Danıştay 10. Daire Başkanlığı         2015/2838 E.  ,  2020/7025 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2015/2838
Karar No : 2020/7025

DAVACI : … Kurumları
Birliği Derneği
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN KONUSU : 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (f), (h), (k), (o) ve (p) bentlerinin; 6. maddesinin 3. fıkrasının (d) bendinin; 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) ve (e) bentlerinin; 16. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin 1. ve 2. alt bentleri ile (b) bendinin 1. alt bendinin; 17. maddesinin 1. fıkrasının (c), (ç), (g), (ö) ve (ş) bentlerinin; 36. maddesinin; 42. maddesinin 1. fıkrasının; 49. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinin; 51. maddesinin 1., 6. ve 8. fıkralarının ve Geçici 2. maddesinin iptali istemektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde yer alan “37-66”, (h) bendinde yer alan “0-36” ve (k) bendinde yer alan “0-36” ibareleri yönünden, gündüz bakım evi (37-66 ay) ve kreşlerin (0-36 ay) hizmet vereceği yaş aralığının düzenlendiği ancak bilimsel veriler dikkate alındığında kreşlerin 0-24 ay arası, gündüz bakım evlerinin 25-71 ay arasında hizmet vermesinin daha uygun olacağı, 25-36 ay çocukların kreş çocuğu olarak görülmesinin çocuğun gelişimi açısından olumsuz durum teşkil edeceği, (o) bendi yönünden, düzenlemenin dayanağı 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3. maddesine aykırılık teşkil ettiği, (p) bendi yönünden, sabit uyku odası düzenlemesinin alan sorununu ortaya çıkaracağı; 6. maddesinin 3. fıkrasının (d) bendi yönünden, fıkrada belirtilen yükümlülüğün kuruma değil, akollü içki satılan yerlere ve genel ahlaka uygun olmayan yerlere verilmesi gerektiği; 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) ve (e) bentleri yönünden, şartların sağlanmasının ekonomik olarak zor olduğu, yeni açılacak kurumlar ile daha önce açılmış ve faaliyetti bulunan kurumlar ile ilgili ayrıma gidilmesi gerektiği; 16. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin 1. ve 2. alt bentleri ile (b) bendinin 1. alt bendi yönünden; 0-24 aylık ve 25-36 aylık çocukların uyku ihtiyacının farklı olduğu, mevcut kurumlar için alan düzenlemesinin çok zor olduğu; 17. maddesinin 1. fıkrasının (c), (ç), (g), (ö) ve (ş) bentleri yönünden, (c) bendi yönünden, bu düzenlemenin daha çok kazaya sebebiyet verebileceği, (ç) bendi yönünden, sert zeminin çocuklar için daha faydalı olduğu, (g) bendi yönünden, iki farklı bölümün yeterli olacağı, bütün bölümlerin olmasının gereksiz olduğu, (ö) bendi yönünden; söz konusu alanların yetişkinler tarafından da kullanıldığı, (ş) bendi yönünden, bu düzenlemenin çocukların sağlığına bir katkısının bulunmadığı; 36. maddesi yönünden, 2828 Sayılı Kanun’a aykırı olduğu, yükümlü kurumların tanımında eğitim ibaresinin bulunmadığı, eğitim programı olabilmesi için eğitim kurumu olması gerektiği; 42. maddesinin 1. fıkrası yönünden, (a) bendi yönünden, çocuk bakıcısı görevlendirmeye gerek olmadığı sadece grup sorumlusunun yeterli olduğu, (b) bendi yönünden, bu yaş grubu için bakıcıya gerek olmadığı, (c) bendi yönünden, ailelerin çocukların evde tek kalmasını istemedikleri durumlarda sabahçı öğlenci şeklinde ayrılmasının yanlış olduğu; 49. