Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2015/1278 E. , 2020/7204 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No: 2015/1278
Karar No: 2020/7204
TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- Tasfiye Halinde … San. ve Tic. A.Ş.
2- … Turizm Seyahat Acentası
Temsilen …
VEKİLLERİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı / ANKARA
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı davanın reddi yolundaki kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacılar tarafından, 3125 sayılı A Grubu Seyahat Acentası Belgesinin iptaline ilişkin 17/05/2013 tarih ve 96497 sayılı Bakanlık makamı onay kararı ile bu kararın kaldırılması talebiyle yapılan başvurunun reddine dair kararın, iptal edilen 3125 sayılı A Grubu Seyahat acentası belgesinin … Turizm …’a devrinin sağlanması ve bu işlemin tesisinden sonra seyahat acentası belgesinin tüzel kişiliğe devri ya da tüzel kişilikle birleşmek için süre verilmesi yönündeki talebin reddine ilişkin Bakanlık kararının, ve … İdare Mahkemesi’nin E…., K…. sayılı iptal kararından dolayı belgeye istinaden yatırılan bedelin işlem tarihinden itibaren en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte hesaplanarak çıkan teminatın hesaplarına yatırılması istemiyle yapılan başvurunun reddine yönelik kararın iptalleri istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacı şirketin kayıtlı adresinde bulunmadığı, anılan adreste başka bir firmanın faaliyet gösterdiği, adres değişikliği talebinde bulunmakla birlikte 15 günlük süre içerisinde adres değişikliğine ilişkin mevzuatta öngörülen süreci tamamlamadığı, 30 günlük süre içerisinde idarece istenen teminat bedelinin yatırılmadığının açık olduğu, bu nedenle davacı şirkete ait seyahat acentası işletmesi belgesinin, 1618 sayılı Kanun’un seyahat acentası işletmesi belgesinin iptaline ilişkin 27/b-2 maddesindeki “seyahat acentasının belge almaya esas niteliklerini kaybettiğinin veya bu Kanun’da yer almayan faaliyetlerde bulunduğunun tespiti”, 27/b-3 maddesindeki “Bu Kanunun 10 uncu maddesinin (b) veya (e) bendini ihlal eden bir fiilin tespiti halinde” hükümleri uyarınca iptal edilmesi ve bu kararın kaldırılması talebinin reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, bununla birlikte dava konusu edilen diğer kararlarda da hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacılar tarafından, adres bildiriminin süresinde yapıldığı, 11/12/2001 tarih ve 10025 sayılı işlemle 1618 sayılı Kanun’un 17. maddesine dayanılarak işletme belgesinin iptal edilmesi üzerine açılan davada Mahkemece iptal kararı verilmesi üzerine işletme belgesinin ihya edildiği, bu kararla birlikte daha önce yatırılan ve nakde çevrilen teminatın yasal faiziyle iadesinin gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davacı şirketin 31/10/2013 tarihinde resen terkin edildiği, davanın reddi yolundaki mahkeme kararının hukuka uygun olduğu savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Dava, A Grubu Seyahat Acentası Belgesinin iptaline ilişkin 17/05/2013 tarih ve 96497 sayılı Bakanlık makamı onay kararı ile bu kararın kaldırılması talebiyle yapıldığı başvurunun reddine dair kararın iptali ve iptal edilen 3125 sayılı A Grubu Seyahat acentası belgesinin … Turizm …’a devrinin sağlanması ve bu işlemin tesisinden sonra seyahat acentası belgesinin tüzel kişiliğe devri ya da tüzel kişilikle birleşmek için süre verilmesi yönündeki talebin reddine ilişkin Bakanlık kararının iptali, … İdare Mahkemesi’nin E…., K…. sayılı iptal kararından dolayı belgeye istinaden yatırılan bedelin işlem tarihinden itibaren en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte hesaplanarak çıkan teminatın hesaplarına yatırılması istemiyle yapılan başvurunun reddine yönelik kararın iptali istemiyle açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu’nun 7. maddesinde seyahat acentaları ve şubelerinin, işyerlerinden seyahat acentalığı hizmetleri dışında faydalanamayacakları hüküm altına alınmış, 8. maddesinde seyahat acentası sahibinin haiz olması gereken nitelikler düzenlenmiş; “Seyahat acentalarının yükümlülükleri” başlıklı 10. