Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2015/4590 E.  ,  2020/7252 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2015/4590
Karar No : 2020/7252

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği / …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … (…Bakım Merkezi Kurucu Temsilcisi)
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı dava konusu işlemlerin iptali yolundaki kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, engelli bakım merkezi olarak faaliyet gösteren iş yerinin 160 yatılı kapasitesinin 76 yatılı kapasite ile yeniden ruhsatlandırılmasına yönelik … tarih ve … sayılı Giresun Valiliği Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü işleminin ve bu işlem uyarınca düzenlenen … tarih ve … belge numaralı Özel Engelli Bakım Merkezi Açılış İzin Belgesinin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacı bakım merkezine 30/7/2006 tarih ve 26244 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmelik hükümleri uyarınca karma olarak (cinsiyet ve özür grubu bakımından) 160 yatılı kapasite ile faaliyete devamına izin verilmesine yönelik Özel Özürlü Bakım Merkezi Açılış İzin Belgesi düzenlendiği, adı geçen Merkez faaliyetine devam etmekte iken 16/08/2013 tarih ve 28737 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin yürürlüğe konularak 2006 tarihli Yönetmeliğin yürürlükten kaldırıldığı ve bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan özel bakım merkezlerine yönelik geçiş hükümlerinin öngörüldüğü, diğer bir ifadeyle bahse konu bakım merkezleri için istenilen zorunlu fiziksel şartları yerine getirmek amacıyla yeni Yönetmeliğin yayımlandığı tarihten (16/08/2013) itibaren tadilat veya nakil hallerinde iki yıl süre tanındığı; ayrıca bir hizmet binasında birden fazla engel grubuna hizmet veren merkezlerin, hangi engel grubuna hizmet vereceğini planlayacağı ve gerekli düzenlemeleri yaparak 16/08/2013 tarihinden itibaren açılış izin belgesini iki yıl içinde yenilemesi gerektiğinin düzenlendiği yani Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten 16/08/2015 tarihine kadar özel bakım merkezlerine süre tanındığı, davalı idarece ise, 09/12/2014 – 29/12/2014 tarihleri arasında gerçekleştirilen denetimler sonucu eksiklikler tespit edildiğinden bahisle Merkezin kapasitesinin 76 olarak belirlenmesi gerektiğine yönelik rapora istinaden dava konusu … tarih ve … sayılı (aynı tarihli Vali Olur’lu) işlem ile … tarih ve … sayılı işlemin düzenlendiği ve birden fazla engel grubuna hizmet veren davacı Merkezin kapasitesinin 76 yatılı olarak yeniden belirlendiği, özel bakım merkezlerine yeni standartlar ve şartlar ile hangi engel grubuna hizmet vereceği hususlarına uyum sağlamaları için 16/08/2015 tarihine kadar süre tanınmış olduğu hususu gözetildiğinde, söz konusu süre beklenmeksizin davacı Merkezin yatılı kapasitesinin düşürülmesine yönelik tesis edilen 20/01/2015 tarihli dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, özel bakım merkezine 21/12/2012 tarihli belge ile 160 yatılı kapasiteli açılış izninin verildiği, 12/11/2013, 02/01/2014 ve 20/02/2014 tarihlerinde denetim yapılarak eksikliklerin tamamlanması hususunun davacıya bildirildiği, yeni yönetmeliğe göre merkezin eksikliklerini bir yıl içinde gidererek izin belgesini yenilemek zorunda olduğu, eksik inceleme bulunduğu, idare mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve hukuka uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
21/12/2012 tarihinde 160 yatılı kapasiteli olarak verilen açılış izin belgesinin düzenlendiği tarihte yürürlükte olan Bakıma Muhtaç Özürlülere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği’nde banyo ve tuvaletlerin fiziki özellikleri ile donanımı için gerekli şartların genelge ile düzenlendiği, 16/08/2013 tarih ve 28737 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan Bakıma Muhtaç Engelli Bireylere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği’nde, banyo ve tuvaletlerin fiziki özellikleri ile donanımı için gerekli şartların ise Yönetmeliğin 31. maddesinde düzenlenerek yeni kural getirildiği görülmekte olup, bu yeni kural uyarınca geçici hükümler doğrultusunda değerlendirme ve denetim yapılacağı tabiidir.
