Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2015/1594 E. , 2020/4247 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2015/1594
Karar No : 2020/4247
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı (… Gümrük Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacıya ait … plakalı … marka araca, sahte belge kullanılmak suretiyle düşük kıymetle ithal edildiğinden bahisle … Sulh Ceza Mahkemesi’nin … D. İş nolu ve … tarihli kararına istinaden 18/02/2014 tarihinde el konulması sonucu davalı idarenin hizmet kusuru nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen 64.116,48 TL maddi zararın ödeme tarihi olan 24/06/2008 tarihinden ve 2.000,00 TL manevi zararın ise el koyma tarihi olan 18/02/2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazmini istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; yurt dışından ülkeye kaçak ve/veya sahte belge kullanılmak suretiyle düşük kıymetle eşya sokulmasını önleme, izleme ve araştırmakla yükümlü olan davalı idarenin, aracın yurt dışından ithal edilerek trafik siciline tescilinin yapılması öncesinde üzerine düşen dikkat ve özeni göstermeyerek, yükümlü olduğu hizmeti kusurlu işlettiği, bu itibarla; aracın sahte belge kullanılmak suretiyle düşük kıymetle yurda getirilmesinde herhangi bir ilgisi ve kusuru bulunmayan, gümrük idaresince işlemleri tamamlanarak ithal edilen aracı satın alıp trafik siciline tescil ettiren iyiniyetli 3. kişi durumunda bulunan davacının, ithalatı gerçekleştiren kişilerin sahte belgeler kullanmak suretiyle düşük kıymetle ithal ettiklerinden bahisle aracına yargı kararıyla el konulması nedeniyle uğradığı zararların kusurlu sorumluluk ilkesi gereğince tazmin edilmesi gerektiği gerekçesiyle 64.116,48 TL maddi tazminatın dava tarihi olan 24/03/2014 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine, manevi tazminat isteminin ise reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davanın … İdare Mahkemesinde görülmesi gerektiği, mahkemenin yetkisinin olmadığı, araca … Sulh Ceza Mahkemesi kararı ile el konulduğu, gümrük idaresinin mahkeme kararını uygulamak zorunda olduğu, araçla ilgili nihai karar verilmediğinden zararın kesin olarak doğmadığı, davacının aracı ithal eden kişilere dava açması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Uyuşmazlığın görüm ve çözümünde yetkili olmayan Mahkeme tarafından verilen temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 18/06/2010 tarih ve 2010/279 sayılı onayı kapsamında başlatılan incelemede, … Otomotiv İnşaat Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 01/01/2007-05/10/2010 tarihleri arasında Almanya’dan ithal edilen araçların kıymetleri ve “yeni” olup olmadıkları yönünden incelenmesi neticesinde araçların ödenmesi gerekenden daha az vergi ödenmek suretiyle ülkeye sokulduğu ve devletin zarara uğratıldığı hususlarının tespit edilerek 06/12/2013 tarihli soruşturma raporu tanzim edilmiştir.
Bu kapsamda, yer alan davacıya ait … plakalı … marka araca yukarıda bahsi geçen soruşturma kapsamında … Sulh Ceza Mahkemesi’nin … tarih ve … D. İş numaralı kararına istinaden 18/02/2014 tarihinde el konulmuştur.
Davacı tarafından, söz konusu aracı iyiniyetli olarak 3. sahibinden 4. kişi olarak satın aldığı, aracın yurda giriş işlemlerinde idarenin hizmet kusurunun bulunduğu iddiasıyla aracın fatura bedeli olan 64.116,48 TL maddi zararının ödeme tarihi olan 24/06/2008 tarihinden ve 2.000,00 TL manevi zararının ise el koyma tarihi olan 18/02/2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 36. maddesinde; ”İdari sözleşmelerden doğanlar dışında kalan tam yargı davalarında yetkili mahkeme, sırasıyla:
a) Zararı doğuran idari uyuşmazlığı çözümlemeye yetkili,
b) Zarar, bayındırlık ve ulaştırma gibi bir hizmetten veya idarenin herhangi bir eyleminden doğmuş ise, hizmetin görüldüğü veya eylemin yapıldığı yer,
c) Diğer hallerde davacının ikametgahının bulunduğu yer, İdari mahkemesidir.” kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava dosyasının incelenmesinden, davacı tarafından davalı idarenin gümrük denetimlerini gereği gibi yerine getirmeyerek kaçak araçların yurda girmesine sebep vermek hususunda ihmal ve kusuru olduğundan bahisle uğranıldığı ileri sürülen zararın tazmini istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde, 2577 sayılı Kanun’un 36. maddesi uyarınca, tazminat isteminin sebebini oluşturan yurda giriş işlemlerinin Gebze Gümrük Müdürlüğünce gerçekleştirildiği anlaşıldığından, uyuşmazlığın görüm ve çözümünde Gebze Gümrük Müdürlüğünün bulunduğu yer olan Kocaeli İdare Mahkemesinin yetkili olduğu sonucuna varılmaktadır.
Bu itibarla, davanın kısmen kabulü, kısmen reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın kısmen kabulü, kısmen reddi yolundaki temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 27/10/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.