10. Daire 2005/3910 E. , 2006/2176 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2005/3910
Karar No : 2006/2176
Temyiz Eden (Davacı) : Tarım ve Köyişleri Bakanlığı – ANKARA
Karşı Taraf (Davalı) : 1- …
2- …
Vekili : …
İstemin Özeti : At yarışları antrenörlüğü yapan davacılar murisinin yargı kararları ile iptal edilen disiplin cezaları nedeniyle, mesleğini yapamadığı dönemde uğradığı 7.000.000.000.- lira maddi ve 3.000.000.000.- lira manevi zararın tazmini istemiyle açılan dava sonucunda … İdare Mahkemesince, tazminat isteminin kısmen kabulü, kısmen reddi yolunda verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın davalı idare tarafından kabule ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti :Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi: …
Düşüncesi : Davacının tazminat istemine dayanak yaptığı … İdare Mahkemesi ile … İdare Mahkemesinde açtığı davalarda, 5091 sayılı Yasanın 4.maddesiyle 6132 sayılı Yasaya eklenen geçici 2.maddede belirtilen 30 günlük süre içerisinde davaya devam etmek istenildiği yolunda başvuruda bulunulmadığından, … İdare Mahkemesinde açılan davaya ilişkin olarak davalı idarenin karar düzeltme istemi üzerine, Dairemizin 24.6.2005 tarih ve E:2004/1663, K:2005/3777 sayılı kararla, … İdare Mahkemesinde açılan davaya ilişkin olarak da, davalı idarenin temyiz istemi üzerine 31.1.2005 tarih ve E:2002/4523, K:2005/142 sayılı kararla, 6132 sayılı Kanunun geçici 2. maddesi uyarınca karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Bu durumda, davacıya verilmiş olan disiplin cezalarıyla ilgili yargı süreci davacının yasada öngörülen sürede başvurmaması nedeniyle tamamlanmamış olduğundan, davalı idarenin işlemlerinin hukuka aykırılığının kesinleşmiş olduğundan ve idarenin hizmet kusurunun bulunduğundan söz etmeye olanak bulunmamaktadır.
Öte yandan, at sahibinin, antrönörleriyle bilumum yarış atlarını çalıştırmak üzere sözleşme imzalaması; o antrönörün tüm atların antrönörlüğünü yaptığı ve tüm atların ikramiyelerinden belirli orandaki mont ücretini alacağı anlamına gelmemektedir. Bir antrönörün kaç atın antrönörlüğünü yapabildiği; hangi antrönörlerin hangi atların antrönörlüğünü fiilen yaptıkları ve ikramiyelerden ne şekilde, ne kadar mont alabilecekleri araştırılmadan, at sahibinin 22 atından ikramiye alanların ikramiyelerinin %15 ‘i oranında mont alacağından hareketle maddi tazminat isteminin kabulü yolunda verilen temyize konu kararda bu yönden de hukuki isabet görülmemiştir.
Diğer yandan, atın bakım ve idmanından birinci derecede sorumlu olması nedeniyle objektif sorumluluğu bulunan antrönöre, atta doping maddesinin tespiti üzerine verilen disiplin cezası nedeniyle, manevi tazminat ödenmesini gerektirecek koşulların oluşmadığı açıktır.
