Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2015/3756 E.  ,  2020/6879 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2015/3756
Karar No : 2020/6879

DAVACI : … Sendikası
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : … Bakanlığı /…
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN KONUSU :
Başbakanlık Hazine Müsteşarlığınca yayımlanan 28/08/2015 tarih ve 2015/34 sayılı “Ekspertiz Ücret Tarifesine İlişkin Genelge”nin ve “Ekspertiz Ücret Tarifesi”nin; “Binek, Hafif Ticari ve Motosiklet” başlıklı bölümünde yer alan “ve 600,00 TL’den fazla” ibaresinin, “Ağır Vasıta” başlıklı bölümünde yer alan “ve 900,00 TL’den fazla” ibaresinin, “İş Makinası” başlıklı bölümünde yer alan “ve 1.300,00 TL’den fazla” ibaresinin, “Değer Kaybı” başlıklı bölümünde yer alan “ve 500,00 TL’den fazla” ibaresinin, “Uygulama Esasları” başlıklı bölümünün; 3. maddesindeki “ve yedek parça tedarik hizmeti” ibaresi ile 4., 5., ve 6. maddelerinin tamamının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Davacı tarafından, Ekspertiz Ücret Tarifesi’nin “Binek, Hafif Ticari ve Motosiklet” başlıklı bölümünde yer alan “ve 600,00 TL’den fazla” ibaresi, “Ağır Vasıta” başlıklı bölümünde yer alan “ve 900,00 TL’den fazla” ibaresi, “İş Makinası” başlıklı bölümünde yer alan “ve 1300,00 TL’den fazla” ibaresi, “Değer Kaybı”başlıklı bölümünde yer alan “ve 500 TL’den fazla” ibaresi yönünden; Genelgenin eksperin hak ettiği ücretin belirlenmesine ilişkin ve Sigorta Eksperleri Atama Yönetmeliğinin 12. maddesi uyarınca hazırlandığı, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 22. maddesinin 19. fıkrası uyarınca asgari ücret tarifesi belirleme yetkisi verildiği ancak bunun yönetmelikle düzenlenmesi gerektiği, Tarifede üst sınır getiren kısımlara ilişkin, davalı idarenin asgari ücret tarifesi belirleme yetkisi olduğu ancak davalı idarece üst sınır da belirlenerek Kanunda verilen yetkinin aşıldığı, Uygulama Esasları Kısmının 3. maddesinin “ve yedek parça tedarik hizmeti” ibaresi yönünden; Sigorta eksperleri Yönetmeliği’nin 15. maddesinde sigorta eksperinin görevlerinin sayıldığı, bu görevler arasında “yedek parça tedarik hizmetinin bulunmadığı, sigorta eksperlerinden böyle bir hizmetin beklenemeyeceği, 4. maddesi yönünden; değer kaybı tazminatının, sigorta poliçesine dahil olup sigortacı tarafından tazmini gerektiği, uygulamaların bu yönde olduğu, Türk Ticaret Kanunu’nun 1426/1 maddesinin de bunu gerektirdiği, 5. maddesi yönünden; “Maddi hasarlı kazalara ilişkin olarak tarafların talebi halinde eksper tarafından tanzim edilecek maddi hasarlı kaza tespit tutanağı ile ilgili ücret, talep eden/edenler tarafından ödenir.” şeklinde düzenleme yapıldığı, bu tutanağın tazminata ilişkin kusur oranların belirlediği, delil niteliğinde bir belge olduğu ve ücretin sigorta şirketlerince ödenmesi gerektiği, Türk Ticaret Kanunu’nun 1426/1. maddesinin de bunu gerektirdiği, 6. maddesi yönünden; bu maddenin de iptal edilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Davalı tarafından, Ekspertiz Ücret Tarifesi’nin “Binek, Hafif Ticari ve Motosiklet” başlıklı bölümünde yer alan “ve 600,00 TL’den fazla” ibaresi, “Ağır Vasıta” başlıklı bölümünde yer alan “ve 900,00 TL’den fazla” ibaresi, “İş Makinası” başlıklı bölümünde yer alan “ve 1300,00 TL’den fazla” ibaresi, “Değer Kaybı”başlıklı bölümünde yer alan “ve 500,00 TL’den fazla” ibaresi yönünden; 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 22. maddesinin 19. fıkrası uyarınca asgari ücret tarifesinin tespiti de dahil olmak üzere ekspertiz ücreti belirlenmesine ilişkin olarak idarelerine yetki verildiği, asgari ya da azami ücret ayrımı yapılmadığı, ücret konusunda denge sağlanmaya çalışıldığı, ilgili kuruluşlardan da görüş alındığı,
