10. Daire         2006/3200 E.  ,  2010/90 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2006/3200
Karar No: 2010/90

Davacı : …
Davalılar : 1-Sağlık Bakanlığı – ANKARA
2-İçişleri Bakanlığı – ANKARA
3-… Valiliği
Davanın Özeti : … İl Genel Meclisi üyesi olan davacı tarafından; silah taşıma ruhsatı verilmesi istemli başvurusunun, renk körü olduğu gerekçesiyle reddine yönelik 8.9.2005 olur tarihli işlem ile bu işlemin dayanağı olan 24.5.2004 tarih ve 2004/74 sayılı Sağlık Bakanlığı Genelgesi eki “Silah Bulundurma ve Taşıma Ruhsatı Verilemeyecek Durumlar” başlıklı listenin, renk körlüğü olanlara silah ruhsatı verilemeyeceğine ilişkin kısmının; renk körlüğünün silah kullanmaya engel teşkil etmediği, nitekim sürücü belgesinin bulunduğu; ayrıca bilimsel verilere dayanılmadan getirilen ve yasal dayanağı olmayan düzenlemede hukuka uyarlık bulunmadığı iddialarıyla iptali istenilmektedir.
Sağlık Bakanlığı Savunmasının Özeti: Usul yönünden; İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 1.3.2004 tarih ve 47935 sayılı yazısı ekinde yer alan “Silah Bulundurma ve Taşıma Ruhsatı Verilemeyecek Durumlar” başlıklı listenin Bakanlıklarına gönderilmesi üzerine, söz konusu listenin taşra teşkilatına duyurulması amacıyla dava konusu Genelgenin çıkarıldığı, dolayısıyla idarelerince ayrı bir işlem tesis edilmediği, bu nedenle yalnızca Emniyet Genel Müdürlüğü yazısının taşra teşkilatına duyurulmasından ibaret Genelgenin kesin ve icrai işlem niteliğinde bulunmadığı gibi, Bakanlıklarının da hasım mevkiinden çıkarılması gerektiği; esas yönünden ise yasal dayanaktan yoksun davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
İçişleri Bakanlığı Savunmasının Özeti: 6136 sayılı Yasaya dayanılarak Bakanlar Kurulunca çıkarılan Yönetmelik uyarınca, ilgilinin nörolojik, psikolojik ve/veya fiziksel rahatsızlığı bulunup bulunmadığı, varsa bu rahatsızlığın silah ruhsatı almaya engel teşkil edip etmediği konusunda doktor raporu istenilmesinin ve bu rapor sonucunun olumsuz olması halinde ruhsat başvurusunun reddedilmesinin mevzuata uygun olduğu; aktarılan nitelikte bir raporun hangi esaslara göre düzenleneceğinin tespitinin ise uzmanlık alanı itibariyle Sağlık Bakanlığının görev ve yetkisinde bulunduğu belirtilerek yasal dayanaktan yoksun davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
… Valiliği Savunmasının Özeti: Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : 6136 sayılı Yasaya dayanılarak kabul edilen 91/1779 sayılı Yönetmeliğin 15. maddesi uyarınca, renk körlüğünün ruhsat almaya engel rahatsızlıklar kapsamında olup olmadığı hususunun, ruhsat verilmesi isteminde bulunan ilgilinin muayenesi sonucu rahatsızlığın nitelik ve derecesi tespit edilerek doktor raporuyla saptanması gerektiğinden; bu yola gidilmeksizin tüm renk körlerinin silah ruhsatı alamayacağı yolundaki dava konusu düzenlemede hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Anılan Genelge uyarınca düzenlenen sağlık kurulu raporu esas alınarak tesis edilen uygulama işleminde de, Yönetmeliğin 15. maddesinde öngörülen nitelikte bir rapora dayanmaması nedeniyle mevzuata uyarlık bulunmamakta olup; idarece, davacının salt kendi durumunun ruhsat almasına engel teşkil edip etmediği değerlendirmesini içeren doktor raporuna dayanılarak yeniden işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenle, dava konusu Sağlık Bakanlığı Genelgesi ile uygulama işleminin iptali gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Davacının silah taşıma ruhsatı talebinin renk körlüğü nedeniyle reddine ilişkin … Emniyet Müdürlüğünün 9.9.2005 tarih ve … sayılı işlemi ile Sağlık Bakanlığının, Silah Ruhsatı Alacak Kişilere Verilecek Raporlarla ilgili 2004/74 sayılı Genelgesinin ekindeki listenin göz bölümünde yer alan “….. renk körlüğü olanlara silah ruhsatı verilmez” ibaresinin iptali istenilmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2.maddesinde tanımlanan iptal davasına, idarenin tek yanlı irade heyanıyla, kişilerin hukuksal durumlarında değişiklik meydana getiren, etkili ve yürütülmesi zorunlu işleminin konu edilebileceği tartışmasızdır. Kesin ve yürütülmesi zorunlu, idari davaya konu edilebilecek işlemler ise, idarenin kamu gücüne dayanarak, tek yanlı irade beyanıyla tesis ettikleri, hukuk düzeninde değişiklik yapan, başka bir deyişle ilgililerin hukukunu etkileyen işlemlerdir.
