10. Daire 2007/1630 E. , 2011/1376 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2007/1630
Karar No: 2011/1376
Temyiz Eden (Davacı) : …
Vekili : …
Karşı Taraf (Davalı) : Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı/ANKARA
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesince, davanın reddi yolunda verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : 6183 sayılı Yasa kapsamında olmayan alacağın tahsili amacıyla tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Sözü edilen alacağın adli yargı yerinde açılacak alacak davası ile takip ve tahsil edilmesi mümkündür.
Açıklanan nedenle, dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerekirken, aksi yönde verilen kararın bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği görüşüldü:
Dava; davacı Birliğe 1999/2000 ve 2000/2001 yıllarında Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan ürün alımlarında kullanılmak üzere tahsis edilen kredilerin, Bakanlar Kurulu Kararı ile Para Kredi Koordinasyon Kurulu kararında belirlenen usul ve esaslar dışında kullanıldığından bahisle, ortalama ticari kredi faiz oranları kullanılarak söz konusu krediler için hesaplanacak faiz tutarının bir ay içerisinde … Bankası Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu hesabına gelir kaydedilmek üzere yatırılması; verilen süre içerisinde yatırılmaması halinde 6183 sayılı Yasa uyarıca tahsil edileceğine ilişkin 5.11.2004 tarih ve … sayılı işlem ile söz konusu işlemin uygulamaya konulması yolundaki 5.11.2004 tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesince, Bakanlar kurulu Kararları ile Para Kredi Koordinasyon Kararlarına aykırı olarak Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Kaynaklarından ürün alım bordrolarının ibrazı kaydıyla doğrudan ürün teslimi yapan çiftçilere ödeme yapılmak üzere tahsis edilen krediden, erken çekim yaparak özel bankalarda repo yoluyla üzerinde hak sahibi olmadığı paralar üzerinden faiz geliri elde eden Birliğin haksız kazanç elde ettiğinin sabit olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı tarafından, hukuka aykırı olduğu ileri sürülen Mahkeme kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 1. maddesinde, Devlete, vilayet hususi idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim, harç, ceza tahkik ve takiplerine ait muhakeme masrafı, vergi cezası, para cezası gibi asli, gecikme zammı, faiz gibi fer’i kamu alacakları ve aynı idarelerin akitten, haksız fiil ve haksız iktisaptan doğanlar dışında kalan ve kamu hizmetleri tatbikatından doğan diğer alacakları ile; bunların takip masrafları hakkında bu kanun hükümleri tatbik olunacağı hüküm altına alınmıştır.
Sözü edilen Yasanın 1. maddesinde, kamu görevlilerinin veya üçüncü kişilerin eylem veya işlemlerinden dolayı Hazine tarafından uğranılan zararların takip ve tahsilinde, bu Yasa hükümlerinin uygulanacağı yönünde bir kural bulunmamaktadır.
5.10.2000 tarih ve 24191 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2000/1236 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 1. maddesinde, çeşitli tarım ürünlerinin desteklenmesi, iç talebin karşılanmasıyla birlikte üreticilerin fiyat hareketlerinden korunması amacıyla Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu ödeneğinden Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri ve tarımsal KİT’lerin ürün alım bedellerinin karşılanmasında kullanılmak üzere … Bankası’na kaynak aktarılacağı, 2. maddesinde aktarılan kaynağın, … Bankası tarafından ortaklarından, ürün alım bedellerinin ödenmesinde kullanılmak üzere Tarım Satış Kooperatifleri Birliklerine ve tarımsal KİT’lere 30/6/2000 tarihinden itibaren yıllık %25 basit faizli kredi olarak kullandırılacağı, 3. maddesinde, Birliklere teslim edilecek ürün bedellerinin … Bankası’nca peşin olarak doğrudan üreticilere ödeneceği, 4. maddesinde, … Bankası’nca üreticilere yapılan ödemelerde Birliklerce düzenlenecek ürün alım bordrosu esas alınacağı, 8. maddesinde, … Bankası’nca Birliklere ve tarımsal KİT’lere kullandırılan ve kullandırılacak kredilerin faizleri ile birlikte, Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Bakan tarafından belirlenen vadelerde ödenmemesi halinde kredi alacakları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda öngörülen gecikme zammına eşit oranda faiz ile birlikte aynı Kanun hükümlerine göre Maliye Bakanlığı’nca tahsil edileceği kurala bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; davacı Birliğin 1999-2000 ve 2000-2001 ürün alım dönemlerinde Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan kredi kullandığı, kullandığı kredileri kararlarda belirlenen faiz tutarıyla birlikte zamanında geri ödediği, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı müfettişleri ve … Bankası Müfettişleri tarafından yapılan inceleme sonucunda hazırlanan raporda; Birliğe tahsis edilen kredinin Bakanlar Kurulu Kararları ve Para- Kredi ve Koordinasyon Kurulu Karararında belirlenen usul ve esaslara aykırı olarak erken kullanıldığı, bu uygulamanın herhangi bir cezai yada hukuki sorumluluk doğurmayan bir “projesine uymama hali” olarak değerlendirilerek, bu konuda yapılacak bir işlemin bulunmadığı ve Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’nın da herhangi bir zararının söz konusu olmadığının belirtildiği, ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı tarafından yolsuzlukların sebeplerinin, sosyal ve ekonomik boyutlarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla kurulan Meclis Araştırma Komisyonu tarafından düzenlenen raporda ise özetle; 1999-2000 ve 2000-2001 ürün alım sezonlarında davacı Birliğe Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan tahsis edilen kredilerin, Birlik tarafından kullanılması sırasında Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen kredi kullanım prosedürüne aykırı işlemler yapıldığı, belirtilen kredinin erken çekilerek Birliğe ait … Bankası Antalya Şubesindeki hesaba aktarım yapıldığı, bu suretle faiz geliri elde edildiği, dolayısıyla Birlik yöneticileri tarafından Bakanlar Kurulu Kararı ile Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu Kararına aykırı olarak Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan ürün alım bordrolarının ibrazı kaydıyla doğrudan ürün teslimi yapılan çiftçilere ödeme yapılmak üzere tahsis edilen krediden, erken çekim yapılarak özel bankalarda repo yapıldığı anlaşıldığından, birlik yöneticilerinin hazine kaynaklarını istismar etmek suretiyle görevlerini kötüye kullandıkları ve bu nedenler cezai ve hukuki sorumluluklarının bulunduğu hususlarının tespit edildiğinin belirtildiği, bu rapor uyarınca Hazine Müsteşarlığı tarafından dava konusu işlemlerin tesisi üzerine de bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan Tarım Satış Kooperatif Birlikleri’ne kredi kullandırılmasına ilişkin 2000/1236 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca, söz konusu kredilerin vadelerinde ödenmemesi üzerine kredi alacaklarının 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre Maliye Bakanlığı tarafından tahsil edileceği tartışmasızdır. Davacı Birliğin, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonundan tahsis edilen krediyi erken çekerek özel bankalarda repo yoluyla elde ettiği haksız kazanç niteliğindeki tutarın, 6183 sayılı Yasanın 1. maddesinde belirtilen kamu alacakları ve anılan Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca kullanılan kredinin ödenmesi kapsamında bulunmadığı, bu itibarla da davalı idarece adli yargı yerinde açılacak alacak davası ile takip ve tahsil edilmesi gerektiği açıktır. Bu durumda, 6183 sayılı Yasa kapsamında olmayan alacağın tahsili amacıyla tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık, davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin kabulü ile … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA, yeniden karar verilmek üzere dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 4.4.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.