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi yönünden, uzun vadeli plan ve yatırımlar yapan kurumun anlık iadeye zorlanmasının hakkaniyetli olmadığı, her iki taraf içinde daha hakkaniyetli bir çözüm bulunması gerektiği; 51. maddesinin 1., 6. ve 8. fıkraları yönünden, 2828 sayılı Kanun’a aykırılık teşkil ettiği, eksikliğin tespiti halinde bu eksikliğin giderilmesi için süre verilmesi gerektiği, eksiklik giderilmediği takdirde ceza verilmesi gerektiği, düzenlemede böyle bir süre verilmediği, eksiklik tespit edildiği için değil, eksiklik tespit edildikten sonra bu eksikliğin giderilmediği durumlarda çocukların kabulünün engellenmesi gerektiği, geçici 2. maddesi yönünden, bu yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyette bulunan ve ruhsat almış kurumların 1 yıl içinde yönetmeliğe uygun hale getirilmesinin istendiği, bu düzenlemenin yerine getirilmesinin fiilen imkansız olduğu, ülke koşullarında mümkün olmadığı, eski düzenlemeler doğrultusunda kiralama yapıldığı, sözleşmeler imzalandığı, 1 yıl gibi bir sürede yeniden düzenleme yapılmasının beklenemeyeceği ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Usule ilişkin olarak davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği, esasa ilişkin olarak ise dava konusu Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde yer alan “37-66”, (h) bendinde yer alan “0-36” ve (k) bendinde yer alan “0-36” ibareleri, (o) bendi ve (p) bendi yönünden, Yapılan düzenlemelerin çocuğun menfaatine olduğu; 6. maddesinin 3. fıkrasının (d) bendi yönünden Bakanlığın sosyal hizmet kuruluşlarına yükümlülük getirebileceği, çocuğun yararının ve kamu yararının gözetildiği, düzenlemenin hukuka uygun olduğu, diğer yönetmelik hükümleri de dikkate alınarak belirlemelerin yapıldığı; 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) ve (e) bentleri yönünden, Çocukların mefaatinin dikkate alındığı, MEB ile işbirliği içerisinde okul öncesi eğitime yönelik hizmet veren kuruluşlarla birlik sağlamak amacıyla düzenleme yapıldığı; 16. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin 1. ve 2. alt bentleri ile (b) bendinin 1. alt bendi yönünden; Düzenlemenin çocukların yararı gözetilerek yapıldığı, 17. maddesinin 1. fıkrasının (c), (ç), (g), (ö) ve (ş) bentleri yönünden, (c) bendi yönünden, İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmeliğin, “acil çıkış yolları ve kapıları” başlıklı kısmının (ç) bendinde, “Acil çıkış kapılarının, acil durumlarda çalışanların hemen ve kolayca açabilecekleri şekilde olması sağlanır. Bu kapılar dışarıya doğru açılır. Acil çıkış kapısı olarak raylı veya döner kapılar kullanılmaz.” düzenlemesi bulunduğu, çocukların güvenliği, acil bir durumda kapıların içeri doğru açılmasının, dışarı çıkışı engelleyebildiği, risk oluşturduğu, yetişkin biri olmadığı varsayımıyla kapının dışarıya doğru açılmasının gerektiği, düzenlemenin hukuka uygun olduğu, (ç), (g), (ö), (ş), bentleri yönünden; çocukların güvenlik, sağlık ve bakımı gözetilerek düzenleme yapıldığı; 36. maddesi yönünden, okul öncesinde çocukların hizmetlerden yararlanma durumunun belirlenebilmesi ve niteliklerin artırılması için düzenleme yapıldığı; 42. maddesinin 1. fıkrası yönünden, MEB ile işbirliği içerisinde okul öncesi eğitime yönelik hizmet veren kuruluşlarla birlik sağlamak amacıyla düzenleme yapıldığı, 0-36 ay çocukların bakımına yönelik MEB’ne bağlı okul öncesi özel ve resmi eğitim kurumu bulunmadığı, bu yaş grubu için davalı Bakanlığa bağlı özel kreş vasıtasıyla bakım ve eğitim hizmetlerinin yürütüldüğü; 49. