Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2015/4216 E.  ,  2020/3450 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2015/4216
Karar No : 2020/3450

DAVACI : … Derneği
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. … / Aynı yerde

DAVANIN KONUSU :
30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin; 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde yer alan “37-66” ibaresi ile (h) ve (k) bentlerinde yer alan “0-36” ibaresinin; 6. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde yer alan “bir yıllık” ibaresi ile (d) bendinin ve 6. fıkrasının; 15. maddesinin 1. fıkrasının (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinin; 16. maddesinin; 17. maddesinin 1. fıkrasının (c), (n) ve (o) bentlerinin; 18. maddesinde yer alan “ve İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından onaylanan” ibaresinin; 29. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “kuruluşun temizlik ve diğer işlerinde çalıştırılamaz” ibaresinin; 32. maddesinin; 47. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin; 49. maddesinin; 51. maddesinin ve Geçici 2. maddesinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde yer alan “37-66”, (h) bendinde yer alan “0-36” ve (k) bendinde yer alan “0-36” ibareleri yönünden, gündüz bakım evi (37-66 ay) ve kreşlerin (0-36 ay) hizmet vereceği yaş aralığının düzenlendiği ancak bilimsel veriler dikkate alındığında kreşlerin 0-24 ay arası, gündüz bakım evlerinin 25-71 ay arasında hizmet vermesinin daha uygun olacağı, 25-36 ay çocukların kreş çocuğu olarak görülmesinin çocuğun gelişimi açısından olumsuz durum teşkil edeceği; 6. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde yer alan “bir yıllık” ibaresi yönünden, bir yıllık bir süre sınırlaması konulmasının hukuki yararının bulunmadığı, Borçlar Kanunu’na göre kira sözleşmelerinin şekle bağlı olmadığı, kanunda herhangi bir şekil şartı öngörülmezken yazılı şekil ve bir yıllık süre konulmasının kanuna da aykırılık teşkil ettiği; 3. fıkrasının (d) bendi yönünden, fıkrada belirtilen yükümlülüğün kuruma değil, akollü içki satılan yerlere ve genel ahlaka uygun olmayan yerlere verilmesi gerektiği; 6. fıkrası yönünden, bina stoğu ve imar durumu dikkate alındığında halen işletilen kurumlar için gerçekleştirilmesinin çok ağır ve zor olduğu; 15. maddesinin 1. fıkrasının (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentleri yönünden, şartların sağlanmasının ekonomik olarak zor olduğu, çocukların tüm odalarının aydınlık olmasının gerekmediği, uyku odaları ve bazı odaların penceresiz ve aydınlık olmasalar da gerekli işlevi yerine getireceği; 16. maddesi yönünden, düzenlenmenin kazanılmış haklara aykırı olduğu; 17. maddesinin 1. fıkrasının (c), (n) ve (o) bentleri yönünden, 0-6 yaş arası çocukların daima grup sorumlusu gözetiminde olduğu ve direktifleri doğrultusunda hareket edileceği panik durumlarında kapı arkasına yığılmanın söz konusu olmayacağı, 0-24 ay bebekler için alt değiştirme bölümünün istenmesi, 24-36 ay arası çocuklar için böyle bir koşulun aranmaması gerektiği, 24-36 ay arası bebekler masaya oturup kendi kendine yeme alışkanlığı kazandığından, bu yaş grubu için mama sandalyesi gerekmediği; 18. maddesinde yer alan “ve İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından onaylanan” ibaresi yönünden, her personel değişikliğinin İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından onaylanmasının zaman ve iş kaybına yol açacağı; 29. