Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2015/4736 E.  ,  2020/6414 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2015/4736
Karar No : 2020/6414

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- …
2- …
3- …
4- …
VEKİLLERİ : Av. …
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- … Belediye Başkanlığı / …
VEKİLİ : Av. …
2- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı / …
VEKİLİ : Av. …
3- … Bakanlığı / …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: …Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren …San. ve Tic. Ltd. Şti. ye ait ruhsatsız işyerinde 03/02/2011 tarihinde meydana gelen patlama ve yangın sonucu davacıların yakını …’in ölümü nedeniyle sorumlu davalı idarelerin ağır hizmet kusuru bulunduğundan bahisle annesi …için 100 TL maddi, 30.000 TL manevi, bakıma muhtaç kardeşi …için 100 TL maddi, 15.000 TL manevi, diğer kardeşleri …ve …için ayrı ayrı olmak üzere 15.000 TL manevi olmak üzere toplam 200 TL maddi, 75.000 TL manevi tazminatın ( toplam tazminat 75.200 TL) olayın meydana geldiği tarihten itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte (davalı idarelerden hizmet kusuru esasına göre müştereken ve müteselsilen) tazminine karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davalı idarelerce …Gaz San ve Tic. AŞ’ ne verilen Yeterlilik Belgesinin TS 7450 Standardında, basınçlı gazlar için kullanılan çelik tüplerin gözle muayene ve ağırlık kontrolü, esneme ve sızdırmazlık deneyi ve vana sıkma işlemini kapsadığı, dolayısıyla tüpün gövde ve aksamları konusunda firmanın rutin denetiminin yapıldığı, bu kapsamda yeterlik belgesinin en son 20/04/2009 tarihinde vize edildiği göz önüne alındığında, davalı idarelerin görev ve sorumluluklarını yerine getirmeme şeklinde hizmet kusurlarının bulunduğu iddiasının doğrulanamadığı, kaldı ki patlamanın “kusurlu kişisel kullanımdan” kaynaklandığı ve olayda kusursuz sorumluluk kapsamında bir husus da bulunmadığı anlaşılmakla, meydana gelen zararın davalı idarelerden tazminine hukuken olanak kalmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI :
Davacılar tarafından, meydana gelen patlamada davalı idarelerin de kusuru olduğu, iş ve işçi güvenliğine ilişkin tedbirlerin alınmadığı, oluşan zarardan idarelerin de sorumlu olduğu ileri sürülmektedir.
Davalı Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmet Bakanlığı tarafından, duruşmalı işler için vekalet ücretinin 1500,00 TL olması gerektiği ileri sürülerek ilk derece mahkemesi kararının lehlerine 750,00 TL vekalet ücreti hükmedilmesine ilişkin kısmının bozulması istenilmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalılar tarafından temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuş olup, davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının gerekçesi değiştirilerek ve düzeltilerek onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dava, …Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren …San. ve Tic. Ltd. Şti. ye ait ruhsatsız işyerinde 03/02/2011 tarihinde meydana gelen patlama ve yangın sonucu davacıların yakını …’in ölümü nedeniyle sorumlu davalı idarelerin ağır hizmet kusuru bulunduğundan bahisle annesi …için 100 TL maddi, 30.000 TL manevi, bakıma muhtaç kardeşi …için 100 TL maddi, 15.000 TL manevi, diğer kardeşleri …ve …için ayrı ayrı olmak üzere 15.000 TL manevi olmak üzere toplam 200 TL maddi, 75.000 TL manevi tazminatın ( toplam tazminat 75.200 TL) olayın meydana geldiği tarihten itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte (davalı idarelerden hizmet kusuru esasına göre müştereken ve müteselsilen) tazminine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinde, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararları ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır.
İdarenin yürütmekle yükümlü olduğu bir hizmetin kuruluşunda, düzenlenişinde veya işleyişindeki nesnel nitelikli bozukluk, aksaklık veya boşluk olarak tanımlanabilen hizmet kusuru; hizmetin kötü işlemesi, geç işlemesi veya hiç işlememesi hallerinde gerçekleşmekte ve idarenin tazmin yükümlülüğünün doğmasına yol açmaktadır.