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemlerin iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 30/12/2020 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :

Dava, davacı tarafından engelli bakım merkezi olarak faaliyet gösteren iş yerinin 21/12/2012 tarihinde 160 yatılı kapasiteli olarak verilen açılış izin belgesinin, 76 yatılı kapasite ile yeniden ruhsatlandırılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Giresun Valiliği Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü işleminin ve … tarih ve … belge numaralı Özel Engelli Bakım Merkezi Açılış İzin Belgesinin iptali istemiyle açılmıştır.
2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nun “Açılış izni ve standartlar” başlıklı 34. maddesinde, “Kurum dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler ve özel hukuk tüzelkişilerince bu Kanun kapsamına giren sosyal hizmet kuruluşlarının kurulmasına, teşvik edilmesine ve açılış izinlerinin verilmesine, varsa ücret tarifelerinin tespitine ilişkin usul ve esaslar ile bu kuruluşların hizmet ve personel standartları bir yönetmelikle düzenlenir.” hükmü yer almaktadır.
30/07/2006 tarih ve 26244 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 21/12/2012 tarihinde 160 yatılı kapasiteli olarak verilen açılış izin belgesinin düzenlendiği tarihte yürürlükte olan Bakıma Muhtaç Özürlülere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği’nin “Merkezin bölümleri” başlıklı 39. maddesinde, “(1) Merkezlerde düzenlenmesi zorunlu olan bölümler aşağıda belirtilmiştir. Bölümlerin fiziki özellikleri ve donanımı için gerekli malzemeler Genel Müdürlük tarafından çıkarılacak bir genelge ile belirlenir. … i) Banyo ve tuvalet.” hükmü ile banyo ve tuvaletlerin fiziki özellikleri ile donanımı için gerekli şartların genelge ile düzenleneceği kuralına yer verilmiş, yönetmelik uyarınca yürürlüğe konulan Başbakanlık Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğünün 01/08/2006 tarih ve 2006/11 sayılı Genelgesinin 13. maddesi ile de; “… merkezde her dört özürlüye bir tuvalet düşecek sayıda .. tuvalet bulundurulması gerektiği” kuralına yer verilmiştir.
16/08/2013 tarih ve 28737 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan Bakıma Muhtaç Engelli Bireylere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliğinin “Merkez binasının kullanımı ve fiziksel şartları” başlıklı 31. maddesinde, ” … (2) Merkez binasında aşağıda belirtilen şartlar aranır: … f) Merkezde, her dört bakıma muhtaç engelli birey için en az bir tuvalet, her sekiz bakıma muhtaç engelli birey için en az bir banyo bulunur.” kuralına yer verilmiş ve Bakıma Muhtaç Özürlülere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
04/11/2016 tarih ve 29878 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Engelli Bireylere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği’nin “Merkezin bölümleri” başlıklı 9. maddesinde, “(1) Merkezde aşağıda sayılan bölümlerin bulunması zorunludur: .. i) Banyo ve tuvalet: … Merkezde, her altı engelli birey için en az bir tuvalet, her sekiz engelli birey için en az bir banyo bulunur. …” hükmüne yer verilmiş ve Bakıma Muhtaç Engelli Bireylere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin incelenmesinden; iş yerinin yeni binaya nakil işleminin uygunluğunun denetlenmesi amacıyla 17/12/2012 tarihinde yeni binada denetim yapıldığı, tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için nakil işleminden geçerli olmak üzere 1 aylık süre verilmesinin uygun olacağı belirtilerek 21/12/2012 tarihinde 160 yatılı kapasiteli açılış izin belgesinin düzenlendiği, iş yerinin Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı denetçileri tarafından yönetmelik