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “kuruluşun temizlik ve diğer işlerinde çalıştırılamaz” ibaresi yönünden, sözleşme ve çalışma serbestisine aykırı olduğu; 32. maddesi yönünden, çocuk bakımında tecrübeli, enerjisi olan insanların serbest bir kuruluşta çalışmasının yasaklanmasının hukuka aykırı olduğu, Anayasa ile güvence altına alınmış çalışma hürriyetine aykırılık teşkil ettiği; 47. maddesinin (ç) bendi yönünden, faaliyetlerin bedellerinin başlangıçta belirlenen ücrette dikkate alınması durumunda ailelere büyük bir külfet getireceğinden bu husuta bağlayıcı kural getirilmesinin hukuka aykırı olduğu; 49. maddesi yönünden, uzun vadeli plan ve yatırımlar yapan kurumun anlık iadeye zorlanmasının hakkaniyetli olmadığı, her iki taraf içinde daha hakkaniyetli bir çözüm bulunması gerektiği; 51. maddesi yönünden, kamu otoritesine sınırsız bir yetki alanının tanındığı, denetimin sınırlarının belirlenmediği ve düzenlemenin hukuka aykırı olduğu; geçici 2. maddesi yönünden, bu yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyette bulunan ve ruhsat almış kurumların 1 yıl içinde yönetmeliğe uygun hale getirilmesinin istendiği, bu düzenlemenin yerine getirilmesinin fiilen imkansız olduğu, ülke koşullarında mümkün olmadığı, eski düzenlemeler doğrultusunda kiralama yapıldığı, sözleşmeler imzalandığı, 1 yıl gibi bir sürede yeniden düzenleme yapılmasının beklenemeyeceği ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Usule ilişkin olarak davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmesi gerektiği, esasa ilişkin olarak ise dava konusu Yönetmeliğin 4. maddesinin (f) bendinde yer alan “37-66”, (h) bendinde yer alan “0-36” ve (k) bendinde yer alan “0-36” ibareleri yönünden, yapılan düzenlemenin MEB mevzuatıyla uyumlu olduğu; 6. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde yer alan “bir yıllık” ibaresi yönünden, diğer düzenlemelere paralellik arz ettiği; 3. fıkrasının (d) bendi yönünden, Bakanlığın sosyal hizmet kuruluşlarına yükümlülük getirebileceği, çocuğun yararının ve kamu yararının gözetildiği, düzenlemenin hukuka uygun olduğu; 6. fıkrası yönünden, çocukların yüksek yararı gözetilerek belirlendiği, mülga kanunla aynı şekilde düzenlendiği; 15. maddesinin 1. fıkrasının (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentleri yönünden, düzenlemelerin amacının çocukların güvenlik, sağlık ve ahlaklarını korumayı amaçladığı, mülga yönetmelikte de bu düzenlemenin yer aldığı; 16. maddesi yönünden, çocukların yararı gözetilerek yapıldığı, mülga yönetmelikte de aynı şekilde düzenlendiği; 17. maddesinin 1. fıkrasının (c), (n) ve (o) bentleri yönünden, çocukların güvenliğinin dikkate alındığı, acil bir durumda kapıların içeri doğru açılmasının, dışarı çıkışı engelleyebildiği, risk oluşturduğu; 18. maddesinde yer alan “ve İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından onaylanan” ibaresi yönünden, düzenlemenin çocukların ve kuruluş personelinin güvenliği için getirildiği, 29. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “kuruluşun temizlik ve diğer işlerinde çalıştırılamaz” ibaresi yönünden, çocuk bakıcılarının çocukların öz bakımlarından sorumlu olduğu, yemek ve temizlik işlerinden yardımcı personelin sorumlu olduğu, başka işte çalıştırılmalarının uygun olmadığı; 32. maddesi yönünden, kurucu müdür bakımından sınır getirilmediği, kuruculuk misyonu dışında görev alıyorsa maddenin bu kişiler için uygulanmasının söz konusu olacağı; 47. maddesinin (ç) bendi yönünden, belirtilen ücretin dışında ücret talep edilmeyeceği ancak sosyal faaliyet giderleri ile madde arasında ilişki bulunmadığı; 49. maddesi yönünden, verilmeyen bir hizmetin bedelinin talep edilemeyeceği; 51. maddesi yönünden, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nun 35/A ve 35/B maddelerine dayanılarak hazırlandığı, hukuka aykırılık bulunmadığı; geçici 2. maddesi yönünden, gerekli düzenlemeler için 1 yıllık bir süre verildiği, gerekli değişikliklerin yapılması için sürenin yeterli olduğu, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 49. