Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2015/4385 E. , 2020/3461 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2015/4385
Karar No : 2020/3461
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü / ANKARA
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …Besicilik Gıda Sanayi ve Taahhüt Tic. Ltd. Şti.
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …
İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, davalı idare tarafından temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacının maliki bulunduğu … ili, … ilçesi, … Mahallesi, … ada, … numaralı parsel üzerinde kain ve düğün salonu olarak işletilen taşınmazın, davalı idarenin …Barajı İletim Kanalı 2. Kısım … Tüneli inşaatı sırasındaki dinamit patlatmaları ve tünel açma çalışmaları nedeniyle hasar gördüğünden bahisle, … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş.sayılı dosyasıyla tespit edilen … TL maddi zararın davalı idareye başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazmini istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacının yapısında meydana gelen zararın; … Barajı 2. Kısım … Tüneli İnşaatı sırasındaki dinamit patlatmaları ve tünel açma çalışmalarından kaynaklandığı anlaşıldığından; mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda tespit edilen davacının uğradığı toplam … TL zararın hizmeti kusurlu işleten davalı idarece karşılanması gerektiği sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idare tarafından, davanın yasal süre içinde açılmadığı, hükme esas alınan bilirkişi raporunun usulüne uygun tanzim edilmediği, zarar ile idarenin eylemi arasında illiyet bağı bulunmadığı, bilirkişi tarafından, davacıya ait taşınmazın patlatma etki mesafesinin içinde olup olmadığı yönünde değerlendirme yapılmadığı, bu yöndeki değerlendirme ve tespitin konunun uzmanı bilirkişilerce yapılması gerektiği, Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunun sadece inşaat mühendisi tarafından düzenlendiği, bu nedenlerle hükme esas alınamayacağı belirtilerek temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI: Davacı şirket tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
… İli, … İlçesi, …Mahallesi, … ada … sayılı parsel üzerinde bulunan davacıya ait düğün salonu olarak işletilen taşınmazda, … Barajı sulama tünelleri giriş galerilerini açmak için yapılan dinamit patlatmaları ve tünel açma çalışmaları sonucu meydana geldiği ileri sürülen zararın tespiti amacıyla davacı tarafından … Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurulmuştur.
… Sulh Hukuk Mahkemesinin … Değişik İş sayılı dosyasında hazırlanan bilirkişi raporunda, patlamanın gerçekleştiği, çalışmaların yapıldığı tünel ile dava konusu parsel arasında … metre mesafe bulunduğu, burada yapılacak olan herhangi bir patlamada davacıya ait yapının etkilenebileceği, yapı üzerinde yapılan gözlem ve incelemelerde, yapının dış duvarlarında çatlakların bulunduğu, bu çatlakların yapı kullanımı için tehlikeli boyutta olmadığı, meydana gelen zararın … TL olduğu belirtilmiştir.
Davacı tarafından 21/05/2014 tarihli dilekçe ile davalı idareye başvurularak zararın giderilmesi istenilmiş, söz konusu başvurunun zımnen reddedilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinde; idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır.
İdarenin üstlendiği kamu hizmetlerini gereği gibi yerine getirmekle zorunlu olduğu, hizmetin işleyiş ve ifası sırasında çeşitli sebeplerle gerçek veya tüzel kişilere verilen zararların hukuken geçerli bilgi ve belgelerle ispatlanması şartıyla idarece tazmininin gerekeceği idare ve sorumluluk hukukunun bilinen ilkelerindendir.
İdarenin bir eylem ya da işleminden dolayı tazminatla yükümlü kılınabilmesi için o olayda hizmet kusurunun ya da kusursuz sorumluluğunun bulunması zorunludur. İdarenin hukuki sorumluluğundan söz edebilmek içinse, bir zararın mevcut olması ve bu zararın idari bir işlem veya eylemden kaynaklanması, diğer bir ifadeyle, oluşan zararla idari işlem ve eylem arasında illiyet bağının kurulabilmesi gerekmektedir.