Belirtilen nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Dava,davacıların murisinin yargı kararları ile iptal edilen disiplin cezaları nedeniyle uğranıldığı öne sürülen maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle açılmış olup yerel mahkemenin tazminat isteminin kısmen kabulüne dair kararı davalı idarece temyiz edilmiştir
5091 sayılı kanunun 4. maddesiyle 6132 sayılı kanuna eklenen geçici 2. maddede , bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce işlenmiş fiiler sebebiyle verilmiş disiplin cezalarının bütün sonuçları ile birlikte ortadan kaldırıldığı ,ancak bu durumun ilgililere daha önce verilmiş ve uygulanmış olan cezalardan dolayı atın ikramiye ,kupa ve sair mükafatları ile herhangibir parasal talep için hak doğurmayacağı hükme bağlanmış maddenin devamında derdest davalar ile ilgili özel düzenlemeye yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden davacıların antrenör olan murislerinin kendisine uygulanan disiplin cezalarının iptali istemiyle … ve … İdare mahkemelerine dava açtıktan sonra 5091 sayılı kanunda öngörülen 30 gün içinde davaya devam etmek istediğini bildirmediğinden Danıştayca her iki dosyada da Karar Verilmesine Yer Olmadığına karar verildiği anlaşılmış olup disiplin cezaları ile ilgili yargı sürecinin tamamlanmamış olması nedeniyle davalının işlemlerinin hukuka aykırılığı ortaya konmadan dolayısıyla hizmet kusurunun varlığı kanıtlanmadığı gibi 6132 sayılı kanuna eklenen geçici 2. madde uyarınca davacıya ikramiye ödenmesine de olanak bulunmadığı anlaşıldığından davacının maddi tazminat isteminin kabulünde yasal isabet bulunmadığı sonucuna varılmaktadır. Davacının manevi tazminat istemine gelince,
Bir manevi tatmin aracı olan manevi tazminata hükmedilebilmesi için davalının işlemlerinin hukuka aykırılığının kanıtlanması yanında bunun kişilerin manevi yönden zarar görmelerine yol açması gerekmekte olup olayda davacı açısından manevi hasarın varlığından söz edilemeyeceğinden manevi tazminat talebinin kısmen kabulüne de olanak yoktur.
Bu nedenle davanın tümünün reddi gerektiği kanaati ile tazminat talebinin kısmen kabulüne dair yerel mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği görüşüldü :
Dava, at yarışları antrenörlüğü yapan davacılar murisinin yargı kararları ile iptal edilen disiplin cezaları nedeniyle, mesleğini yapamadığı dönemde uğradığı 7.000.000.000.- lira maddi ve 3.000.000.000.- lira manevi zararın tazmini istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesince, Anayasanın 125. maddesi uyarınca idarenin hukuka aykırı eylem ve işlemlerden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu, davacının antrönörlük yapmasının men edilmesine ilişkin 29.5.1996 ve 6.9.1996 tarihli Yüksek Komiserler Kurulu kararlarının … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… ve … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararlarıyla iptal edildiği, davacının sözleşme ile antrenörlüğünü yaptığı atların yarışmalar sonucunda elde edecekleri derecelerden dolayı ödenecek ikramiye bedellerinden %12 mont alacağı, davacının cezalar nedeniyle mesleğini yapamadığı 1996-2001 yılları arasında atların elde ettikleri dereceler sonucunda kazandıkları ikramiyelerin %12’si hesaplandığında, istemle bağlı kalınarak kazançtan mahrum kaldığı 7.000.000.000.- lira maddi zararın davacıya ödenmesi gerektiği, mesleği at antrenörlüğü olan davacının yargı kararı ile iptal edilen sanat icrasından, yarış ve yarışlarla ilgili mahal ve tesislere girmekten men edilmesine ilişkin işlemler nedeniyle elem ve ızdırap duyduğu tartışmasız olup, davacıya uğradığı acı ve üzüntünün karşılığı olarak takdiren 1.500.000.000.- lira manevi tazminatın ödenmesi gerektiği gerekçesiyle davacının tazminat isteminin kısmen kabulü ile 7.000.000.000.- lira maddi ve 1.500.000.000.- lira manevi olmak üzere toplam 8.500.000.000.- lira zararın davanın açıldığı 24.9.2003 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