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi yönünden, verilmeyen bir hizmetin bedelinin talep edilemeyeceği; 51. maddesinin 1., 6. ve 8. fıkraları yönünden, çocuğun yararının neyi gerektirdiği hususunun dikkate alınması gerektiği, 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nun 35/A ve 35/B maddelerine dayanılarak hazırlandığı, hukuka aykırılık bulunmadığı; geçici 2. maddesi yönünden, çocuklar için en uygun fiziki koşulların sağlanması gerektiği, yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte değil gerekli düzenlemeler için 1 yıllık bir süre verildiği, gerekli değişikliklerin yapılması için sürenin yeterli olduğu, savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinin, Yönetmeliğin 6. maddesinin üçüncü fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ve 15. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşulların sağlanması yönünden iptaline, 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde yer alan “37-66” ibaresi ile (h), (k) ve (p) bentlerinde yer alan “0-36″ ibaresinin, 17. maddesinin (ö) bendinde yer alan ” yüksekliği ve” ibaresi ve 42. maddenin 1. fıkrasının (a) bendinde yer alan “0-36” ibaresi, (b) bendinde yer alan “36-66” ibaresinin ve (c) bendinde yer alan “6-12 yaş” ibaresi yönünden konusu kalmayan kısımları hakkında karar verilmesine yer olmadığına, dava konusu Yönetmeliğin iptali istenen diğer maddeleri yönünden davanın reddine, karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI :…
DÜŞÜNCESİ :Dava; 30.4.2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (f), (h), (k), (o) ve (p) bentlerinin; 6. maddesinin 3. fıkrasının (d) bendinin; 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) ve (e) bentlerinin; 16. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin 1 ve 2. alt bentleri ile (b) bendinin 1. alt bendinin; 17. maddesinin 1. fıkrasının (c), (ç), (g), (ö) ve (ş) bentlerinin; 36. maddesinin; 42. maddesinin 1. fıkrasının; 49. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinin; 51. maddesinin 1, 6 ve 8. fıkralarının ve Geçici 2. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu
‘nun 34. maddesinin 1. fıkrasında; “Kurum dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler ve özel hukuk tüzelkişilerince bu Kanun kapsamına giren sosyal hizmet kuruluşlarının kurulmasına, teşvik edilmesine ve açılış izinlerinin verilmesine, varsa ücret tarifelerinin tespitine ilişkin usul ve esaslar ile bu kuruluşların hizmet ve personel standartları bir yönetmelikle düzenlenir.” hükmü yer almaktadır.
2828 sayılı Kanun’a dayanılarak çıkarılan dava konusu Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde; “Gündüz bakımevi: 37-66 aylık çocuklara hizmet veren kuruluşu”; (h) bendinde, “Kreş: 0-36 aylık çocuklara hizmet veren kuruluşu”; (k) bendinde, “Oyun ve emekleme odası: 0-36 aylık çocukların grup sorumlusu eşliğinde, yürüme becerisi kazandığı ve oyun oynadığı odayı”; (o) bendinde, “Program: Milli Eğitim Bakanlığınca hazırlanan eğitim programlarını”; (p) bendinde, “Uyku odası: 0-36 aylık çocukların belirli zaman diliminde uyumaları ve dinlenmeleri için düzenlenmiş odayı, ifade eder.”; “Başvuru ve istenecek belgeler” başlıklı 6. maddesinin 3. fıkrasının (d) bendinde, “Binanın trafik emniyetinin olduğuna ve alkollü içki tüketilen ve satılan yerler ve genel ahlâk kurallarına uygun olmayan mekânların varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları ile arasında, en az 100 metre mesafe bulunduğuna dair, il veya ilçe emniyet müdürlüğünden alınacak rapor”; “Kuruluş binası ve yeri” başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde, “Kuruluş ile meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri ve benzeri umuma açık yerler, alkollü içki satılan yerler ile genel ahlak kurallarına uygun olmayan mekânların varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları arasında en az 100 metre mesafe bulunması zorunludur. Binaların birden fazla kapısı varsa en yakın kapı esas alınır.”; aynı maddenin 1. fıkrasının (e) bendinde, “Özel kreş ve gündüz bakımevi ile özel çocuk kulüplerinin, aynı binada veya aynı bahçe içerisinde bir arada bulunması halinde, her kuruluş bağımsız bölüm ve dairelerden oluşur, giriş ve çıkış kapıları ayrı olur; ancak binanın giriş kapısı ortak kullanılabilir.”; 16. