemler olduğu, özet beyanın kapatılmasına engel teşkil etmemekle birlikte, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 4. maddesinde belirtildiği üzere, gümrük idaresi ile muhatap ihracatçı veya vekilinin müdürlük arşivine teslim edilmesi gereken arşiv nüshası ve ihracatçı nüshası ile diğer kayıtlı olduğu özet beyan bilgi belgesi ile eşyanın yurt dışı edildiğine dair alıcı ülke ile taşıycı (acente) bilgilerinin ibrazı halinde gerekli işlemlerin ikmal edilebileceği, dava konusu eşyaların fiziki muayenesi yapılmadan eşyanın beyana uygun olup olmadığı hususunun açıklığa kavuşturulamayacağı, dava konusu eşyanın fiziki muayenesinin zorunlu olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 04/12/2019 tarihli ara kararına cevapların geldiği anlaşılmakla gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı şirket tarafından, adına düzenlenen … tarih ve … sayılı Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında üretimi gerçekleştirilen bayan elbiselerinin ihracatını … tarihli, …, … ve … sayılı gümrük çıkış beyannameleri ile … Teknik İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti. aracılığıyla gerçekleştirildiğine, ilgili beyannamelerin muayene işlemlerinin görevli memurlarca tamamlanmadığı gerekçesiyle kapatılmadığına, 2007/2019 sayılı İhracat Beyannamelerinin Kapatılmasına ilişkin Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılan Genelge’nin 2. maddesi uyarınca, özet beyan verildiğinden gümrük çıkış beyannamelerinin kapatılması gerektiğine dair … tarih ve …, …, … sayılı dilekçeler ile davalı Ambarlı Gümrük Müdürlüğüne başvurulmuştur.
Davacı şirketçe, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 6. maddesinin 2. fıkrası gereğince, davalı idare tarafından 30 gün içinde cevap verilmesi gerekirken verilmediğinden bahisle başvuruların zımnen reddine ilişkin işlemlerin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 108. maddesinin 1. fıkrasında, “Serbest dolaşımda olmayan eşya, işlem görmüş ürünlerin üretiminde kullanılmasından sonra Türkiye Gümrük Bölgesinden yeniden ihraç edilmesi amacıyla, gümrük vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın ve vergileri teminata bağlanmak suretiyle, dahilde işleme rejimi kapsamında geçici olarak ithal edilebilir. Eşyanın işlem görmüş ürünler şeklinde ihracı halinde, teminat iade olunur. Eşyanın bu şekilde dahilde işleme rejiminden yararlanmasına şartlı muafiyet sistemi denir.” hükmü yer almaktadır.
… sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı’nın 5. maddesinde şartlı muafiyet sistemi, dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılan ve serbest dolaşımda bulunmayan hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ile değişmemiş eşya, ambalaj ve işletme malzemesinin, Türkiye Gümrük Bölgesinde (serbest bölgeler hariç) yerleşik firmalarca, ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın, vergisi teminata bağlanmak suretiyle ithal edilmesi ve ihracat taahhüdünün gerçekleşmesini müteakip, alınan teminatın iade edilmesi şeklinde tanımlanmış; 19. maddesinin 2. fıkrası ise dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni ihracat taahhüdünün, belgede/izinde belirtilen şartlar da dikkate alınmak suretiyle, dahilde işleme rejimi hükümleri çerçevesinde eşdeğer eşya ve/veya ithal eşyasından elde edilen işlem görmüş ürün ile değişmemiş eşyanın ihraç edildiğinin tespiti kaydıyla kapatılacağını kurala bağlamıştır.
… sayılı Dahilde İşleme Rejimi Kararı’na istinaden dahilde işleme tedbirlerinin uygulama usul ve esaslarını belirlemek üzere, 20/12/2006 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği’nin 38. maddesinin 2. fıkrasında, dahilde işleme izin belgesinin/dahilde izleme izni ihracat taahhüdünün, belgede/izinde belirtilen şartlar da dikkate alınmak suretiyle, dahilde işleme rejimi hükümleri çerçevesinde eşdeğer eşya ve/veya ithal eşyasından elde edilen işlem görmüş ürün ile değişmemiş eşyanın başlamış işlemler dahil olmak üzere ihraç edildiğinin tespiti kaydıyla kapatılacağı, aksine bir durumun tespiti halinde, bu tebliğin 45 inci maddesi hükmüne göre işlem yapılacağı düzenlenmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, davacı şirket tarafından, … tarihli, …, … ve … sayılı gümrük çıkış beyannamelerinin … tarih ve … sayılı Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında işlem gören beyannameler olduğu, beyannameler muhteviyatı eşyaların konulduğu yük gemisinin 18/11/2008 tarihinde Türkiye Gümrük Bölgesini terk ettiği, ilgili beyannamelere ait özet beyan formunun davalı idareye 27/11/2008 tarihinde verildiği, gümrük çıkış beyannameleri muhteviyatı eşyaların konulduğu konteynerlerin yük gemisine yüklendiğinin Ambarlı Gümrük Muhafaza Müdürlüğünün 30/10/2008 tarihli kaşesi ile sabit olduğu, bu nedenle özet beyanın verildiği gün gümrük çıkış beyannamelerinin kapatılması gerektiği öne sürülmüştür.