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan “herhangi bir nedenle kuruluştan ayrılması” ibaresinin ve Geçici 2. maddesinin; 6. maddenin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ile 15. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşula ilişkin kısımların iptaline, 08/09/2016 tarih ve 29825 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklikle dava konusu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b), (ç), (i) ve (m) bendlerinde yer alan “6-12 yaş grubu” ibaresi “ilkokul ve ortaokul eğitimine devam eden” olarak değiştirilmiş, (f) ve (l) bendlerinde yer alan “37-66” ibaresi “25-66” olarak değiştirilmiş ve (h), (k) ve (p) bendlerinde yer alan “0-36” ibaresi “0-24” olarak” değiştirildiğinden bu madde yönünden karar verilmesine yer olmadığına, iptali istenen diğer maddeleri yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; 30.4.2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin; 4. maddesinin (f) bendinde yer alan “37-66” ibaresi ile (h) ve (k) bentlerinde yer alan “0-36” ibaresinin; 6. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde yer alan “bir yıllık” ibaresinin, 3. fıkrasının (d) bendinin ve 6. fıkrasının; 15. maddesinin (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinin; 16. maddesinin; 17. maddesinin (c), (n) ve (o) bentlerinin; 18. maddesinde yer alan “ve İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından onaylanan” ibaresinin; 29. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “kuruluşun temizlik ve diğer işlerinde çalıştırılamaz” ibaresinin; 32. maddesinin; 47. maddesinin (ç) bendinin; 49. maddesinin; 51. maddesinin ve Geçici 2. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu edilen Yönetmeliğin 4. Maddesi 08/09/2016 gün ve 29825 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan değişiklikle ” 30/4/2015 tarihli ve 29342 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b), (ç), (i) ve (m) bendlerinde yer alan “6-12 yaş grubu” ibaresi “ilkokul ve ortaokul eğitimine devam eden” olarak değiştirilmiş, (f) ve (l) bendlerinde yer alan “37-66” ibaresi “25-66” olarak değiştirilmiş ve (h), (k) ve (p) bendlerinde yer alan “0-36” ibaresi “0-24” olarak” değiştirildiğinden bu madde yönünden karar verilmesine yer bulunmamaktadır..
Dava konusu Yönetmeliğin 49. maddesinde, “(1) Kuruluşlar, aşağıda belirtilen durumlarda ücret iadesi yaparlar: a) Hastalık nedeniyle on beş iş günü ve daha uzun süreli rapora dayalı devamsızlıklarda, çocuğun raporlu olduğu süreci kapsayan ücretleri, b) Çocuğun herhangi bir nedenle kuruluştan ayrılması, ilişiğinin kesilmesi veya kuruluşun kapanması durumunda, ayrılış ve kapanma tarihinden sonraki günlere ve saatlere isabet eden ödenmiş ücretleri.” hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin 49. maddesinde kuruluşların ücret iadesi yapacağı durumlar belirtilmiş, hastalık nedeniyle çocuğun raporlu olduğu süreci kapsayan ücretler ile çocuğun herhangi bir nedenle kuruluştan ayrılması, ilişiğinin kesilmesi veya kuruluşun kapanması durumunda, ayrılış ve kapanma tarihinden sonraki günlere ve saatlere isabet eden ödenmiş ücretler de bu durumlar arasında sayılmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin 49. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan “herhangi bir nedenle kuruluştan ayrılması” ibaresi, bir düzenleyici işlemde olması gereken “açık ve belirgin olma” niteliğini taşımadığından, hukuka aykırı olup; anılan ibarenin iptali gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinde, “(1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, binalarının fiziki koşullarını bir yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirir. (2) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, 6 ncı maddenin üçüncü fıkrasında istenen belgelerden eksik olanları bir yıl içinde temin eder.” hükmüne yer verilmiştir.

