Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2015/302 E.  ,  2020/5056 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2015/302
Karar No : 2020/5056

DAVACI : …
DAVALI : … Bakanlığı … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN KONUSU : T.C. … Bankasında şube müdürü olarak görev yapmakta olan davacı tarafından hususi pasaportlarının süresinin uzatılması talebiyle yapmış olduğu başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlem ile anılan işlemin dayanağı İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı Genelgesinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Davacı tarafından, 2005 yılında hususi damgalı pasaport aldığı, dolayısıyla mevcut talebinin kazanılmış hak niteliğinde olduğu belirtilerek hakkında tesis edilen edilen işlem ve bu işlemin dayanağı Genelgenin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davaya konu Genelge’de Ziraat Bankası A. Ş. Genel Müdürlüğünde ve Halk Bankasında çalışan personelden Emekli Sandığı ile ilişkili olup, daha sonradan 4603 sayılı Kanun uyarınca sözleşme imzalayarak İş Kanunu hükümlerine tabi olarak çalışmaya başlayan ancak Emekli Sandığı ile ilgisi devam edenlerin, sözleşmeyi imzaladığı tarihte hususi damgalı pasaport alma hakkını kazanmaları halinde hususi damgalı pasaport verilmesi gerektiğinin düzenlendiği ve anılan düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : İş Kanunu’na tabi statüye geçtiği tarih itibariyle hususi damgalı pasaport alma şartlarını taşımayan davacının, hususi pasaportlarının süresinin uzatılması talebiyle yapmış olduğu başvurusunun reddine ilişkin işlemde ve bu işlemin dayanağı olarak gösterilen Genelgede hukuka aykırılık bulunmadığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY_SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, T.C. … Bankasında şube müdürü olarak görev yapmakta olan davacı tarafından, hususi pasaportlarının süresinin uzatılması talebiyle çalıştığı kuruma yapmış olduğu başvurusunun, İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğünün 21.6.2007 tarih ve … sayılı Genelgesi uyarınca … tarih ve … sayılı işlemle reddi üzerine İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğünün söz konusu Genelgesinin iptali istemiyle açılmıştır.
5682 sayılı Pasaport Kanunu’nun 14. maddesinde, hususi damgalı pasaportların; Türkiye Büyük Millet Meclisi eski üyeleri, eski bakanlar ile birinci, ikinci ve üçüncü derece kadrolarda bulunan veya bu kadrolar karşılık gösterilmek veya T.C. Emekli Sandığı ile ilgilendirilip emekli kesenekleri bu derecelerden kesilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan Devlet memurları ve diğer kamu görevlileri ile birinci derece kadro ile emekliliğe hak kazanmış olan belediye başkanlarına; diplomatik pasaport verilmesini gerektiren vazifelerden başka herhangi bir resmi vazife ile veya kendi hesaplarına yabancı ülkelere gittikleri zaman verileceği, bunlardan emeklilik veya çekilme sebepleri ile vazifelerinden ayrılmış olanlara da bu nevi pasaport verileceği hükme bağlanmıştır.
Belirtilen Kanun hükmüne göre, T.C.Emekli Sandığı ile ilgilendirilip emekli kesenekleri birinci, ikinci ve üçüncü derecelerden kesilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan Devlet memurları ve diğer kamu görevlilerine hususi damgalı pasaport verilmesi mümkün olmasına karşın; hizmet akdiyle İş Kanunu’na tâbi olarak çalışanların 5682 sayılı Yasanın söz konusu hükmünden yararlanma olanakları bulunmamaktadır. Ancak, kendi kusuru olmaksızın görev yaptıkları kurumun mevzuatındaki değişiklik nedeniyle istihdam şekli değiştirilen ve Emekli Sandığı ile ilgilendirilip, emekli kesenekleri halen emekli keseneğine esas aylığı üzerinden kesilen çalışanların, hususi damgalı pasaport alma haklarının korunabilmesi için, 5682 sayılı Yasanın 14. maddesindeki koşulları hizmet akdini imzalamadan önce taşımaları gerekmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacının 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında çalışmakta iken, imzaladığı hizmet akdi ile İş Kanununa tâbi personel statüsüne geçtiği, İş Kanununa tabi statüye geçtiği 1.12.2001 tarihi itibarıyla 4. kadro derecesinde bulunduğu ve emekli keseneklerinin 4. derecenin 3. kademesi üzerinden kesilerek Emekli Sandığına yatırıldığı, dolayısıyla İş Kanununa tabi statüye geçtiği tarih itibarıyla hususi damgalı pasaport alma şartlarını taşımadığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, İş Kanununa tabi statüye geçtiği tarih itibarıyla hususi damgalı pasaport alma şartlarını taşımayan davacının, hususi pasaportlarının süresinin uzatılması talebiyle yapmış olduğu başvurusunun reddine ilişkin işlemde ve bu işlemin dayanağı olarak gösterilen Genelgede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Davacı tarafından kendisi ve aile üyelerinin hususi damgalı pasaportlarının sürelerinin uzatılması istemiyle 18/11/2014 tarihinde başvuruda bulunulmuştur. Bu başvurunun … tarih ve … sayılı işlemle reddedilmesi üzerine, anılan işlem ve işlemin dayanağı İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı Genelgesinin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:

5682 sayılı Pasaport Kanunu’nun 14. maddesinde, “A) (Değişik: 28/5/1988 – 3463/2 md.) Hususi damgalı pasaportlar;
İşlem tarihinde yürürlükte olan haliyle (Değişik birinci fıkra: 22/8/1989 – KHK – 378/1 md.) Türkiye Büyük Millet Meclisi Eski Üyeleri, eski bakanlar ile birinci, ikinci ve üçüncü derece kadrolarda bulunan veya bu kadrolar karşılık gösterilmek veya T.C. Emekli Sandığı ile ilgilendirilip emekli kesenekleri bu derecelerden kesilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan Devlet memurları ve diğer kamu görevlileri ile birinci derece kadro ile emekliliğe hak kazanmış olan belediye başkanlarına; diplomatik pasaport verilmesini gerektiren vazifelerden başka herhangi bir resmi vazife ile veya kendi hesaplarına yabancı ülkelere gittikleri zaman verilir…
Bunlardan emeklilik veya çekilme sebepleri ile vazifelerinden ayrılmış olanlara da bu nevi pasaport verilir.