Dairemizin 14/05/2013 tarih ve E:2013/359 sayılı ara kararı ile davalı idareden anılan gümrük çıkış beyannamelerinin dava sürecinde kapatılıp kapatılmadığı, kapatılmadı ise nedeni sorulmuş, verilen cevapta; … tarihli, …, … ve … sayılı gümrük çıkış beyannamelerinin beyannameler muhteviyatı eşyanın fiziki muayenesi yapılamadığından kapatılmadığı, gümrük idaresi ile muhatap ihracatçı veya vekilinin Müdürlük arşivine teslim edilmesi gereken arşiv nüshası ile ihracatçı nüshası ve diğer kayıtlı olduğu özet beyan bilgi ve belgesi ile eşyanın yurt dışı edildiğine dair alıcı ülkesi ile taşıyıcı (acente) bilgilerinin ibrazı halinde gerekli işlemlerin yapılacağı belirtilmiştir.
Diğer taraftan, UYAP üzerinde yapılan sorgulamada, davacı şirket adına düzenlenen … tarih ve … sayılı Dahilde İşleme İzin Belgesinin, Ticaret Bakanlığı (mülga Ekonomi Bakanlığı) tarafından Dahilde İşleme Rejimi Kararı’nın 21. maddesi uyarınca iptal edildiği, bu işleme karşı davacı tarafından açılan davanın, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla reddedildiği, İdare Mahkemesi kararının Dairemizin 27/05/2011 tarih ve E:2010/15792, K:2011/2010 sayılı kararıyla onandığı, kararın düzeltilmesi isteminin ise 22/10/2012 tarih ve E:2011/11310, K:2012/5172 sayılı kararı ile reddedildiği anlaşılmaktadır.
Bu aşamada, Dairemizin 04/12/2019 tarih ve E:2015/5398 sayılı ara kararıyla, davalı idarenin savunmasında ve 14/05/2013 tarih ve E:2013/359 sayılı ara kararına verilen cevapta, gümrük çıkış beyannamelerinin beyannameler muhteviyatı eşyanın fiziki muayenelerinin yapılmadığı gerekçesiyle kapatılmadığı belirtilse de, anılan dahilde işleme izin belgesinin iptal edilmesi karşısında, gümrük çıkış beyannamelerinin iptal edilen dahilde işleme izin belgesi kapsamında kapatılması mümkün olamayacağından bu duruma ilişkin açıklamada bulunulması istenilmiş; davalı idare tarafından, gümrük muayene memurunca hazırlanan müzekkerede, dava konusu beyannamelerin tescil edilmekle beraber risk kriterince kırmızı hattan işlem görmesi gerektiğinin belirlendiği ancak yükümlüsünce kırmızı hattan işlem görmeden ilgili konteynerin çıkış işlemlerinin yapıldığının iddia edildiği, Müdürlükçe yapılan araştırmada ilgili beyannamelerin liman sahasında herhangi bir kaydının olmadığı, yükümlüsünce gerekli gümrük işlemlerinin yapılmayıp sadece ihracat özet beyanının verildiği, verilen özet beyan formunda, çıkış beyannamesi yazdığı, ancak özet beyan formunda belirtilen gönderici firma, eşya cinsinin uyuşmadığı, ayrıca beyannamede konteyner numarası belirtilmemiş olup özet beyan formuyla eşleştirilemediği, yükümlüsünce varış ülkesi nezdinde gerekli yurt dışı evraklar, beyanname arşiv nüshası gibi gerekli belgelerin ibraz edilmediği, ispatlayıcı belgelerle konunun aydınlatılamadığı, açıklanan durum gereğince, risk kriterince kırmızı hatta düşen beyannamelerin gerekli fiziki muayenesi yapılmadan ve ilgili konteynerde yer alan eşya cinsi tespit edilmeden beyannamenin “kapanmış” statüye getirilmesinin veya müeyyide uygulanmadan beyannamenin iptalinin uygun olmayacağının belirtildiği yönünde cevap verilmiştir.
Davalı idarenin savunmasından ve ara kararlarına verilen cevaplardan dahilde işleme rejimi kapsamında ihracatı gerçekleştirilecek eşyaların, davacı tarafından yurt dışına ihracatının gerçekleştirildiğine ilişkin ispatlayıcı belgelerin sunulamadığı, risk kriterince kırmızı hatta değerlendirilen eşyaların davalı idarece fiziki muayeneleri yapılmaksızın söz konusu gümrük çıkış beyannamelerinin kapatılmasına hukuken imkan bulunmadığı da dikkate alındığında, davacının dava konusu başvurularının zımnen reddine ilişkin işlemlerde hukuka aykırılık, dava konusu işlemlerin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 14/10/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.