Uygulama Esasları Kısmının 3. maddesinin “ve yedek parça tedarik hizmeti” ibaresi yönünden; ekspertiz ücret tarifesi belirlenirken bedel bütün olarak değerlendirildiğinde tereddüte mahal vermemek için ek hizmetlere ilişkin bedel talep edilemeyeceğinin açıklığa kavuşturulduğu,
4. maddesi yönünden; değer Kaybı talebinin hasar tespiti aşamasında tespit edilmesi halinde ekspertiz ücretinin sigorta şirketi tarafından ödendiği ancak değer kaybı aracın onarımından ayrı yapılmışsa ekspertiz ücretinin değer kaybı talep eden tarafça ödenmesinin hakkaniyet gereği olduğu,
5. maddesi yönünden; kaza tespit tutanağının kazaya karışanlarca doldurulup imzalandığı, tutanak için sigorta eksperi de dahil yetkili bir kişiye gerek bulunmadığı, tutanak eksper tarafından doldurulursa buna ilişkin ücretin talep edence karşılanması gerektiği,
6. maddesi yönünden; aynı yönde düzenlemenin Sigorta Eksperleri Atama Yönetmeliği’nin 12. maddesinin 2. fıkrasında da mevcut olduğu ileri sürülmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu Genelge ve eki Ekspertiz Ücret Tarifesi hükümlerinin, 5684 sayılı Kanun’un 22. maddesinin 19. fıkrası uyarınca “yönetmelik” ile düzenlenmesi gereken konularda düzenleme getirmesi nedeniyle Ekspertiz Ücret Tarifesi’nin “Uygulama Esasları” başlıklı bölümünün; 3. maddesindeki “ve yedek parça tedarik hizmeti” ibaresi ile 4. ve 5. maddelerinin Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 26/12/2016 tarih ve YD İtiraz: 2016/1223 sayılı kararıyla yürütmenin durdurulmasına karar verilmiş olup, 25/03/2020 tarih ve 31079 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sigorta Eksperleri Atama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesi ile yapılan değişiklik sonucunda, Genelgenin dayanağı Yönetmeliğin 12. maddesinin 1. fıkrasının “Uygulanacak taban ekspertiz ücret tarifeleri Ek-1 ve E-2 ile belirlenmiştir.” şeklinde değiştirildiği, bu düzenleme ile dava konusu genelgeyle düzenlenen maddelerin yargı kararı sonrasında yönetmelikle düzenlendiği anlaşıldığından dava konusu genelge ve eki Ekspertiz ücret tarifesinin iptali gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’nca yayımlanan 28/08/2015 günlü, 2015/34 sayılı “Ekspertiz Ücret Tarifesine İlişkin Genelge”nin ve “Ekspertiz Ücret Tarifesi”nin; “Binek, Hafif Ticari ve Motosiklet” başlıklı bölümünde yer alan “ve 600,-TL’den fazla” ibaresinin, “Ağır Vasıta” başlıklı bölümünde yer alan “ve 900,-TL’den fazla” ibaresinin, “İş” başlıklı bölümünde yer alan “ve 1300,- TL’den fazla” ibaresinin, “Uygulama Esasları” başlıklı bölümünün; 3. maddesindeki “ve yedek parça tedarik hizmeti” ibaresi ile 4., 5., ve 6. maddelerinin tamamının iptali istemiyle açılmıştır.
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun “Sigorta Eksperleri” başlıklı 22. maddesinin 27/03/2015 günlü, 6637 sayılı Kanunun 10. maddesiyle değişik, 19. fıkrasında, sigorta eksperinin, sigortacı veya sigorta ettiren ya da sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler tarafından atanması, eksperin iş kabulü, asgari ücret tarifesinin tespiti de dahil olmak üzere ekspertiz ücretinin belirlenmesi ile ilgili usul ve esasların Birlik ve Sigorta Eksperleri İcra Komitesinin görüşleri alınarak yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır.
5684 sayılı Kanuna dayanılarak hazırlanan ve 29/08/2015 günlü, 29456 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sigorta Eksperleri Atama Yönetmeliği’nin “Taban Ekspertiz Ücret Tarifesi” başlıklı 12. maddesinde, motorlu araç sigortalarında uygulanacak taban ekspertiz ücretinin, İcra Komitesi ve TSB’nin görüşleri alınarak Müsteşarlıkça belirleneceği, taban ekspertiz ücret tarifesinin, Müsteşarlıkça aksine bir düzenleme yapılmadıkça her takvim yılı başında TÜİK tarafından belirlenen üretici fiyatları endeksinde gerçekleşen artış oranında artırılarak uygulanacağı, Müsteşarlığın, gerekli görülmesi halinde diğer branşlar için ücret tarifesi belirleyebileceği düzenlenmiştir.
