Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2015/5022 E. , 2020/3228 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2015/5022
Karar No : 2020/3228
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kaymakamlığı
KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- …
2- …
3- …
4- …
İSTEMİN KONUSU : …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacılar tarafından, sakinleri oldukları … İli, … İlçesi, … Mahallesinde bulunan … Sitesi … Sokaktaki camii hoparlörünün kaldırılması istemiyle yapılan 30/06/2014 tarihli başvurunun reddine dair 23/07/2014 tarih ve 30493817-215-315 sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davalı idarece 05/06/2014 tarihinde … sitesinde talep üzerine kurulan merkezi ezan sisteminin devamını isteyenler ile kaldırılmasını talep edenleri temsilen oluşturulan üçer kişilik gruplar arasında İlçe Müftülüğünce 05/06/2014 tarihinde “uzlaşma toplantısı” tertip edildiği, ancak uzlaşma sağlanamadığı, Mahkemenin 19/02/2015 tarihli ara kararına verilen cevapta da ezan sisteminin devam etmesini isteyenlerin 198 kişi, kaldırılmasını isteyenlerin ise 122 kişi olduğunun ifade edildiği, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Genelgesi doğrultusunda site sakinlerinin uzlaşması sağlanamadığından davacıların uyuşmazlığa konu hoparlörlerin kaldırılması istemiyle yaptıkları başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, uzlaşma sağlanamadığı kabul edilmişse de uzlaşma işleminin yapıldığı ve katılanların 3/2 sinden fazla üyenin talebi aleyhine karar verildiği,198 kişinin ezan sisteminin devamını, 122 kişinin kaldırılmasını istediği, sistemin semti rahatsız etmeyecek seviyede ve parazitsiz olduğu ileri sürülerek Mahkeme kararının bozulması istenilmiştir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacılardan … tarafından temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmakta olup, diğer davacılarca savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacılar tarafından, sakinleri oldukları … ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Sitesi … Sokaktaki camii hoparlörünün kaldırılması istemiyle yapılan 30/06/2014 tarihli başvurunun reddine dair 23/07/2014 tarih ve 30493817-215-315 sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İLGİLİ MEVZUAT:
Diyanet İşleri Başkanlığının 06/08/2007 tarihli Genelgesinin “cami ve minare hoparlörlerinin kullanılması” başlıklı 21/2. maddesinde “Camilerden uzak mahalle veya yazlık sitelerde ikamet eden vatandaşların okunan ezandan istifade edebilmeleri amacıyla belediye yayın cihazından verilmesi, cami ya da mescit bulunmayan yerlere alıcı cihaz konulması hususunda Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı mütalaasında; “Cami ve mescit bulunmayan yerlerde ezan okunmasının meşru olduğu göz önünde bulundurularak, halkın talebi olması şartıyla cami, mescit ve minaresi bulunmayan yerlere, merkezî ezandan yararlanmak amacıyla hoparlör takılmasında sakınca yoktur.” denilmektedir. Buna göre;
a) Hoparlörün takılmasını semt halkının çoğunluğunun istemesi,
b) Cami hoparlörünün monte edileceği yerin/birimin, telefon, elektrik GSM direği vb. mekânların sahibinin ve yetkililerinin onayının alınması,
c) Uzlaşma usul ve esaslarına riayet edilmesi,
ç) Görüntü ve ses kirliliğine meydan verilmemesi,
Hususları yerine getirildikten sonra, mülkî âmirin onayı alınarak talep edilen ve izin verilen yere ezan sesini nakletmek için hoparlör takılabilecektir.” kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava dosyasından incelenmesinden; 26/12/2013 tarihli … Kaymakamlığı oluru ile … Mahallesi … sitesinde ikamet etmekte olan sakinlerin istemi üzerine sitenin … Sokağında bulunan direğe hoparlör bağlanarak ezan sisteminin kurulduğu, bunun üzerine … Sitesinde ikamet etmekte olan davacılar tarafından, mahalle halkının imzalarının da bulunduğu dilekçeler ile eskiden beri ibadetlerin yakın mescit ve camilerden gelen ve tüm sitede duyulan ezan sesi ile yapıldığından böyle bir ihtiyacın bulunmadığından bahisle kaldırılmasının istenildiği, bu süreçte ezan sisteminin devamını isteyenlerin de tek tek ve toplu dilekçeler ile talepte bulunduğu, devamında ise davalı idare tarafından uzlaşma toplantısının yapıldığı ancak bir uzlaşının sağlanamadığı, davacıların başvurusunun davalı idarece “talep üzerine ezan sisteminin kurulduğu, uzlaşma toplantısının yapıldığı, sesin rahatsız etmeyecek seviyede ve parazitsiz olduğu” gerekçesiyle reddedilmesi üzerine temyizen bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık konusu olayda, Mahkemece yapılan 19/02/2015 tarihli ara karara cevaben; ezan ses sisteminin kurulması ve devamını isteyenlerin toplamda 198 kişi olduğu, sistemin kaldırılmasını isteyenlerden kuruma dilekçe verenlerin sayısının 122 olduğu belirtilse de; davacıların, dilekçelerindeki ifadelerinde, sistemin kaldırılması istemli 147 kişinin dilekçe verdiği, bir tanesinin imzasını çekmesi üzerine 146 kişi kaldığı, ezanın devamını isteyen 128 kişiden 43 tanesinin … dışından ikamet ettiği, bazılarının ise gerçeği yansıtmayan ve anılan adreslerde ikamet etmeyen kişiler olduğu iddialarının yer aldığı ve 16/09/2014 tarihli dilekçe ile … isimli şahsın ezanın kaldırılması istemli toplu imzalı dilekçeyi yanlış anlayarak imzaladığını belirttiği görülmüştür.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, görüntü ve ses kirliliğine meydan verilmediği saptanıp, gerekli onaylar alındığı halde usulüne uygun olarak yürütülen uzlaşma toplantıları sonucunda, Cami ve mescit bulunmayan yerlerde merkezî ezândan yararlanmak amacıyla hoparlör takılması semt sakinlerinin çoğunluğunun istemine bağlı bulunmaktadır. Cami ve mescit bulunmayan bir semtte ikamet eden vatandaşların bir kısmı tarafından merkezî ezândan yararlanmak amacıyla hoparlör takılması talebinde bulunulduğunda idare tarafından bu talebin semt halkının çoğunluğu tarafından verilen bir talep olup olmadığının araştırılarak buna göre söz konusu talep hakkında bir karar verilmesi gerektiğinden; İdare Mahkemesince, ezan ses sisteminin kurulması ve devamını isteyenler ile kaldırılmasını isteyenlere ait söz konusu dilekçelerin sahiplerine ilişkin olarak semtte ikamet edip etmediklerinin tespiti ile ezan sisteminin devamı ve kaldırılmasını isteyenlerin tereddüte yer bırakmayacak şekilde belirlenmesi neticesi bir karar verilmesi gerekirken, uzlaşmanın sağlanamadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen kararda hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 23/09/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.