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin 1. ve 2. alt bentlerinde, “1) 0-36 aylık çocuklar için sabit karyola kullanılır. Kapasite çocuklar için ayrılan uyku odalarının büyüklüğüne göre hesaplanır. Uyku odalarında her bir çocuğa en az 2 m² alan ve 6 m³ hava düşecek şekilde hesaplama yapılarak, kuruluşun toplam kapasitesi bulunur. Ancak kuruluşta uyku odalarına denk, yaklaşık büyüklükte oyun ve emekleme odaları bulunur. Oyun ve emekleme odaları kapasiteye dahil edilemez. 2) 37-66 aylık çocuklar için portatif karyola kullanılır. Kapasite, uyku, oyun, etkinlik ve uyku odası için gösterilen odanın büyüklüğüne göre hesaplanır. Oyun, etkinlik ve uyku odalarında, her bir çocuğa en az 2 m² alan ve 6 m³ hava düşecek şekilde hesaplama yapılarak, kuruluşun toplam kapasitesi bulunur. Oyun, etkinlik ve uyku odası 15 m² den az olamaz.”; aynı maddenin 1. fıkrasının (b) bendinin 1. alt bendinde, “1) Kapasite, çocuklar için ayrılan çalışma odalarının büyüklüğüne göre tespit edilir. Çalışma odalarında, her bir çocuğa 2 m² alan 6 m³ hava düşecek şekilde hesaplama yapılarak, kuruluşun toplam kapasitesi bulunur. Çalışma odası 15 m² den az olamaz. Ayrıca çocukların dinlenebileceği ve oyun oynayabileceği çalışma odasına denk büyüklükte bir oyun ve dinlenme odası bulunur. Oyun ve dinlenme odaları kapasiteye dâhil edilemez.”; “Kuruluş binasında aranacak özellikler” başlıklı 17. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde, “Çocukların kullandığı, oyun, uyku, çalışma odalarının kapıları içerden dışarıya açılır şekilde olmalıdır.”; (ç) bendinde, “Çocukların oyun oynadığı ve etkinlik yaptığı odaların zemini mutlaka yumuşak malzemeden yapılmış olmalıdır.”; (g) bendinde, “Gruplarda okul öncesi eğitim programına uygun olarak blok, dramatik oyun, kitap, müzik, sanat, fen öğrenme merkezleri, kum ve su masası bölümü oluşturulmalıdır.”; (ö) bendinde; “Çocukların kullandıkları merdivenlerin yüksekliği ve tutma yerleri çocuk boylarına göre yapılmalıdır. Merdivenlerin eğimi çocukların kullanımına uygun olmalıdır.”; (ş) bendinde; “Kuruluşun bahçesinde çocukların dinlenme ve oyunları için gerekli araç ve gereçler bulunur. Bahçenin zemininin yumuşak malzemeden olması sağlanır, yeterli toprak ve çim alanın bulundurulmasına özen gösterilir. Bahçede çocukların mevsimlerin ve bitkilerin değişimlerini izlemeleri, sebze yetiştirmelerini sağlayacak uygulama bahçesi veya alanı oluşturulabilir. Bahçede, çocukların kuruluş dışına kontrolsüz çıkmalarını önleyecek tedbirler alınmalıdır.”; “Çocuklara yönelik eğitim programı” başlıklı 36. maddesinde, “Kuruluşlar, Milli Eğitim Bakanlığının 0-36 aylık çocuklara yönelik Eğitim Programı ile 37-66 aylık çocuklar için Okul Öncesi Eğitim Programını; çocuk kulüplerinde ise Milli Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanan kurs programlarına uygun olarak, kuruluşta yapılan etkinlikleri uygular. Uygulanan programlar ile ilgili formlar, her çocuk için düzenlenerek kayıt altına alınır ve denetimde gösterilmek üzere saklanır.”; “Gruplardaki