Dava konusu yönetmeliğin Geçici 2. maddesi, yönetmeliğin yayımından önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşların binalarını yeni duruma uygun hale getirilebilmeleri için binalarda önemli fiziki değişikliklerin yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu değişikliklerin gerçekleştirilmesi bazen fiilen mümkün olamayacak, bu durum da verilmiş olan izinlerin iptali sonucunu doğuracaktır.

Yönetmeliğin 6. maddesinin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ile 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşul dışında tamamlanması istenen belge ve fiziki koşullar, geçiş hükmünde öngörülen süre içerisinde tamamlanabilecek nitelikte olduğundan, bu kısımlarda hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Geçici 2. maddenin; 6. maddenin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ile 15. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşula ilişkin kısımlarına gelince;
Kamu hukukunda kazanılmış hak, bir hak sağlamaya elverişli düzenleyici kuralların bireylere uygulanması ile onlar için doğan subjektif hakkın korunması anlamında kabul edilmektedir. Başka bir deyişle, bir hakkın yeni düzenlemeden önce yürürlükte olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmiş olması halinde, kişilerin kazanılmış hakkı bulunduğundan söz edilir.
Dava konusu yönetmeliğin yayımından önceki mevzuat uyarınca, fiziki koşulları sağlamış, usulüne uygun olarak faaliyet ruhsatı almış ve halen faaliyete devam eden kuruluşların, dava konusu yönetmelikte yer alan “kuruluş ile meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri ve benzeri umuma açık yerler, alkollü içki satılan yerler ile genel ahlak kurallarına uygun olmayan mekânların varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları arasında en az 100 metre mesafe bulunması” şartını sağlamalarının istenmesine ilişkin Geçici 2. maddede, kuruluşların kazanılmış haklarının korunmaması nedeniyle hukuka uyarlık bulunmadığından Geçici 2. maddenin anılan kısımlarının iptali gerekmektedir.
Yönetmeliğin; 6. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde yer alan “bir yıllık” ibaresi, 3. fıkrasının (d) bendi ve 6. fıkrasında; 15. maddesinin (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde; 16. maddesinde; 17. maddesinin (c), (n) ve (o) bentlerinde; 18. maddesinde yer alan “ve İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından onaylanan” ibaresinde; 29. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “kuruluşun temizlik ve diğer işlerinde çalıştırılamaz” ibaresinde; 32. maddesinde; 47. maddesinin (ç) bendinde ve 51. maddesinde Yönetmeliğin dayanağı Kanuna ve hukuka aykırılık bulunmadığından anılan maddeler davanın reddi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 30.4.2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 49. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde yer alan “herhangi bir nedenle kuruluştan ayrılması” ibaresinin ve Geçici 2. maddesinin; 6. maddenin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ile 15. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşula ilişkin kısımların iptaline, belirtilen maddedeki ibareler yönünden karar verilmesine yer olmadığına, diğer maddeler yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 01/10/2020 tarihinde, davacı vekili Av. …’in ve davalı idare vekili Av. …’nun geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dava; 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin; 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde yer alan “37-66” ibaresi ile (h) ve (k) bentlerinde yer alan “0-36” ibaresinin; 6. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde yer alan “bir yıllık” ibaresi ile (d) bendinin ve 6. fıkrasının; 15. maddesinin 1. fıkrasının (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinin; 16. maddesinin; 17. maddesinin 1. fıkrasının (c), (n) ve (o) bentlerinin; 18. maddesinde yer alan “ve İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından onaylanan” ibaresinin; 29. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “kuruluşun temizlik ve diğer işlerinde çalıştırılamaz” ibaresinin; 32. maddesinin; 47. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin; 49. maddesinin; 51. maddesinin ve Geçici 2. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idarenin ehliyete ilişkin itirazı yerinde görülmemiştir.