İdarenin hukuki sorumluluğunun varlığı ve kapsamı yukarıda aktarılan unsurlar dahilinde oluşmakla birlikte; zararın varlığı ve niceliğinin ortaya konulmasında; maddi olayın tüm unsurlarıyla incelenmesi ve tazmin sorumluluğu açısından bir tespitin yapılması da yargının görevidir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare Mahkemesince, yapının niteliği, yapım maliyeti, yıpranma oranı, patlama noktası ile yapı arasındaki mesafe ve etki edebilecek diğer hususlar da göz önünde bulundurularak davacıya ait yapıda mevcut hasarın tespiti ile birlikte, gerçekleştirilen patlamalar yapıda hasara neden olabilecek nitelikte ise, yapıda bulunan mevcut hasarın tamamının bu patlamalar neticesinde oluşup oluşamayacağının Silvan Tünel yapımında gerçekleştirilen patlamalar neticesinde meydana gelip gelemeyeceğinin tespiti hususunda mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verildiği, 13/03/2015 tarihinde inşaat mühendisi tarafından düzenlenen bilirkişi raporunda; yapılan gözlemler neticesinde, patlatmaların yarattığı sarsıntı sonucu 9-10 metre yüksekliğindeki duvarları sarstığı ve sıvalarda kılcal çatlaklara sebep olduğu, duvarların çok yüksek olmasının sarsıntıdan etkilenmesine sebebiyet verdiği, çevre duvarlarında oluşan çatlakların uzun bir zaman periyodunda oluştuğu, bunların oturma ve yapısal çatlaklar olduğu, yapıda sadece bina duvarındaki kılcal sıva çatlaklarının oluşmasında … Genel Müdürlüğü tarafından inşa edilen … Barajı İletim Kanalı 2. Kısım … Tüneli İnşaatı sırasında dinamit patlatmaları ve tünel açma çalışmalarının etkili olduğu, oluşan hasarların yapı toplam maliyetinin %7′ sine denk geldiği, dolayısıyla meydana gelen zararın … TL olduğu yönünde görüş ve kanaatine varıldığı, İdare Mahkemesince, inşaat mühendisi olan bilirkişi tarafından düzenlenen rapor esas alınmak suretiyle davanın kısmen kabulü ile … TL maddi tazminatın idareye başvuru tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine, fazlaya ilişkin … TL maddi tazminat istemi yönünden ise davanın reddine karar verildiği görülmektedir.
Olayda, İdare Mahkemesi kararına esas alınan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda; bilirkişice gözlemsel olarak yapılan incelemede, yapıda sadece bina duvarındaki kılcal sıva çatlaklarının oluşmasında inşa edilen … Barajı İletim Kanalı 2. Kısım … Tüneli İnşaatı sırasında dinamit patlatmaları ve tünel açma çalışmalarının etkili olduğunun belirtildiği, İdare Mahkemesince bu rapor doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verildiği görülmekte olup, İdare Mahkemesi kararına esas alınan bilirkişi raporunun gözlemsel veriler dikkate alınarak belirlendiği, söz konusu bilirkişi raporunda, patlatma kaynağı ile davacıya ait yapı arasındaki mesafenin hesaplanarak patlatma kaynaklı titreşimin davacının yapısına etkisinin bilimsel esaslar dikkate alınarak ortaya konulması, sonucuna göre oluşan zarar ile idarenin eylemi arasında illiyet bağı olup olmadığının belirlenmesi gerekirken bu hususun bilirkişi tarafından ortaya konulmadığı anlaşılmaktadır.
Öte yandan, dava dosyasına davalı idarece sunulan, aynı yörede bulunan başka bir yapının, … Barajı İletim Kanalı 2. Kısım (Silvan Tüneli) çalışmaları kapsamında dinamit patlatılması ve tünel açma faaliyetlerinden dolayı hasar görmesi nedeniyle oluşan zararın tazmini istemiyle açılan davaya ilişkin … İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda; meydana gelen zararın, binanın yapımından da kaynaklanabileceği saptandığından, İdare Mahkemesince yeniden oluşturulacak bilirkişi heyeti tarafından bu hususun da, kusur değerlendirmesinde göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Bu durumda, İdare Mahkemesince; alanında uzman yeni bir bilirkişi kuruluna bilimsel veriler kullanılarak inceleme yaptırılmak suretiyle; dinamitin patlatıldığı yerin yapıya olan mesafesi, patlayıcının niteliği ve miktarı ile buna bağlı olarak şiddeti dikkate alınarak patlatma kaynaklı titreşimin davacıya ait taşınmaza olan etkisinin ve meydana gelen zarara taşınmazın yapımının katkısının olup olmadığı da saptanması gerektiğinden İdare Mahkemesince belirtilen hususlar açıklığa kavuşturulmak suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, karara esas alınabilecek nitelikte ve yeterlilikte olmayan bilirkişi raporuna dayanılarak verilen davanın kısmen kabulü yolundaki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın kısmen kabulüne kısmen reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının davanın kabulüne ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 05/10/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.