Dolayısıyla 2577 sayılı Yasa hükümleri ve idari yargıda açılan iptal davalarının niteliği gereği, kesin olmayan ve icrai niteliği bulunmayan, başka bir deyişle ilgililerin hukukunu doğrudan etkilemeyen, onların hak ve yükümlülüklerinde değişiklik yaratmayan işlemlerin dava konusu edilmesine olanak bulunmamaktadır.
Dava konusu uyuşmazlıkta iptal istemine konu edilen Sağlık Bakanlığının, 24.5.2004 tarih ve 2004/74 sayılı Genelgesinde, Emniyet Genel Müdürlüğünün 15.5.1997 tarih ve 1159-109 sayılı Genelgesi ile 1.3.2004 tarih ve 1272-47935 sayılı yazılarından söz edildikten sonra, anılan yazılar ekinde gönderilen “Silah Bulundurma ve Taşıma Ruhsatı Verilmeyecek Durumlar” listesinin dava konusu Genelge ekinde gönderildiği belirtilerek, silah ruhsatlarıyla ilgili olarak verilecek sağlık raporlarının eksiksiz ve hastane kayıtlarına uygun olarak yazılarak kaşelenmesi ve imzalanması konusunda hastane baştabipliklerinin bilgilendirildiği anlaşılmaktadır.
Görüldüğü üzere Genelgede, renk körlüğü olanlara silah ruhsatı verilmeyeceği konusunda herhangi bir ibare bulunmamaktadır. Davacının iptalini istediği ibare, İçişleri Bakanlığı Enmiyet Genel Müdürlüğünün 1.3.2004 tarih ve 1272-47935 sayılı yazısı ekinde Sağlık Bakanlığına gönderdiği “Silah Bulundurma ve Taşıma Ruhsatı Verilemeyecek Durumlar” listesinde yer almaktadır. Bu haliyle “renk körlüğü” bulunanlara silah ruhsatı verilmeyeceğini belirleyen işlem Sağlık Bakanlığının dava konusu Genelgesi değil, Emniyet Genel Müdürlüğünün yukarıda tarih ve sayısı belirtilen yazısı ekindeki listedir.
Bu durumda, 6136 sayılı Yasa hükümleri ve bu Yasanın uygulanmasını öngören Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca silah ruhsatı verilip verilmemesi konusunda nihai olarak belirleyici idarelerin İçişleri Bakanlığı ve Valilikler olduğu gözönüne alındığında; Sağlık Bakanlığının silah ruhsatları ile ilgili olarak verilecek sağlık raporlarının doldurulup, yazılması, kaşelenmesi ve imzalanması konusunda hastane taştabipliklerinin bilgilendirilmesi mahiyetinde, İçişleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğünün belirlediği hastalıklar listesini de eklemek suretiyle 81 il valiliğine gönderdiği 24.5.2004 tarih ve 2004/74 sayılı Genelgesi, idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem niteliğinde bulunmamaktadır.
Davacının silah taşıma ruhsatı talebinin renk körlüğü nedeniyle reddine ilişkin işleme gelince;
Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmeliğin 15.maddesinde, silah taşıma veya bulundurma ruhsatı almaka isteyenlerden, silah taşımalarında veya bulundurmalarında psikolojik, nörolojik veya fiziki rahatsızlıklar bakımından sakınca bulunmadığına dair doktor raporu isteneceği öngörülmüş, diğer yandan silah ruhsatı yönünden sağlık raporu almak için hastanelerin sağlık kurullarına giren kişilerin fiziki kusurlarının bulunması nedeniyle bu durumda olanlara ruhsat verilip verilmeyeceği hususuyla ilgili olarak Emniyet Genel Müdürlüğünün 1.3.2004 tarih ve 1272-47935 sayılı Genelgesinde, renk rörlüğü olanlara ruhsat verilmeyeceği belirtilmiştir.