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
Dava konusu düzenlemenin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle Anayasanın 124. maddesi uyarınca Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, her zaman yönetmelik, çıkarabilme yetkisine sahip bulunmaktadırlar. Ancak idareler, bu konudaki yetkilerini kullanırken önceki düzenlemeler kapsamında kişilerin kazanılmış haklarını ve haklı beklentilerini korumak zorundadırlar. Bu durum, hukuk güvenliğinin ve hukuki istikrarın sağlanması açısından vazgeçilmez niteliktedir.
2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu
‘nun 34. maddesinin 1. fıkrasında; “Kurum dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler ve özel hukuk tüzelkişilerince bu Kanun kapsamına giren sosyal hizmet kuruluşlarının kurulmasına, teşvik edilmesine ve açılış izinlerinin verilmesine, varsa ücret tarifelerinin tespitine ilişkin usul ve esaslar ile bu kuruluşların hizmet ve personel standartları bir yönetmelikle düzenlenir.” hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava Konusu Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinin incelenmesi:
Dava konusu Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinde, “(1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, binalarının fiziki koşullarını bir yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirir. (2) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, 6 ncı maddenin üçüncü fıkrasında istenen belgelerden eksik olanları bir yıl içinde temin eder.” hükümlerine yer verilmiştir.
Dava konusu Geçici 2. madde Yönetmeliğin, yayımından önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşların binalarını yeni duruma uygun hale getirilebilmeleri için binalarda önemli fiziki değişikliklerin yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu değişikliklerin gerçekleştirilmesi bazen fiilen mümkün olamadığından, bu durum da verilmiş olan izinlerin iptali sonucunu doğuracaktır.
Yönetmeliğin 6. maddesinin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ile 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşul dışında tamamlanması istenen belge ve fiziki koşullar, geçiş hükmünde öngörülen süre içerisinde tamamlanabilecek nitelikte olduğundan, bu kısımlarda hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Geçici 2. maddenin; 6. maddenin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ile 15. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşula ilişkin kısımlarına gelince;
Dava konusu yönetmeliğin yayımından önceki mevzuat uyarınca, fiziki koşulları sağlamış, usulüne uygun olarak faaliyet ruhsatı almış ve halen faaliyete devam eden kuruluşların, dava konusu yönetmelikte yer alan “kuruluş ile meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri ve benzeri umuma açık yerler, alkollü içki satılan yerler ile genel ahlak kurallarına uygun olmayan mekânların varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları arasında en az 100 metre mesafe bulunması” şartını sağlamalarının istenmesine ilişkin geçici 2. maddede, kuruluşların kazanılmış haklarının korunmaması nedeniyle hukuka uyarlık bulunmadığından geçici 2. maddenin anılan kısımlarının iptali gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Nitekim dava konusu edilen Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinin iptali istemiyle daha önce açılan davada, Dairemizin 27/02/2020 tarih ve E:2015/1982, K:2020/955 sayılı kararıyla da yukarıda açıklandığı şekilde Geçici 2. maddenin, Yönetmeliğin 6. maddesinin üçüncü fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ve 15. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşulların sağlanması yönünden iptaline, maddenin diğer kısımları yönünden davanın reddine karar verilmiştir.

Dava Konusu Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde yer alan “37-66” ibaresi ile (h) ve (k) bentlerinde yer alan “0-36” ibaresinin ve 17. maddesinin (n) ve (o) bentlerinin incelenmesi:
08/09/2016 tarih ve 29825 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş Ve Gündüz Bakımevleri İle Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş Ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde yer alan “37-66” ibaresi “25-66” olarak, (h) ve (k) bentleri ve 17. maddesinin (n) ve (o) bentlerinde yer alan “0-36” ibaresi “0-24” olarak değiştirildiğinden bu ibareler yönünden dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer bulunmamaktadır.