çocuk ve personel sayısı” başlıklı 42. maddesinin 1. fıkrasında, “Gruplardaki çocuk ve personel sayısı aşağıda belirtilen esaslar çerçevesinde belirlenir: a) 0-36 aylık çocuk grubunda en çok on çocukla bir grup oluşturulur. Her grup için bir grup sorumlusu ve en az bir çocuk bakıcısı görevlendirilir. b) 37-66 aylık çocuk grubunda en çok yirmi çocukla bir grup oluşturulur. Her grup için en az bir grup sorumlusu ve bir çocuk bakıcısı görevlendirilir. c) 6-12 yaş grubunda en çok yirmi çocukla bir grup oluşturulur. Çocuk kulüplerinde ihtiyaç duyulması halinde çocuk bakıcısı görevlendirilebilir. Çocuk kulüplerinde, sabahçı ve öğlenci çocuklara yönelik iki bölüm şeklinde hizmet verilebilir.”; “Ücret iadesi” başlıklı 49. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde, “Kuruluşlar, aşağıda belirtilen durumlarda ücret iadesi yaparlar. b) Çocuğun herhangi bir nedenle kuruluştan ayrılması, ilişiğinin kesilmesi veya kuruluşun kapanması durumunda, ayrılış ve kapanma tarihinden sonraki günlere ve saatlere isabet eden ödenmiş ücretleri.”; “Denetim” başlıklı 51. maddesinin 1. fıkrasında, “Kuruluşlar vali onayı ile il müdürlükleri tarafından oluşturulacak komisyon marifetiyle denetlenir; gerekli görüldüğünde Bakanlık denetçileri tarafından da denetim yapılabilir. Eğitim programlarının uygulanması ise Millî Eğitim Bakanlığı tarafından denetlenir ve tespit edilen eksiklikler il müdürlüğüne bildirilir. Kuruluş yetkilileri denetim esnasında istenilen her türlü belgeyi sunmak ve kolaylık göstermekle
yükümlüdür.”; aynı maddenin 6. fıkrasında, “Kuruluşta yapılan denetim sonucunda, beşinci fıkrada belirtilen eksiklik veya aykırılıkların tespit edilmesi halinde, 2828 sayılı Kanun’un 35/A maddesinin birinci fıkrası uygulanır. Söz konusu eksiklik veya aykırılıkların giderilmesi ve idari para cezasının yatırılması için otuz günü geçmemek üzere uygun bir süre verilerek kuruluşa yazılı olarak ihtar edilir.”; 8. fıkrasında, “Eksiklik veya aykırılıkların giderilmesi için verilen süreler içinde kuruluşa yeni bir çocuk kabulü yapılmaz.”; “Mevcut kuruluşlar” başlıklı Geçici 2. maddesinde, “(1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, binalarının fiziki koşullarını bir yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirir. (2) Bu
Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, 6 ncı maddenin üçüncü fıkrasında istenen belgelerden eksik olanları bir yıl içinde temin eder.” hükümlerine yer verilmiştir.
Anayasanın 124. maddesi uyarınca, idareler, kendi görev alanlarını ilgilendiren yasa ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, her zaman yönetmelik, tebliğ, genelge çıkarabilme ve bu düzenlemelerle, değişen koşullar dikkate alınarak, daha önceki düzenlemeler ile doğmuş bulunan objektif hukuki durumları, ileriye yönelik olarak yürürlükten kaldırma yetkisine sahip bulunmaktadırlar. Ancak idareler, bu konudaki yetkilerini kullanırken önceki düzenlemeler kapsamında kişilerin kazanılmış haklarını ve haklı beklentilerini korumak zorundadırlar. Bu durum, hukuk güvenliğinin ve hukuki istikrarın sağlanması açısından vazgeçilmez niteliktedir.
Dava konusu yönetmeliğin Geçici 2. maddesi, yönetmeliğin yayımından önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşların binalarını yeni duruma uygun hale getirilebilmeleri için binalarda önemli fiziki değişikliklerin yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu değişikliklerin gerçekleştirilmesi bazen fiilen mümkün olamayacak, bu durum da verilmiş olan izinlerin iptali sonucunu doğuracaktır.