Buna göre, renk körlüğü konusunda tartışma bulunmayan davacının, silah taşıma ruhsatı talebinin reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle, davanın Sağlık Bakanlığının dava konusu Genelgesi yönünden, kesin ve yürütülmesi gereken işlem niteliğinde olmadığından 2577 sayılı Yasanın 15/1-b maddesi uyarınca reddine, silah ruhsatı verilmemesi işlemi yönünden ise davanın esastan reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince, davalı Sağlık Bakanlığı’nın usule yönelik itirazları yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi, gereği görüşüldü:
Dava; … İl Genel Meclisi üyesi olan davacının, silah taşıma ruhsatı verilmesi istemli başvurusunun renk körü olduğu gerekçesiyle reddine yönelik 8.9.2005 olur tarihli işlem ile bu işlemin dayanağı olan 24.5.2004 tarih ve 2004/74 sayılı Sağlık Bakanlığı Genelgesi eki “Silah Bulundurma ve Taşıma Ruhsatı Verilemeyecek Durumlar” başlıklı listenin, renk körlüğü olanlara silah ruhsatı verilemeyeceğine ilişkin kısmının iptali istemiyle açılmıştır.

6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 1. maddesinde, ateşli silahlarla mermilerinin ve bıçaklarla salt saldırı ve savunmada kullanılmak üzere özel olarak yapılmış bulunan diğer aletlerin memlekete sokulması, yapılması, satılması, satın alınması, taşınması veya bulundurulmasının bu Yasa hükümlerine tabi olduğu; ateşli silahları taşıyabilecek ve bulundurabileceklerin sayıldığı 7. maddesinin 1. fıkrasının 5. bendinde, Bakanlar Kurulunca çıkarılacak Yönetmelikte belirlenecek esaslara göre valiler tarafından verilecek izin vesikasını alanların silah taşıyabileceği ve bulundurabileceği; aynı maddenin 6. fıkrasında da, silah taşımaya yetki veren kimlik kartları ile belgelerin düzenlenmesi ve gerektiğinde yenilenmesi ya da geri alınmasına ilişkin usul ve esasların, Milli Savunma ve İçişleri Bakanlıklarınca müştereken hazırlanacak Yönetmelikle düzenleneceği hükmüne yer verilmiştir.
6136 sayılı Yasanın verdiği yetkiye dayanılarak kabul edilen 91/1779 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmeliğin 1. maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, 6136 sayılı Yasa kapsamında bulunan her türlü ateşli silahlarla mermilerinin ve bıçaklarla salt saldırı ve savunmada kullanılmak üzere özel olarak yapılmış bulunan diğer aletlerin memlekete sokulması, yapılması, satılması, satın alınması, taşınması veya bulundurulmasına ilişkin usul ve esasların düzenlemesi olduğu; “Tanımlar” başlıklı 2. maddesinin (p) bendinde de bu Yönetmelikte geçen “Bakanlık” teriminin İçişleri Bakanlığını ifade ettiği belirtilmiş; 15. maddesinde, silah taşıma veya bulundurma ruhsatı almak isteyenlerden, silah taşımalarında veya bulundurmalarında psikolojik, nörolojik veya fiziki rahatsızlıklar bakımından sakınca bulunmadığına dair doktor raporu ve adli sicil belgesi ile Bakanlıkça belirlenen diğer belgelerin istenileceği; silah ruhsatı verilmesini engelleyen hallerin sayıldığı 16. maddesinin 1. fıkrasının (n) bendinde de, akıl hastası veya psikolojik ve nörolojik rahatsızlıkları olanlara silah taşıma veya bulundurma ruhsatı verilmeyeceği kuralına yer verilmiştir.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden de görüleceği üzere; Bakanlar Kurulunca yapılan düzenlemede, “renk körlüğü”nün silah taşıma veya bulundurma ruhsatı verilmesine engel teşkil ettiği yolunda herhangi bir belirlemeye yer verilmediği gibi, bu hususun takdiri de İçişleri ya da Sağlık Bakanlığına bırakılmamıştır. Anılan düzenleme doğrultusunda renk körlüğünün ruhsat almaya engel haller kapsamında olup olmadığı hususunun, ruhsat verilmesi isteminde bulunan ilgilinin muayenesi sonucu, rahatsızlığın nitelik ve derecesi tespit edilerek doktor raporuyla saptanması gerekmektedir.
Diğer bir deyişle, 91/1779 sayılı Yönetmeliğin 15. maddesiyle İçişleri Bakanlığına ve Valiliklere, ilgilinin muayenesi sonucu düzenlenen doktor raporu sonucuna göre silah ruhsatı düzenleme ya da düzenlememe konusunda bağlı yetki tanınmıştır.