İdarenin, kendisine görev olarak verilen kamu hizmetini yürüttüğü sırada; kişilerin, idarenin hizmet kusuru oluşturan eylemi nedeniyle uğradıkları özel ve olağandışı zararları tazminle yükümlü olduğu idare hukuku ilkelerindendir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, 03/02/2011 tarihinde saat 11.00’da … Organize Sanayi Bölgesi, … Caddesi, …. sokakta faaliyet gösteren, üretim konusu yatay sondaj makinası, mikro tünel makinası, kombine geri dönüşümlü kanal temizleme aracı, delici burgu olan … Hidrolik İmalat San. Tic. Ltd. Şti. ünvanlı iş yerinde 12 adet oksijen gazı tüpünün bulunduğu manifold grubunu faaliyete geçirmek için vanasının açıldığı sırada meydana gelen şiddetli patlama sonucu şirket binasının çöktüğü, çalışanların göçük altında kaldığı; aynı gün saat 19:20’de ise …Organize Sanayi Bölgesi …. cadde … numarada faaliyet gösteren, otomotiv yan sanayi ürünleri imal edip ağırlıklı olarak traktör firmalarına yedek parça üreten …San. ve Tic. Ltd. Şti. ünvanlı iş yerinin giriş kapısı dış mekanında konumlandırılıp içinde toplam 9 adet oksijen gazı tüpünün bulunduğu manifold grubu, benzer şekilde faaliyete alınırken şiddetli patlama ve akabinde meydana gelen yangın sonucu şirket binası çökerek çalışanların göçük altında kaldığı, davacılar tarafından …San. ve Tic. Ltd. Şti.’nde meydana gelen patlama nedeniyle vefat eden yakınları …’in vefatı nedeniyle uğradıkları ileri sürülen zararlarının tazmininin istenildiği anlaşılmaktadır.
03/02/2011 tarihinde meydana gelen patlamalara ilişkin olarak …Ağır Ceza Mahkemesinde “Taksirle Öldürme, Tehlikeli Maddeleri İzinsiz Olarak Bulundurma veya El Değiştirme, Görevi Kötüye Kullanma, Yalan Tanıklık” suçlamalarıyla görülen davada, kovuşturma ve soruşturma aşamalarında alınan bilirkişi raporları ile; …Organize Sanayi Bölgesi …. cadde … numarada faaliyet gösteren, otomotiv yan sanayi ürünleri imal edip ağırlıklı olarak traktör firmalarına yedek parça üreten, üretimin çelik malzemelerin şekillendirilmesi daha sonra da kaynak işlemine tabi tutulması şeklinde yapıldığı ve kaynak işlerinde ağırlıklı olarak asetilen, oksijen ve karışım gazları kullanılan, 4 katlı, Yenimahalle Belediye Başkanlığı tarafından … tarihinde … numaralı iş yeri için iş yeri açma ve ruhsatı verilen, 24 kişinin çalıştığı …San. ve Tic. Ltd. Şti. ünvanlı iş yerinin giriş kapısı dış mekanında konumlandırılıp içinde toplam 9 adet oksijen gazı tüpünün bulunduğu manifold grubu, faaliyete alınırken şiddetli patlama ve akabinde meydana gelen yangın sonucu şirket binası çökerek çalışanların göçük altında kaldığı; patlamada 11 kişinin öldüğü, her iki patlamada toplam 49 kişinin yaralandığı, ayrıca patlamalar sonucu … Organize Sanayi Bölgesi’nde bir iş yerinde ağır, bir iş yerinde orta, bir iş yerinde az hasar, … Organize Sanayi Bölgesi’nde ise 6 iş yerinde ağır, 3 iş yerinde orta, 120 iş yerinde ise az hasar meydana geldiği; olaya konu iş yerlerinin incelenmesinde; …Ltd. Şti. nin 1998 tarihinde kurulduğu, 2002’de kiraladığı … Organize Sanayi Bölgesi …. Cadde numara …’deki iş yeri için Yenimahalle Belediyesi tarafından 21/10/2002 tarihinde iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verildiği, yine 2002’de aynı iş yerinin yangın önlemleri yönünden yeterli olduğuna ve iş yerinin faaliyetlerinde sakınca bulunmadığına dair küşat ruhsatı ve itfaiyeden rapor alındığı, söz konusu şirketin iş yerini 01/05/2005 tarihinde … Cadde numara …’e taşıyarak bu adreste traktör parçası imalatına devam ettiği, patlamanın meydana geldiği … numaralı bu iş yeri için ruhsat kaydı bulunmasa da, bu iş yeri ile ilgili vergi levhası, gümrük beyannamesi, Ankara Ticaret Odası’ndan alınan oda kayıt sureti ve faaliyet belgelerinin bulunduğu, olay sonrası yapılan tespitlere ve bilirkişi tarafından çizilen temsili resimlere göre, iş yerinin bodrum katında üretilen otomotiv parçalarının son kontrollerinin yapıldığı, çay ocağında 12 kg.lık ve 48 kg.lık LPG tüplerinin bulunduğu, giriş katında kaynak ve boru şekillendirme işlemlerinin yapıldığı, burada kullanılan 9’lu manifoldlu oksijen grubu ve her gruba 2 adet asetilen tüpü ile şalomaya ortak bağlantısının yapıldığı, giriş katın üzeri idari kat olup, çatı katında ise CNC ve torna ile talaşlı imalatın yapıldığı, burada argon, karışım ve asetilen tüplerinin bulunduğu, Çalışma Bakanlığı tarafından olaydan önce en son 2007’de yapılan teftişte iş yerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden noksanlık ve mevzuata aykırılık bulunmadığının tespit edildiği, …Ltd. Şti.’ne ait iş yerinde her türlü iş güvenliği önlemleri yerine getirilmiş, standartlara uyulmuş olsa bile patlamanın meydana gelmesinin kaçınılmaz olduğu, patlamada … Gaz San. ve Tic. A.Ş. ortağı ve çalışanlarının asli kusurlu olduğu tespitlerine yer verilmiştir.