Bu hükümlere dayanılarak hazırlanan ve 28/08/2015 günlü, 2015/34 sayılı Ekspertiz Ücret Tarifesine İlişkin Genelge eki Ekspertiz Ücret Tarifesinin 3. maddesinde, eksper tarafından, ekspertiz hizmeti ile birlikte Maddi Hasarlı Kaza Tespit Tutanağı veri girişi ve yedek parça tedarik hizmeti de yapıldığı takdirde ayrıca ücret talep edilmeyeceği, 4. maddesinde, değer kaybı ile ilgili ekspertiz ücretinin, değer kaybını talep eden/ edenler tarafından ödeneceği, 5. maddesinde, maddi hasarlı kazalara ilişkin olarak tarafların talebi halinde eksper tarafından tanzim edilecek Maddi Hasarlı Kaza Tespit Tutanağı ile ilgili ücretin, talep eden/ edenler tarafından ödeneceği düzenlenmiştir.
Ancak, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 22. maddesinin 19. fıkrasında, sigorta eksperinin, sigortacı veya sigorta ettiren ya da sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler tarafından atanması, eksperin iş kabulü, asgari ücret tarifesinin tespiti de dahil olmak üzere ekspertiz ücretinin belirlenmesi ile ilgili usul ve esasların Birlik ve Sigorta Eksperleri İcra Komitesinin görüşleri alınarak Hazine Müsteşarlığınca çıkarılacak “yönetmelik” ile düzenlenmesi öngörülmüştür.
Bu durumda, dava konusu Genelge eki Ekspertiz Ücret Tarifesi hükümlerinin, 5684 sayılı Kanunun 22. maddesinin 19. fıkrası uyarınca “yönetmelik” ile düzenlenmesi gereken konularda düzenleme getirmesi nedeniyle, anılan Kanuna ve hukuka aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Ekspertiz Ücret Tarifesine İlişkin Genelge’nin ve Ekspertiz Ücret Tarifesi’nin “Binek, Hafif Ticari ve Motosiklet” başlıklı bölümünde yer alan “ve 600,-TL’den fazla” ibaresinin, “Ağır Vasıta” başlıklı bölümünde yer alan “ve 900,-TL’den fazla” ibaresinin, “İş” başlıklı bölümünde yer alan “ve 1300,- TL’den fazla” ibaresi ile “Uygulama Esasları” başlıklı bölümünün 6. maddesi yönünden ise herhangi bir hukuka aykırılık görülmediğinden, davanın bu kısmının reddi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, Ekspertiz Ücret Tarifesi’nin “Uygulama Esasları” başlıklı bölümünün; 3. maddesindeki “ve yedek parça tedarik hizmeti” ibaresi ile 4. ve 5. maddelerine yönelik kısmının iptaline, diğer kısımlar yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Davacı tarafından, Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’nca yayımlanan 28/08/2015 tarih ve 2015/34 sayılı “Ekspertiz Ücret Tarifesine İlişkin Genelge”nin ve “Ekspertiz Ücret Tarifesi”nin; “Binek, Hafif Ticari ve Motosiklet” başlıklı bölümünde yer alan “ve 600,00 TL’den fazla” ibaresinin, “Ağır Vasıta” başlıklı bölümünde yer alan “ve 900,00 TL’den fazla” ibaresinin, “İş” başlıklı bölümünde yer alan “ve 1.300,00 TL’den fazla” ibaresinin, “Değer Kaybı” başlıklı bölümünde yer alan “ve 500,00 TL’den fazlası” ibaresinin “Uygulama Esasları” başlıklı bölümünün; 3. maddesindeki “ve yedek parça tedarik hizmeti” ibaresi ile 4., 5., ve 6. maddelerinin tamamının iptali istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun “Sigorta Eksperleri” başlıklı 22. maddesinin, 27/03/2015 tarih ve 6637 sayılı Kanun’un 10. maddesiyle değişik, 19. fıkrasında, sigorta eksperinin, sigortacı veya sigorta ettiren ya da sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler tarafından atanması, eksperin iş kabulü, asgari ücret tarifesinin tespiti de dahil olmak üzere ekspertiz ücretinin belirlenmesi ile ilgili usul ve esasların Birlik ve Sigorta Eksperleri İcra Komitesinin görüşleri alınarak yönetmelikle düzenleneceği hükmü yer almaktadır.