değişikliğinden önce 25/01/2013 tarihinde denetlenmesi üzerine hazırlanan … tarih ve … sayılı denetim raporu ile, iş yerinin açılış ruhsatında göz önünde bulundurulması gereken ve genelgede belirtilen TSE 9111 standartlarına uygun olmadığı, fiziki, idari ve mesleki eksikliklerin giderilmesine yönelik işlemlerin başlatılmasının uygun olacağının mütalaa edildiği, rapor ekinde bulunan “Özel Giresun Bakım Merkezleri Kontrol Anahtarı” isimli belgede de tuvalet ve banyo sayısının yetersiz olduğunun belirtildiği, Giresun Valiliği Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü yetkilileri tarafından 22/02/2013 tarihinde ikinci bir denetim yapılarak tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için 15 gün süre verildiği, 05/04/2013 tarihinde yapılan üçüncü denetimde de tuvalet ve banyo sayılarının yetersiz olduğu, tuvalet sayısı göz önüne alınarak 2006/10 sayılı Genelge hükümlerine göre kuruluş kapasitesinin yeniden düzenlenmesi gerektiğinin tespit edildiği ve eksikliklerin tamamlanması için son defa olmak üzere 30 gün süre verildiği, 23/07/2013 tarihinde hazırlanan denetim raporu ile kuruluşun fiziki şartlarını düzenleyen 2006/10 sayılı Genelge gereği binada bulunması gereken tuvalet sayısının eksik olduğunun tespit edildiği, 12/11/2013 tarihli denetim raporu ile merkezde toplam 21 tane tuvalet, 9 tane banyo + tuvalet bulunduğu, ayrıca banyo bulunmadığı ve 2 tuvaletin personel tuvaleti olarak ayrıldığı, 2 tuvaletin ise yatakhanelerden çok uzakta tv + dinlenme odasında bulunduğu ve kapasiteye dahil edilebilecek tuvalet sayısının 17 olduğunun tespit edildiği, 20/02/2014 tarihinde yapılan denetimde 9 adet banyo ve 19 adet tuvalet bulunduğu, 2 adet tuvaletin personelin kullanımı için ayrıldığı, iş yerinin açılış izin belgelsinde belirtilen kapasitesinin uygun olmadığı belirtilerek süresi içinde eksiklikler giderilerek bilgi verilmesinin istenildiği, 09/12/2014 ve 29/12/2014 tarihlerinde gerçekleştirilen denetimler sonucu kapasitenin 76 olarak belirlendiği ve ruhsatın yenilenmesi gerektiği tespitlerine yer verildiği görülmüştür.
Engellilerin kaldığı özel bakım merkezlerinin fiziksel şartlarına ilişkin olarak Yönetmelikte belirlenen koşulların, engellilerin sağlıklı ve güvenli bir ortamda yaşamalarına yönelik açılış izni sırasında bulunması gereken mutlak koşullar olduğu, açılış izni sırasında bulunması gereken koşullara ilişkin uygunsuzluk veya eksikliklerin tespitinin her zaman yapılabileceği, engellilerin fiziksel ve/veya sağlık koşullarıyla ilgili uygunsuzluk bulunduğu taktirde bakım merkezinde kalan engellilerin menfaatleri doğrultusunda işlem tesis edileceği açıktır.
Uyuşmazlıkta; özel bakım merkezlerine verilen açılış izni sonrasında fiziksel koşullara ilişkin uygunsuzluk veya eksikliklerin tespitinin her zaman yapılabileceği, dava konusu iş yerinin açılış izninin verildiği tarihte yürürlükte bulunan yönetmelik hükümleri uyarınca 25/01/2013 – 23/07/2013 tarihleri arasında yapılan denetimlerinde, açılış izninin verilmesi sırasında bulunması gereken fiziki koşulları sağlamadığının açıkça tespit edildiği, iş yerine süre verilerek eksikliklerin giderilmesinin istenilmesine rağmen süresi içinde bu eksikliklerin giderilmediği görüldüğünden, bakım merkezinde kalan engellilerin menfaatleri doğrultusunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmaması nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yeni yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten sonraki fiziksel şartları sağlayıp sağlamadığına yönelik geçici madde hükümleri doğrultusunda bir değerlendirilme yapılarak verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği oyuyla onanması yolundaki Daire kararına katılmıyorum.