Yönetmeliğin 6. maddesinin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ile 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşul dışında tamamlanması istenen belge ve fiziki koşullar, geçiş hükmünde öngörülen süre içerisinde tamamlanabilecek nitelikte olduğundan, bu kısımlarda hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Geçici 2. maddenin; 6. maddenin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ile 15. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşula ilişkin kısımlarına gelince;
Dava konusu 30.4.2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin yayımından önceki mevzuat uyarınca, fiziki koşulları sağlamış, usulüne uygun olarak faaliyet ruhsatı almış ve halen faaliyete devam eden kuruluşların, dava konusu yönetmelikte yer alan “kuruluş ile meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri ve benzeri umuma açık yerler, alkollü içki satılan yerler ile genel ahlak kurallarına uygun olmayan mekânların varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları arasında en az 100 metre mesafe bulunması” şartını sağlamalarının istenmesine ilişkin Geçici 2. maddede, kuruluşların kazanılmış haklarının korunmaması nedeniyle hukuka uyarlık bulunmadığından Geçici 2. maddenin anılan kısımlarının iptali gerektiği düşünülmektedir
Öte yandan dava konusu yönetmeliğin bazı hükümleri 16/8/2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümleri ile değiştirilmiş olup; Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin dava konusu 4. maddesinin 1. fıkrasının (f), (h), (k) ve (p) bentleri ile 42. maddesinin 1.fıkrasının (c) bendinin davacının taleplerine uygun olarak değiştirildiği görüldüğünden bu düzenlemeler yönünden dava konusuz kalmışır.
Yönetmeliğin dava konusu diğer maddelerinde ise dayandığı Kanun’a ve hukuka aykırılık bulunmadığından anılan maddeler yönünden davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dava; 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (f), (h), (k), (o) ve (p) bentlerinin; 6. maddesinin 3. fıkrasının (d) bendinin; 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) ve (e) bentlerinin; 16. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin 1. ve 2. alt bentleri ile (b) bendinin 1. alt bendinin; 17. maddesinin 1. fıkrasının (c), (ç), (g), (ö) ve (ş) bentlerinin; 36. maddesinin; 42. maddesinin 1. fıkrasının; 49. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinin; 51. maddesinin 1., 6. ve 8. fıkralarının ve Geçici 2. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idarenin usule ilişkin itirazı yerinde görülmemiştir.
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
Anayasanın 124. maddesi uyarınca, idareler, kendi görev alanlarını ilgilendiren yasa ve diğer üst normların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, her zaman yönetmelik çıkarabilme ve bu düzenlemelerle, mevzuat ve değişen koşullar dikkate alınarak, daha önceki düzenlemeler ile doğmuş bulunan objektif hukuki durumları, ileriye yönelik olarak yürürlükten kaldırma yetkisine sahip bulunmaktadırlar. Ancak idareler, bu konudaki yetkilerini kullanırken önceki düzenlemeler kapsamında kişilerin kazanılmış haklarını ve haklı beklentilerini korumak zorundadırlar. Bu durum, hukuk güvenliğinin ve hukuki istikrarın sağlanması açısından vazgeçilmez niteliktedir.
2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu
‘nun 34. maddesinin 1. fıkrasında; “Kurum dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler ve özel hukuk tüzelkişilerince bu Kanun kapsamına giren sosyal hizmet kuruluşlarının kurulmasına, teşvik edilmesine ve açılış izinlerinin verilmesine, varsa ücret tarifelerinin tespitine ilişkin usul ve esaslar ile bu kuruluşların hizmet ve personel standartları bir yönetmelikle düzenlenir.” hükmü yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava Konusu Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinin incelenmesi:
Dava konusu Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinde, “(1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, binalarının fiziki koşullarını bir yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirir. (2) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, 6 ncı maddenin üçüncü fıkrasında istenen belgelerden eksik olanları bir yıl içinde temin eder.” hükümlerine yer verilmiştir.
Dava konusu Geçici 2. madde, Yönetmeliğin yayımından önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşların binalarını yeni duruma uygun hale getirilebilmeleri için binalarda önemli fiziki değişikliklerin yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu değişikliklerin gerçekleştirilmesi bazen fiilen mümkün olamadığında, bu durum da verilmiş olan izinlerin iptali sonucunu doğuracaktır.