Yönetmeliğin dava konusu diğer maddelerinin incelenmesi:
Yönetmeliğin 6. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde yer alan “bir yıllık” ibaresi ile (d) bendi ve 6. fıkrasında; 15. maddesinin 1. fıkrasının (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde; 16. maddesinde; 17. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde, (n) ve (o) bentlerinde yer alan “0-36” ibaresi dışında kalan kısımlarında; 18. maddesinde yer alan “ve İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından onaylanan” ibaresinde; 29. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “kuruluşun temizlik ve diğer işlerinde çalıştırılamaz” ibaresinde; 32. maddesinde; 47. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde; 49. maddesinde; 51. maddesinde ve Geçici 2. maddesinde, 6. maddenin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ile 15. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşul dışında kalan diğer kısımları yönünden Yönetmeliğin dayanağı üst hukuk normlarına, mevzuata ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinin, Yönetmeliğin 6. maddesinin üçüncü fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ve 15. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşulların sağlanması yönünden oy çokluğuyla İPTALİNE,
2. Dava konusu Yönetmeliğin, 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde yer alan “37-66” ibaresi, (h) ve (k) bentleri ve 17. maddesinin (n) ve (o) bentlerinde yer alan “0-36” ibaresi yönünden konusu kalmayan dava hakkında oy birliğiyle KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
3. Dava Konusu Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinde yer alan “bir yıl” ibaresi yönünden oy çokluğuyla, iptali istenen diğer maddeleri yönünden oy birliğiyle DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin haklılık oranına göre … TL’sinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, … TL’sinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. Davalı idare tarafından yapılan … TL posta masrafının haklılık oranına göre … TL’sinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, … TL’sinin davalı idare üzerinde bırakılmasına,
6. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için belirlenen … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, … TL vekâlet ücretinin ise davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
7. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
8. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 05/10/2020 tarihinde karar verildi.

(X): KARŞI OY

Dava, 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin; 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde yer alan “37-66” ibaresi ile (h) ve (k) bentlerinde yer alan “0-36” ibaresinin; 6. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde yer alan “bir yıllık” ibaresi ile (d) bendinin ve 6. fıkrasının; 15. maddesinin 1. fıkrasının (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinin; 16. maddesinin; 17. maddesinin 1. fıkrasının (c), (n) ve (o) bentlerinin; 18. maddesinde yer alan “ve İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından onaylanan” ibaresinin; 29. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “kuruluşun temizlik ve diğer işlerinde çalıştırılamaz” ibaresinin; 32. maddesinin; 47. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin; 49. maddesinin; 51. maddesinin ve Geçici 2. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
2828 sayılı Kanun’a dayanılarak çıkarılan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinde; “(1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, binalarının fiziki koşullarını bir yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirir. (2) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, 6 ncı maddenin üçüncü fıkrasında istenen belgelerden eksik olanları bir yıl içinde temin eder.” hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Yönetmeliğin “Başvuru ve istenecek belgeler” başlıklı 6. maddesinin üçüncü fıkrasının (d) bendinde; “Binanın trafik emniyetinin olduğuna ve alkollü içki tüketilen ve satılan yerler ve genel ahlâk kurallarına uygun olmayan mekânların varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları ile arasında, en az 100 metre mesafe bulunduğuna dair, il veya ilçe emniyet müdürlüğünden alınacak rapor” hükmü, “Kuruluş binası ve yeri” başlıklı 15. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde; “Kuruluş ile meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri ve benzeri umuma açık yerler, alkollü içki satılan yerler ile genel ahlak kurallarına uygun olmayan mekânların varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları arasında en az 100 metre mesafe bulunması zorunludur. Binaların birden fazla kapısı varsa en yakın kapı esas alınır.” hükmü, aynı maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde “kuruluş binası veya bitişiğinde baz istasyonu bulunamaz. Kuruluş çevresinde baz istasyonunun olması halinde, sağlık ve güvenlik yönünden uygun mesafelerin alınıp alınmadığına dair rapor bu konuda yetkili kurumdan alınır” hükmüne, (f) bendinde; “Kuruluşun çok katlı bir binada hizmete açılmak istenmesi durumunda, bina ana giriş kapısından ayrı kuruluşa ait bir giriş ve çıkış kapısı bulunur.” hükmüne yer verilmiştir.
