Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2015/1411 E. , 2020/4210 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2015/1411
Karar No : 2020/4210
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı dava konusu işlemin iptali yolundaki kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacının, çiftçi kayıt sistemine kaydı olmaksızın, adına düzenlenen müstahsil makbuzları ile haksız ve yersiz aldığı tespit edilen 21.470,40 TL hububat destekleme priminin gecikme zammı ile birlikte geri ödenmesi, aksi takdirde 5 yıl boyunca destekleme ödemelerinden yararlandırılmayacağına ilişkin Diyarbakır Valiliği Fark Ödemesi Desteği İl Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; usulsüz ve yersiz yapılan destekleme ödemelerinin ancak bu ödemelerden haksız bir şekilde yararlanan kişilerden geri istenebileceği, davacının çiftçi kayıt sistemine kaydı olmaksızın adına düzenlenen müstahsil makbuzları ile haksız ve yersiz aldığı ileri sürülen 21.470,40 TL hububat destekleme priminin kendisi tarafından edinildiği hususu somut bir şekilde ortaya konulmadan söz konusu destekleme priminin geri ödenmesi, aksi takdirde 5 yıl boyunca destekleme ödemelerinden yararlandırılmaması yönünde tesis edilen davalı idare işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı, ayrıca … Cumhuriyet Başsavcılığının … sayılı dosyasında yürütülmekte olan soruşturma neticesinde davacı hakkında dava açılması ve bu dava sonucunda destekleme ödemesinden usulsüz ve yersiz bir şekilde yararlandığı hususunun ortaya konulması halinde, söz konusu destekleme ödemesinin gecikme zammı ile birlikte davacıdan geri istenilmesi ve 5 yıl süreyle destekleme ödemelerinden mahrum bırakılmasına yönelik olarak yeniden işlem tesis edilebileceği gerekçesiyle dava konusu işlem iptal edilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacının … Bankası Diyarbakır Şubesindeki hesabına 28/04/2009 tarihinde destekleme priminin yatırıldığı, davacının hesabına aktarılan paranın kim tarafından çekildiğinin ilgili banka şubesinden istenilecek banka dekontu ve hesap hareketlerinin incelemesi sonucunda ortaya çıkacağı, eksik inceleme ile karar verilmesinin hukuka aykırı olduğu, bu nedenle Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile eksik inceleme nedeniyle İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Diyarbakır il ve ilçelerinde kurulu bulunan tarım kredi kooperatiflerine, 2006, 2007 ve 2008 yıllarında Çiftçi Kayıt Sistemi’nde (ÇKS) kaydı olmadan müracaat ederek haksız ve yersiz olarak destekleme priminden yararlanan üreticiler ile ÇKS’de kayıtlı olmakla birlikte abartılı bir şekilde düzenlemiş müstahsil makbuzlarına dayalı olarak hak ettiklerinden fazla hububat destekleme priminden yararlanan üreticilerin tespit edildiği, bu tespitle ilgili Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı müfettişi tarafından … tarih ve … sayılı inceleme raporunun düzenlendiği, anılan raporun sonuç kısmında, yersiz olarak yapıldığı belirlenen destekleme ödemelerinin ilgili kişilerden tahsil edilmesi yönünde teklif getirildiği, bu teklif doğrultusunda Diyarbakır Valiliği Fark Ödemesi Desteği İl Komisyonu Başkanlığınca … tarih ve … sayılı kararın alındığı, söz konusu kararda haksız ve yersiz destekleme ödemesinden yararlanan kişiler hakkında 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre geri tahsil işlemlerinin yapılması, verilen süre içerisinde iade yapmayanların 5 yıl destekleme ödemelerinden yararlandırılmamalarının belirtildiği, ardından … tarih ve … sayılı işlemle 21.470,40 TL hububat destekleme priminin davacıdan geri ödemesinin istenildiği, bunun üzerine davacının 16/12/2013 tarihli dilekçeyle anılan işlemin dayanağı komisyon kararının geri alınması istemiyle idareye başvurduğu, söz konusu başvurunun Diyarbakır Valiliği İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı işlemiyle reddi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5488 sayılı Tarım Kanunu’nun “Haksız ödemelerin geri alınması ve hak mahrumiyeti” başlıklı 23. maddesinde; “Haksız yere yapılan destekleme ödemeleri, ödeme tarihinden itibaren 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51. maddesinde belirtilen gecikme zammı oranları dikkate alınarak hesaplanan kanunî faizi ile birlikte anılan Kanun hükümlerine göre geri alınır. Haksız ödemenin yapılmasında ödemeyi sağlayan, belge veya belgeleri düzenleyen gerçek ve tüzel kişiler, geri alınacak tutarların tahsilinde müştereken sorumlu tutulurlar.
Bu Kanunla belirlenen destekleme ödemelerinden, idarî hata sonucu düzenlenen belgelerle yapılan ödemeler hariç, haksız yere yararlandığı tespit edilen üreticiler, beş yıl süreyle hiçbir destekleme programından yararlandırılmazlar.” hükümlerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlık, davacı hakkında yapılan tespitler neticesinde, davacıya usulsüz olarak ödendiği iddia olunan destekleme bedelinin geri istenilmesine ve aksi takdirde davacının beş yıl boyunca tarımsal desteklemelerden yararlandırılmamasına ilişkin olarak karar alınmasının hukuka uygun olup olmamasına ilişkindir.
Dosyanın incelenmesinden, davalı idarece, Çiftçi Kayıt Sistemi’nde kaydı bulunmayan davacı adına, … Bankası Diyarbakır Şubesi nezdinde açılan hesaba usulsüz olarak 21.470,40 TL destekleme ödemesinin yatırıldığı, davacının, sisteme kaydı bulunmadığı, fiilen çiftçilik yapmadığı halde bir suç örgütü tarafından kimlik bilgileri kullanılmak suretiyle dolandırıcılığa maruz kaldığı, destekleme ödemesi almadığını beyan ettiği, konu ile ilgili davacı tarafından yapılan suç duyurusu üzerine … Cumhuriyet Başsavcılığınca … sayılı soruşturmanın açıldığı, Mahkemenin 31/10/2014 tarihli ara kararıyla Diyarbakır Valiliği ve … Cumhuriyet Başsavcılığından bilgi ve belge istenildiği ancak Diyarbakır Valiliği tarafından cevap verilmiş ise de … Cumhuriyet Başsavcılığından istenilen bilgi ve belgelerin dosyaya sunulmadığı görülmektedir.
Uyuşmazlığın çözümü için öncelikle … Bankası Diyarbakır Şubesi nezdinde davacı adına açılan hesaba yatırılan destekleme ödemelerinin tahsil edilip edilmediğinin, tahsil edilmiş ise kimin tarafından (davacı ya da yetkili vekili) tahsil edildiğinin ortaya konulması, bunun yanında … Cumhuriyet Başsavcılığınca … sayılı dosyada açılan soruşturmanın sonucunda ceza davası açılıp açılmadığı, dava açıldı ise davacının suç konusu eylemlere katılıp katılmadığı ve böylelikle davacının sorumluluğunun bulunup bulunmadığı hususlarının tespit edilmesi gerekmektedir.
Bu durumda, Mahkemece uyuşmazlığın çözümü için gerekli bilgi ve belgelerin (banka ödeme dekontu, varsa vekaletname, suç dosyası ile ilgili iddianame, ceza mahkemesi kararı vs.) ilgili kurumlardan istenilerek yapılacak inceleme sonucunda bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme sonucunda dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 15 (on beş) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 26/10/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.