Davalı idare tarafından hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek anılan mahkeme kararının temyizen incelenip bozulması istenilmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden, antrenör olan davacıya Yüksek Komiserler Kurulunun 29.5.1996 tarih ve … sayılı kararıyla 2 yıl süreyle sanat icrasından, yarış yerlerine, hipodrumlara ve yarışlarla ilgili mahal ve tesislere girmekten men ve 100.000.- lira para cezası verildiği, bu işlemin iptali istemiyle açılan dava sonucunda … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla dava konusu işlemin iptal edildiği, yine davacı hakkında dopingli at koşturulması eylemine üçüncü kez katıldığından bahisle ömür boyu sanat icrasından yarış ve yarışlarla ilgili mahal ve tesislere girmekten men edilmesine ilişkin 6.9.1996 tarih ve … sayılı Yüksek komiserler Kurulu kararının … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla iptal edildiği, … İdare Mahkemesi kararının Danıştay 10. Dairesinin 19.3.2003 tarih ve E:2001/390, K:2003/1022 sayılı kararıyla onanması üzerine davacının yargı kararıyla iptal edilen işlemler nedeniyle uğradığını ileri sürdüğü maddi ve manevi zararların tazmini istemiyle davayı açtığı, davacının at sahibi … ile yapmış olduğu 11.3.1996 tarihli antrönörlük sözleşmesi ibraz ettiği, süresiz olarak geçerli olduğu belirtilen bu sözleşmeye göre davacının at sahibinin bilimum yarış atlarının antrenörlüğünü yapacağı, antrenörün, yarış atının katılacağı yarışlardan elde edeceği derecelerden ödenecek ikramiye bedellerinden %12 mont alacağı, Mahkemenin 22.4.2004 tarihli ara kararına davacı tarafından verilen cevapta at sahibinin 29.5.1996-16.4.2001 tarihleri arasında 22 ata sahip olduğunun ve birincilik kazanan 7 atın toplam 115.996.000.000.- TL. ikramiye kazandığına ilişkin belgelerin sunulduğu, Mahkemece davacının istemiyle bağlı kalarak 7.000.000.000.- TL. maddi tazminata hükmedildiği anlaşılmaktadır.
17.2.2004 tarih ve 25376 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren 5091 sayılı At Yarışları Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 4. maddesi ile 6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanuna eklenen Geçici 2. maddede; “Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce işlenmiş fiiller sebebiyle verilmiş disiplin cezaları bir defaya mahsus olmak üzere bütün sonuçlarıyla birlikte ortadan kaldırılmıştır. Ancak bu durum, ilgililere daha önce verilmiş ve uygulanmış olan cezalardan dolayı atın ikramiye, kupa ve sair mükafatları ile herhangi bir parasal talep için hak doğurmaz.
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce işlenen ve birinci fıkra kapsamına giren disiplin cezalarının verilmesini gerektiren eylemlerden dolayı ilgililer ve yarış atları hakkında disiplin soruşturması ve kovuşturması yapılmaz, devam etmekte olan disiplin soruşturma ve kovuşturmaları işlemden kaldırılır, kesinleşmiş olan disiplin cezaları infaz edilmez. Bu Kanunun kapsamına giren ve Kanunun yürürlük tarihinden önce işlenmiş disiplin suçları nedeniyle verilmiş olan disiplin cezalarına karşı Kanunun yürürlük tarihinden önce idari yargı mercilerine başvurmuş olanlardan, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren otuz gün içinde dosyanın bulunduğu yargı merciine müracaat etmek suretiyle davaya devam etmek istediklerini bildirmeyenlerin davaları hakkında; görülmekte olan davalarda davayı gören mahkemece, karar temyiz edilmiş ise Danıştay’ca karar verilmesine yer olmadığına ve tarafların yaptıkları masrafların üzerlerinde bırakılmasına karar verilir, vekalet ücretine hükmedilmez. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren otuz gün içinde davaya devam etmek istediklerini bildirenlerin davalarının görülmesine devam olunur. Ancak davanın davacının aleyhine sonuçlanması halinde bu maddenin birinci fıkrasında öngörülen hükümler uygulanır.” hükmü yer almıştır.