Yönetmeliğin 6. maddesinin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ile 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşul dışında tamamlanması istenen belge ve fiziki koşullar, geçiş hükmünde öngörülen süre içerisinde tamamlanabilecek nitelikte olduğundan, bu kısımlarda hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Geçici 2. maddenin; 6. maddenin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ile 15. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşul yönünden incelenmesinde;
Dava konusu yönetmeliğin yayımından önceki mevzuat uyarınca, fiziki koşulları sağlamış, usulüne uygun olarak faaliyet ruhsatı almış ve halen faaliyete devam eden kuruluşların, dava konusu yönetmelikte yer alan “kuruluş ile meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri ve benzeri umuma açık yerler, alkollü içki satılan yerler ile genel ahlak kurallarına uygun olmayan mekânların varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları arasında en az 100 metre mesafe bulunması” şartını sağlamalarının istenmesine ilişkin geçici 2. maddede, kuruluşların kazanılmış haklarının korunmaması nedeniyle hukuka uyarlık bulunmadığından geçici 2. maddenin 6. maddenin 3. fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ile 15. maddenin 1. fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşullar yönünden iptali gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Dava konusu edilen Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinin iptali istemiyle daha önce açılan davada, Dairimizin 27/02/2020 tarih ve E:2015/1982, K:2020/955 sayılı kararında da yukarıda açıklandığı şekilde Geçici 2. maddesinin, Yönetmeliğin 6. maddesinin üçüncü fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ve 15. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşulların sağlanması yönünden iptaline, maddenin diğer kısımları yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
Dava Konusu Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde yer alan “37-66” ibaresi ile (h), (k) ve (p) bentlerinde yer alan “0-36″ ibaresi, 17. maddesinin (ö) bendinde yer alan ” yüksekliği ve” ibaresi, 42. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde yer alan “0-36” ibaresi, (b) bendinde yer alan “36-66” ibaresinin ve (c) bendinde yer alan “6-12 yaş” ibaresi yönünden incelenmesi:
08/09/2016 tarih ve 29825 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş Ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde yer alan “37-66″ ibaresi “25-66” olarak, (h), (k) ve (p) bentlerinde yer alan “0-36” ibaresi “0-24” olarak değiştirildiğinden, 17. maddesinin (ö) bendinde yer alan ” yüksekliği ve” ibaresi yürürlükten kaldırıldığından, yine 42. maddenin 1. fıkrasının (a) bendinde yer alan “0-36” ibaresi “0-24” (b) bendinde yer alan “37-66” ibaresi “25-66” ve (c) bendinde yer alan “6-12 yaş” ibaresi “İlkokul ve ortaokul eğitimine devam eden çocuk” olarak değiştirildiğinden, bu ibareler yönünden dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer bulunmamaktadır.
Dava Konusu Yönetmeliğin diğer kısımlarının incelenmesi:
Dava konusu Yönetmeliğin yukarıda izah edilenler dışında kalan ve iptali istenilen diğer kısımları yönünden, üst normlara, mevzuata ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 30/04/2015 tarih ve 29342 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinin, Yönetmeliğin 6. maddesinin üçüncü fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ve 15. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşulların sağlanması yönünden oy çokluğuyla İPTALİNE,
2. Dava Konusu Yönetmeliğin, 4. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendinde yer alan “37-66” ibaresi ile (h), (k) ve (p) bentlerinde yer alan “0-36″ ibaresi, 17. maddesinin (ö) bendinde yer alan ” yüksekliği ve” ibaresi, 42. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde yer alan “0-36” ibaresi, (b) bendinde yer alan “37-66” ibaresinin ve (c) bendinde yer alan “6-12 yaş” ibaresi yönünden konusu kalmayan dava hakkında oy birliğiyle KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
3. Dava Konusu Yönetmeliğin iptali istenen diğer maddeleri yönünden oy birliğiyle DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin haklılık oranına göre … TL’sinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, … TL’sinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, … TL vekâlet ücretinin ise davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
6. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra taraflara iadesine,
7. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 28/12/2020 tarihinde karar verildi.

KARŞI OY: (X)

2828 sayılı Kanun’a dayanılarak çıkarılan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Özel Çocuk Kulüplerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinde; “(1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, binalarının fiziki koşullarını bir yıl içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirir. (2) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce açılmış veya açılma işlemleri başlatılmış olan kuruluşlar, 6 ncı maddenin üçüncü fıkrasında istenen belgelerden eksik olanları bir yıl içinde temin eder.” hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu yönetmeliğin dayanağı mevzuata uygun olarak tesis edilen Geçici 2. maddesinde; Yönetmeliğin 6. maddesinin üçüncü fıkrasının (d) bendinde istenilen rapor ve 15. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen fiziki koşulların sağlanması yönünden de hukuka aykırılık bulunmadığı, anılan Yönetmeliğin Geçici 2. maddesinin tamamı yönünden davanın reddi gerektiği oyuyla aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.