5684 sayılı Kanun’a dayanılarak hazırlanan ve 25/08/2015 tarih ve 29456 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sigorta Eksperleri Atama Yönetmeliği’nin dava konusu Genelgenin yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte olan haliyle “Taban Ekspertiz Ücret Tarifesi” başlıklı 12. maddesinde, motorlu araç sigortalarında uygulanacak taban ekspertiz ücretinin, İcra Komitesi ve TSB’nin görüşleri alınarak Müsteşarlıkça belirleneceği, taban ekspertiz ücret tarifesinin, Müsteşarlıkça aksine bir düzenleme yapılmadıkça her takvim yılı başında TÜİK tarafından belirlenen üretici fiyatları endeksinde gerçekleşen artış oranında artırılarak uygulanacağı, Müsteşarlığın, gerekli görülmesi halinde diğer branşlar için ücret tarifesi belirleyebileceği düzenlenmiştir.
Dava konusu düzenlemenin İncelenmesi:
Sigorta Eksperleri Atama Yönetmeliğinin 12. maddesi uyarınca hazırlanan 28/08/2015 tarih ve 2015/34 sayılı Ekspertiz Ücret Tarifesine İlişkin Genelge eki Ekspertiz Ücret Tarifesinin 3. maddesinde, eksper tarafından, ekspertiz hizmeti ile birlikte Maddi Hasarlı Kaza Tespit Tutanağı veri girişi ve yedek parça tedarik hizmeti de yapıldığı takdirde ayrıca ücret talep edilmeyeceği, 4. maddesinde, değer kaybı ile ilgili ekspertiz ücretinin, değer kaybını talep eden edenler tarafından ödeneceği, 5. maddesinde, maddi hasarlı kazalara ilişkin olarak tarafların talebi halinde eksper tarafından tanzim edilecek Maddi Hasarlı Kaza Tespit Tutanağı ile ilgili ücretin, talep eden / edenler tarafından ödeneceği 6. maddesinde de ücret tarifesinin her takvim yılı başında TÜİK tarafından belirlenen üretici fiyatları endeksinde gerçekleşen artış oranında artırılarak uygulanacağı düzenlenmiştir.
Davacının yürütmenin durdurulması talebi, Ekspertiz Ücret Tarifesi’nin “Uygulama Esasları” başlıklı bölümünün; 3. maddesindeki “ve yedek parça tedarik hizmeti” ibaresi ile 4. ve 5. maddeleri yönünden de Dairemizin 09/06/2016 tarih ve E:2015/3756 sayılı kararıyla reddedilmiş ise de, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 26/12/2016 tarih ve YD İtiraz No:2016/1223 sayılı kararıyla; dava konusu Genelge eki Ekspertiz Ücret Tarifesi hükümlerinin, 5684 sayılı Kanun’un 22. maddesinin 19. fıkrası uyarınca “yönetmelik” ile düzenlenmesi gereken konularda düzenleme getirmesi nedeniyle hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle davacının itirazının anılan düzenlemeler yönünden kabulü ile bu düzenlemelerin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.
Diğer yandan, 25/03/2020 tarih ve 31079 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sigorta Eksperleri Atama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesi ile yapılan değişiklik sonucunda, Genelgenin dayanağı Yönetmeliğin 12. maddesinin 1. fıkrasının “Uygulanacak taban ekspertiz ücret tarifeleri Ek-1 ve E-2 ile belirlenmiştir.” şeklinde değiştirildiği, bu düzenleme ile daha önce dava konusu Genelgeyle düzenlenen maddelerin yargı kararı sonrasında Yönetmelikle düzenlendiği görülmüştür.
Bu durumda, dava konusu Genelge ve eki Ekspertiz Ücret Tarifesi hükümlerinin, 5684 sayılı Kanun’un 22. maddesinin 19. fıkrası uyarınca “yönetmelik” ile düzenlenmesi gereken konularda düzenleme getirmesi nedeniyle, anılan Kanuna ve hukuka uygun bulunmamıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu 28/08/2015 tarih ve 2015/34 sayılı “Ekspertiz Ücret Tarifesine İlişkin Genelge”nin ve “Ekspertiz Ücret Tarifesi”nin; “Binek, Hafif Ticari ve Motosiklet” başlıklı bölümünde yer alan “ve … TL’den fazla” ibaresinin, “Ağır Vasıta” başlıklı bölümünde yer alan “ve … TL’den fazla” ibaresinin, “İş Makinası” başlıklı bölümünde yer alan “ve … TL’den fazla” ibaresinin, “Değer Kaybı” başlıklı bölümünde yer alan “ve … TL’den fazla ibaresinin “Uygulama Esasları” başlıklı bölümünün; 3. maddesindeki “ve yedek parça tedarik hizmeti” ibaresi ile 4., 5., ve 6. maddelerinin İPTALİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen … TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 23/12/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.