Davacının tazminat istemine dayanak yaptığı … İdare Mahkemesi ile … İdare Mahkemesinde açtığı davalarda, 5091 sayılı Yasanın 4.maddesiyle 6132 sayılı Yasaya eklenen geçici 2.maddede belirtilen 30 günlük süre içerisinde davaya devam etmek istenildiği yolunda başvuruda bulunulmadığından, … İdare Mahkemesinde açılan davaya ilişkin olarak davalı idarenin karar düzeltme istemi üzerine, Dairemizin 24.6.2005 tarih ve E:2004/1663, K:2005/3777 sayılı kararla, … İdare Mahkemesinde açılan davaya ilişkin olarak da, davalı idarenin temyiz istemi üzerine 31.1.2005 tarih ve E:2002/4523, K:2005/142 sayılı kararla, 6132 sayılı Kanunun geçici 2. maddesi uyarınca karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Bu durumda, davacıya verilmiş olan disiplin cezalarıyla ilgili yargı süreci davacının yasada öngörülen sürede başvurmaması nedeniyle tamamlanmamış olduğundan, davalı idarenin işlemlerinin hukuka aykırılığının kesinleşmiş olduğundan ve idarenin hizmet kusurunun bulunduğundan söz etmeye olanak bulunmamaktadır.
Dairemizin 17.10.2005 tarih ve E:2005/3910 sayılı ara kararıyla, davacının 11.3.1996 tarihinde süresiz geçerli antrönörlük sözleşmesi yaptığı …’un 1996-2001 döneminde kaç antrenör ile çalıştığı davalı idareden sorulmuş olup, 29.11.2005 tarihinde kayda giren cevap ve eki antrenörlük sözleşmelerinden at sahibinin bilumum yarış atları için süresiz geçerli olmak üzere, antrenörlerden; … ile ikramiye bedellerinden %15 mont almak koşuluyla 23.3.1998 tarihinde, … ile ikramiye bedellerinden %15 mont almak koşuluyla 9.3.1998 tarihinde,… ile ikramiye bedellerinden %15 mont almak koşuluyla 9.3.1998 tarihinde,… ile ikramiye bedellerinden %7,5 mont almak koşuluyla 14.7.1997 tarihinde,… ile ikramiye bedellerinden % 7,5 mont almak koşuluyla 9.4.1997 tarihinde, … ile ikramiye bedellerinden %10 mont almak koşuluyla 15.12.1998 tarihinde,… ile ikramiye bedellerinden %7,5 mont almak koşuluyla 30.10.1998 tarihinde,… ile ikramiye bedellerinden %2,5 mont almak koşuluyla 25.7.1996 tarihinde,… ile ikramiye bedellerinden % 7,5 mont almak koşuluyla 9.4.1996 tarihinde, … ile ikramiye bedellerinden, %7,5 mont almak koşuluyla, 11.1.1999 tarihinde,Sözleşme yapıldığı, ayrıca antrönör … ile … adlı yarış atı için ikramiye bedellerinden %5 mont almak koşuluyla 24.7.1997 tarihinde sözleşme imzaladığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, at sahibinin, antrönörleriyle bilumum yarış atlarını çalıştırmak üzere sözleşme imzalamasının; o antrenörün tüm atların antrenörlüğünü yaptığı ve tüm atların ikramiyelerinden belirli orandaki mont ücretini alacağı anlamına gelmediği görüldüğünden; bir antrenörün kaç atın antrenörlüğünü yapabildiği; hangi antrenörlerin hangi atların antrenörlüğünü fiilen yaptıkları, davacının hangi atın/atların antrenörlüğünü yapacakken cezalar nedeniyle yapamadığı ve ikramiyelerden ne şekilde, ne kadar mont alabilecekleri araştırılmadan, at sahibinin 22 atından ikramiye alanların ikramiyelerinin %15 ‘i oranında mont alacağından hareketle maddi tazminat isteminin kabulü yolunda verilen temyize konu kararda bu yönden de hukuki isabet görülmemiştir.
Öte yandan, atın bakım ve idmanından birinci derecede sorumlu olması nedeniyle objektif sorumluluğu bulunan antrenöre, atta doping maddesinin tespiti üzerine verilen disiplin cezası nedeniyle, manevi tazminat ödenmesini gerektirecek koşulların da oluşmadığı açıktır.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesine uygun bulunan davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, dava dosyasının yeniden karar verilmek üzere anılan İdare Mahkemesine gönderilmesine, 29.3.2006 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.