Bu nedenle, ateşli silahlar ve bıçaklar ile diğer aletler hakkında düzenlemeler yapmaya yetkili olan Bakanlar Kurulunca yapılan düzenleme yürürlükte bulunduğu sürece, İçişleri Bakanlığı veya Sağlık Bakanlığının, rahatsızlığın seyri ve derecesi de dikkate alınmadan; başka bir ifadeyle, Yönetmeliğin 15. maddesinde öngörülen prosedür işletilmeden, salt renk körlüğünün ruhsat almaya engel olduğu yolunda düzenleme yapma yetkisi bulunmamaktadır.
Kaldı ki, Sağlık Bakanlığının dava konusu Genelgeyi hazırlarken bilimsel geçerliliği olan herhangi bir veriden yararlanmadığı, İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü’nün dosyada mevcut 1.4.2004 tarih ve 47935 sayılı yazısı ekinde yer alan listede belirtilen psikolojik, nörolojik veya fiziki rahatsızlıkları göz önüne aldığı; Emniyet Genel Müdürlüğü’nün söz konusu yazısının ise, İçişleri Bakanlığı Sağlık İşleri Daire Başkanlığınca verilen görüşe dayandırıldığı, bilimsel bir araştırma sonucunda yapılmış tespitler içermediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, 6136 sayılı Yasanın uygulanmasına yönelik olarak düzenleme yapma yetkisine sahip olmayan Sağlık Bakanlığı tarafından çıkarılan Genelgenin, dava konusu edilen “renk körlüğü olanlara” silah bulundurma ve taşıma ruhsatı verilmemesine ilişkin kısmında yetki yönünden hukuka uyarlık görülmemektedir.
Davanın, davacının silah taşıma ruhsatı verilmesi istemli başvurusunun reddine yönelik 8.9.2005 olur tarihli işlemin iptali istemine ilişkin kısmına gelince;
Dosyanın incelenmesinden; … İl Genel Meclisi üyesi olan davacının, silah ruhsatı verilmesi istemiyle … Valiliği’ne başvurduğu, başvurusu üzerine sevk edildiği … Devlet Hastanesinde yapılan muayenesi sonucu, “Renkli görme bozuk. Silah ruhsatı alamaz.” yolundaki 14.10.2004 tarih ve … sayılı sağlık kurulu raporunun düzenlendiği; Valilikçe söz konusu rahatsızlığın 91/1779 sayılı Yönetmeliğin 16/n maddesi kapsamında silah ruhsatı almaya engel hal teşkil edip etmediği hususunda duraksama yaşanması üzerine, İçişleri Bakanlığından hukuki mütalaa istenildiği; Bakanlıkça, anılan madde nedeniyle silah ruhsatı verilemeyeceği yolunda görüş bildirilmesi üzerine dava konusu işlemle başvurusunun reddedilerek, bu işlemle birlikte Sağlık Bakanlığının 24.5.2004 tarih ve 2004/74 sayılı Genelgesinin davacıya tebliğ edildiği, davacı tarafından da bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; hukuka aykırılığı yukarıda açıklanan, Sağlık Bakanlığının 24.5.2004 tarih ve 2004/74 sayılı Genelgesi uyarınca düzenlenen sağlık kurulu raporu esas alınarak tesis edilen uygulama işleminde de, Yönetmeliğin 15. maddesinde öngörülen nitelikte bir rapora dayanmaması nedeniyle (sebep unsuru bakımından) mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.
Buna göre, idarece, davacının salt kendi durumunun 91/1779 sayılı Yönetmeliğin 15. ve 16/n maddesi kapsamında ruhsat almasına engel teşkil edip etmediği değerlendirmesini içeren yeni bir doktor raporuna dayanılarak işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, davacının silah taşıma ruhsatı verilmesi istemli başvurusunun reddine yönelik 8.9.2005 olur tarihli işlem ile bu işlemin dayanağı olan 24.5.2004 tarih ve 2004/74 sayılı Sağlık Bakanlığı Genelgesi eki “Silah Bulundurma ve Taşıma Ruhsatı Verilemeyecek Durumlar” başlıklı listenin, “renk körlüğü” olanlara silah ruhsatı verilemeyeceğine ilişkin kısmının İPTALİNE, aşağıda dökümü yapılan … TL yargılama giderinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine, bu kararın tebliğini izleyen günden itibaren otuz (30) gün içinde İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere 26.1.2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.