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde “Şubeleri de dahil olmak üzere adres değişikliklerini değişiklik yapılmadan en az on gün önce Bakanlığa bildirmek”, (e) bendinde “Müşterileri ile biletlerini satacakları ulaştırma müesseselerine sunacakları hizmetler ve sigorta limiti kapsamındaki yükümlülükler hariç olmak üzere tüm seyahat acentalığı işlemlerinden doğacak yükümlülüklerini yerine getirmek, karşılığı olmak ve bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde Bakanlıkça paraya çevrilerek ilgililere ödeme yapılmak üzere seyahat acentasının grubuna göre asgari beşbin Yeni Türk Lirası azami otuzbin Yeni Türk Lirası arasında Bakanlıkça belirlenecek teminatı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 34 üncü maddesinde belirtilen değerler üzerinden vermek ve teminatın eksilmesi halinde, otuz gün içerisinde tamamlamak.” seyahat acentalarının uymakla yükümlü oldukları hususlar arasında sayılmış; 17. maddesinde de “Seyahat acentalarının sahipleri, tüzel kişilerde yönetim kurulu adına yetkili yöneticiler, dilekçelerinde yazılan ve işletme belgelerinde söz konusu olan hususlarda, meydana gelen değişiklikleri, oluşundan itibaren 30 gün içinde Bakanlığa yazı ile bildirirler.” hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanun’un “İdari para cezaları ve belge iptali” başlıklı 27. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin 2 nolu alt bendinde; bu Kanun’un 7, 17, 19 veya 21. maddelerinden birinin veya 10. maddesinin 1. fıkrasının (c), (ç) veya (d) bentlerinden birinin ihlâlinin tespiti halinde bin Yeni Türk Lirası idari para cezası uygulanacağı; (b) bendinin 2 numaralı alt bendinde yer alan seyahat acentasının belge almaya esas niteliklerini kaybettiğinin veya bu Kanun’da yer almayan faaliyetlerde bulunduğunun tespiti hâlinde, ve (b) bendinin 3 nolu alt bendinde yer alan; Bu Kanunun 10 uncu maddesinin (b) veya (e) bendini ihlal eden bir fiilin tespiti halinde ise seyahat acentası işletmesi belgesinin iptal edileceği hükme bağlanmıştır.
Seyahat Acentaları Yönetmeliği’nin 36. maddesinde; “1) Seyahat Acentası, belge almaya esas niteliklerini sürekli korumak zorundadır. 2) Seyahat acentasının şubeleri de dahil olmak üzere belgedeki adresinde veya adres değişikliği talebinde bulunması halinde yeni adresinde faaliyet göstermediğinin Bakanlık veya TÜRSAB’ca tespiti, belge almaya esas niteliklerini kaybettiğini gösterir.” düzenlemesi yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, A grubu seyahat acentası işletme belgesi sahibi olan davacı şirket tarafından, 21/09/2000 tarihli dilekçeyle davalı idareye başvurularak, şirketlerinin sahip olduğu A grubu … Turizm Seyahat Acentasına ait işletme belgesini … adlı kişiye devretmelerine izin verilmesinin istenildiği, bu yazıda, işletme belgesini devralacak kişinin adının ve Antalya ilindeki adresinin yazılmış olduğu, davalı idarenin, devir talebinin değerlendirilmesi için bazı belgeleri istediği 03/10/2000 tarihli yazının, bu adrese gönderildiği, anılan adresten ayrılınmış olması nedeniyle yazının tebliğ edilemediği, bunun üzerine, davalı Bakanlığın 31/05/2001 tarihli yazısıyla, … Turizm Seyahat Acentasına ait işletme belgesinde belirtilen adreste denetim yapılmasının İl Turizm Müdürlüğü ve TÜRSAB’tan istenildiği, acentanın belirtilen adreste bulunmadığının tespit edilmesi ve Antalya’da belirtilen adreste faaliyetine rastlanmadığının 19/09/2001 ve 21/09/2001 tarihli yazılarla Bakanlığa bildirilmesi üzerine, 11/12/2001 tarih ve 10025 sayılı işlemle 1618 sayılı Kanun’un 17. maddesine dayanılarak işletme belgesinin iptal edilmesi üzerine açılan davada … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; daha önce Turizm Bakanlığı İşletmeler Genel Müdürlüğü’nün 30/05/2001 tarih ve 17127 sayılı yazısının … Turizm Seyahat Acentasının Taksim/İstanbul ilinde bulunan adresine gönderilerek; seyahat acentasının yurtdışından getirdiği 80.500 ABD Dolarının acentanın döviz kayıtlarına işlendiği ve yeni değerlendirme süresinin 31/12/2000-31/12/2002 tarihleri