..” kuralına yer verilmek suretiyle hususi damgalı pasaportların düzenlenme koşulları belirlenmiştir.
4603 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanun’un 2. maddesinin 4. fıkrasında, bankaların bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte mevcut personeli hakkında aylık özlük ve emeklilikleri yönünden tabi oldukları mevzuatın uygulanmasına devam olunacağı; bunlardan uygun görülenlerin istekleri halinde, emeklilik statüleri devam etmek üzere özel hukuk hükümlerine göre çalıştırılabileceği; 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile ilgileri devam eden personelin özel hukuk hükümlerine göre çalışacakları sürelerin kazanılmış hak aylıklarında değerlendirileceği ve emeklilik işlemlerinde söz konusu Kanun’un ek 48. maddesinin (b) fıkrası ile ek 68. maddesinin hükümlerinin uygulanacağı; bu kadro ve pozisyonların emeklilik, istifa, ölüm ve sair nedenlerle boşaldıkları takdirde hiçbir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılacağı; özel hukuk hükümlerine göre çalıştırılacak personelin sayısı ve unvanları ile ücret ve sair mali haklarının bankaların genel kurullarınca tespit olunacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun Mülga Geçici 192. maddesinde, Geçici 14. madde uyarınca iştirakçi olarak T.C. Emekli Sandığı ile ilgilendirilenlerden her ne sebeple olursa olsun, görevlerinden ayrılarak, diğer sosyal güvenlik kurumları ile ilgili bir görevde çalışanların istekleri üzerine, müracaatlarının Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı kayıtlarına geçtiği tarihi takip eden aybaşından itibaren, emekli keseneğine esas aylıkları üzerinden Geçici 14. maddedeki kesenek ve karşılık toplamı üzerinden hesap edilmek ve her yıl bir kademe, her üç yılda bir derece yükseltilmek ve tamamı kendilerinden tahsil edilmek şartıyla Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı ile ilgilendirilmelerinin sağlanacağı hükmü getirilmiştir.
Dava Konusu Genelge ve Bireysel İşlem Yönünden Yapılan İncelenme:
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca, T.C. Emekli Sandığı ile ilgilendirilip emekli kesenekleri birinci, ikinci ve üçüncü derecelerden kesilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan Devlet memurları ve diğer kamu görevlilerine hususi damgalı pasaport verilmesi mümkün olmasına karşın; hizmet akdiyle İş Kanunu’na tâbi olarak çalışanların 5682 sayılı Kanun’un söz konusu hükmünden yararlanma olanakları bulunmamaktadır. Ancak, kendi kusuru olmaksızın görev yaptığı kurumun mevzuatındaki değişiklik nedeniyle istihdam şekli değiştirilen ve Emekli Sandığı ile ilgilendirilip, emekli kesenekleri halen emekli keseneğine esas aylığı üzerinden kesilen çalışanların durumunun; Emekli Sandığı ile ilgisi devam ettiği sürece tıpkı bu hakkın elde edilmesinden sonra emekli olan ya da çekilen Devlet memurları ve diğer kamu görevlileri gibi değerlendirilerek, hususi damgalı pasaport alma hakkının korunması için, 5682 sayılı Kanun’un 14. maddesindeki koşulları hizmet akdini imzalamadan önce taşıması gerekir.
Bu haliyle dayanağı Kanun hükümlerine uygun olduğu anlaşılan davaya konu Genelge’de üst hukuk normuna aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan, Ziraat Bankasında çalışan davacının 01/12/2001 tarihinde anılan banka ile özel hukuk sözleşmesi imzalamak suretiyle İş Kanununa tâbi personel statüsüne geçtiği ve bu tarih itibarıyla emekli keseneklerinin 4. derecenin 3. kademesi üzerinden kesildiği, dolayısıyla davacının anılan tarihte hususi damgalı pasaport alma şartlarını taşımadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, İş Kanununa tabi statüye geçtiği tarih itibariyle hususi damgalı pasaport alma şartlarını taşımayan davacının başvurusunun reddine ilişkin işlem ve bu işlemin dayanağı Genelge’de hukuka aykırılık bulunmamıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı Genelgesi ve … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan 2020 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre … TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 18/11/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.