Öte yandan, yapılan yargılamada, …Ltd. Şti.’nin patlamaya sebep olan tüplere doldurduğu CNG’yi, … İnş. San. ve Maden Tic. Ltd. Şti. ile alıcı … Asetilen Gazları San. Tic. Ltd. Şti. arasında düzenlenen “müşterinin getireceği CNG tüplerine CNG doldurulması” konulu sözleşme uyarınca temin ettiği, anılan sözleşmede alıcı … Ltd. Şti’nin aldığı gazı ısınma ve ocak gazı olarak kullanacağı, aldığı gazın satışını yapmayacağı, tüplerin satıcı firmanın istasyonu içerisinde doldurularak müşteriye teslim edileceği, müşterinin getirdiği tüplerin TSE standartlarına uygun olduğu ve gerekli periyodik bakımını yapacağını taahhüt ettiği görülmektedir.
Sonuç olarak, dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler ile ve adli yargı yerinde görülen ceza davasında düzenlenen bilirkişi raporları birlikte değerlendirildiğinde; dava dışı … Gaz San. ve Tic. A.Ş.’nin ısınma amaçlı olarak temin ettiği CNG gazını öncelikle oksijen tüplerine doldurup daha sonra bu tüplere tekrar oksijen doldurarak piyasaya sunmasında idarelere atfedilebilecek bir kusur bulunmadığı, firmanın tek seferlik yaptığı bu faaliyetin tespitinin mümkün olmadığı, …Ltd. Şti.’nin her ne kadar … numaralı iş yeri için ruhsat kaydı bulunmasa da Çalışma Bakanlığı tarafından olaydan önce 2007 yılında yapılan teftişte iş yerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden noksanlık ve mevzuata aykırılık bulunmadığının tespit edildiği, olaya ilişkin düzenlenen bilirkişi raporlarında da idarelere atfedilebilecek bir kusur bulunmadığının tespit edildiği göz önüne alındığında; …Ltd. Şti.’nde meydana gelen patlamanın davalı idarelerin yürütmekte olduğu kamu hizmetlerinin eksik veya yanlış yürütülmesinden kaynaklı olmadığı, olayda davalı idarelere yüklenebilecek bir hizmet kusuru bulunmadığı sonucuna varıldığı, bu nedenle açılan davada tazminat verilmesini gerektiren şartların oluşmadığından davanın reddi gerektiği anlaşıldığından, davanın reddi yolunda verilen mahkeme kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık görülmemiştir.
Öte yandan, duruşmalı olarak görülen dava ret ile sonuçlandığından yargılama aşamalarına kendisini vekille temsil ettirilen davalı idareler lehine Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre duruşmalı işler için öngörülen maktu vekalet ücretine hükmedilmesi gerekmekteyken duruşmasız işler için öngörülen vekalet ücretine hükmedilmesine ilişkin mahkeme kararının bu kısmının düzeltilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz isteminin reddine, davalı idareler lehine duruşmasız işlere göre hükmedilen vekalet ücretine ilişkin davalı Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddi yolundaki …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının hüküm fıkrasında yer alan “talep edilen miktar üzerinden maddi tazminat için … TL, manevi tazminat için … TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine” ibaresinin “talep edilen maddi tazminat miktarı üzerinden duruşmalı işler için belirlenen … TL vekalet ücreti ile manevi tazminat için belirlenen … TL vekalet ücreti toplamı olan … TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalı idarelere verilmesine” şeklinde DÜZELTİLEREK yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 16/12/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.