olarak belirlendiğinin bildirildiği, dolayısıyla … Turizm-Seyahat Acentasının İstanbul adresinin, acentanın Antalya ilindeki adresinde denetim yapılmasının istenilmesinden, acentaların bulunamamasından ve dava konusu işlemin tesis edilmesinden önce de davalı idarece bilindiği, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan hükümlere göre, adresini değiştirdiği halde, bu durumu bildirmeyen davacı acentaya 1618 sayılı Yasanın 27/b maddesi uyarınca “ihtar” cezası verilebilmesi mümkün iken, ihtar cezası verilmeden doğrudan işletme belgesi iptali yaptırımı uygulanmasına imkan verebilecek herhangi bir yasal düzenleme de yokken, işletme belgesinin iptali yolunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi üzerine davalı idare tarafından, iptaline karar verilen işletme belgesinin 28/12/2012 tarih ve 273622 sayılı olur ile ihyasına karar verildiği, 05/02/2013 tarihli yazıyla davacı şirketten; yazının tebliğinden itibaren 30 gün içinde 7.000,00 TL’lik teminatın yatırılması, yine tebliğden itibaren 15 gün içinde adres değişikliğine ilişkin bilgi ve belgelerin gönderilmesinin istendiği, bu yazının Seyahat Acentasının Taksim/İstanbul ilinde bulunan adresine gönderildiği, işyeri adresi olarak kayıtlara geçen “… Caddesi … Han No: … Taksim/İSTANBUL” adresine tebliğ edilemediğinden 14/02/2013 tarihinde iade edildiği, davalı idare tarafından ise aynı adreste 28/02/2013 tarihinde denetim yapıldığı, yapılan denetimlerde davacı şirketin bulunmadığı, “… Hediyelik” adlı firmanın olduğunun tespit edildiği, TÜRSAB Başkanlığından alınan 01/04/2013 tarih ve 66062 sayılı yazıda davacı şirketin “… Caddesi, No:… D:… Şişli/İSTANBUL” adresine taşınma talebinin bulunduğunun 01/03/2013 tarihli dilekçe ile bildirildiği, 05/02/2013 tarihli işletme belgesinin ihyasına ilişkin yazının 28/03/2013 tarihinde davacı şirket vekiline tebliğ edildiği, davalı idare tarafından ise 15 günlük süresi içerisinde gerekli işlemlerin tamamlanmadığı, bununla birlikte daha önce davalı idarece yatırılması istenilen 7.000,00 TL’lik teminat bedelinin davacı şirket tarafından yatırılmadığı, söz konusu tespitlere istinaden 1618 sayılı Kanun’un 27/b-2,3 maddeleri uyarınca davacı şirkete ait seyahat acentası işletme belgesinin yeniden iptal edildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, davalı idare tarafından, davacı şirketin kayıtlı adresinde bulunmadığı, anılan adreste başka bir firmanın faaliyet gösterdiği, adres değişikliği talebinde bulunmakla birlikte 15 günlük süre içerisinde adres değişikliğine ilişkin mevzuatta öngörülen süreci tamamlamadığı, 30 günlük süre içerisinde idarece istenen teminat bedelinin yatırılmadığı gerekçeleri ile işletme belgesinin iptaline karar verilmiş ise de , iptaline karar verilen işletme belgesinin 28/12/2012 tarih ve 273622 sayılı olur ile ihyasına karar verildiği, işletme belgesinin ihya edildiğine ve 30 gün içinde 7.000 TL’lik teminatın yatırılması, yine tebliğden itibaren 15 gün içinde adres değişikliğine ilişkin bilgi ve belgelerin gönderilmesi istemine ilişkin yazının davacıya tebliğ edilemediği, davacı vekiline 28/03/2013 tarihinde tebliğ edildiği, davacı şirket tarafından ise 28/02/2013 tarihli dilekçesi ile yazının tebliğinden önce bildirimde bulunulduğu anlaşıldığından davanın reddi yolunda verilen Mahkeme kararında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Öte yandan, davacının daha önce yatırdığı teminat mektubunun, işletme belgesinin iptal edilmesi nedeniyle 26/12/2002 yılında nakde çevrildiği, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla işletme belgesinin iptali yolundaki işlemin iptal edildiği ve bu kararın Danıştay Onuncu Dairesince onanarak kesinleştiği dikkate alınarak daha önce yatırılan teminata el konulması yönündeki işlem yönünden de Mahkemece yapılacak araştırma sonucu yeniden bir karar verilmesi gerekeceği de tabiidir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacıların temyiz istemlerinin kabulüne,
2.Davanın reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 30/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.