Kişilerin koşulları mevzuatla belirlenmiş bir işe, devlete ve hukukî istikrara güvenerek yatırım yapmalarından sonra makul nedeni olmayan veya ölçüsüz biçimde hakları kısıtlayıcı değişiklikler yapılması, hukuk güvenliğine, kazanılmış haklara ve dolayısı ile hukuk devleti ilkesine aykırı düşmektedir. Bu tür düzenlemelerin, kazanılmış hakları koruyacak makul, adil ve ölçülü bir geçiş sağlanması halinde, değinilen aykırılıklar giderilebilir.
Dava konusu düzenleme incelendiğinde; Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşların, binalarının fiziki koşullarını bir yıl içinde Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirmesi gerektiği düzenlemesine yer verildiği, ancak, anılan Yönetmelik hükümlerine uyulması için öngörülen bir yıllık sürenin, binaların fiziki koşullarında yapılması gereken ciddi değişiklikler dikkate alındığında makul bir süre olmadığı sonucuna varılmaktadır.
Bu nedenle, dava konusu düzenlemede yer alan bir yıllık süreye ilişkin kısmın, kazanılmış hakları koruyacak makul, adil ve ölçülü bir geçiş sağlamaması nedeniyle iptali gerekmektedir.
Öte yandan, Daire kararında Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinin, Yönetmeliğin 6. maddesinin üçüncü fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ve 15. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşulların sağlanması yönünden iptaline karar verilmiştir. Bu karara katılmakla birlikte, Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinin, Yönetmeliğin 15. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde “kuruluş binasi veya bitişiğinde baz istasyonu bulunamaz. Kuruluş çevresinde baz istasyonunun olması halinde, sağlık ve güvenlik yönünden uygun mesafelerin alınıp alınmadığına dair rapor bu konuda yetkili kurumdan alınır” yönünde, (f) bendinde yer alan “bina ana giriş kapısından ayrı kuruluşa ait bir giriş ve çıkış kapısı bulunur” şeklinde belirtilen fiziki koşulların sağlanmasına ilişkin düzenlemeler yönünden de geçiş hükmüyle tanınan sürenin söz konusu değişikliklerin yapılmasına imkan verecek uzunlukta olmaması veya bazı hallerde bu değişikliklerin fiziki, çevresel koşullara bağlı olarak hiç gerçekleştirilemeyecek nitelikte bulunması ve buna bağlı olarak kuruluşların kazanılmış haklarının korunmaması nedeniyle hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptali gerekmektedir.
Sonuç olarak, Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinde yer alan “bir yıl” ibaresinin ve Geçici 2. maddenin, Yönetmeliğin 6. maddesinin üçüncü fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ve 15. maddesinin birinci fıkrasının (d) ve (f) bentlerinde belirtilen fiziki koşulların sağlanması yönünden iptali gerektiği düşüncesiyle Daire kararına katılmıyorum.
(XX): KARŞI OY

2828 sayılı Kanun’a dayanılarak çıkarılan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinde; “(1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, binalarının fiziki koşullarını bir yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirir. (2) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, 6 ncı maddenin üçüncü fıkrasında istenen belgelerden eksik olanları bir yıl içinde temin eder.” hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin dayanağı mevzuata uygun olarak tesis edilen Geçici 2. maddesinin; Yönetmeliğin 6. maddesinin üçüncü fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ve 15. maddesinde birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşulların sağlanması yönünden de hukuka aykırılık bulunmadığı, anılan Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinin tamamı yönünden davanın reddi gerektiği oyuyla bu kısma ilişkin aksi yöndeki çoğunluk kararlarına katılmıyorum.