10. Daire         2003/765 E.  ,  2006/66 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2003/765
Karar No : 2006/66

Temyiz Eden (Davacılar) : …
Vekilleri : …
Temyiz Eden ve Karşı Taraf (Davalı) : …
İstemin Özeti : Davacılar murisinin … Kapalı Cezaevinde tutuklu bulunduğu sırada cezaevinde çıkan olaylar sırasında ölümü nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen toplam 70.000.000.000 lira maddi, 130.000.000.000 lira manevi zararın tazmini istemiyle açılan dava sonucunda; … İdare mahkemesince, maddi ve manevi tazminat isteminin kısmen kabulü yolunda verilen kararın taraflarca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmaların Özeti : Taraflarca yerinde olmadığı ileri sürülen istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi :. Temyize konu mahkeme kararının maddi ve manevi tazminata hükmedilmesine ilişkin kısmında bozulmasını gerektirecek bir husus bulunmayıp tarafların buna yönelik temyiz istemleri yerinde görülmemiştir.
Manevi tazminatın özellikleri dikkate alındığında manevi zararın telafisi için hükmedilecek miktara idareye başvuru tarihinden itibaren 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun uyarınca faiz yürütülmesinin gerekli olduğundan Mahkeme kararının hükmedilen manevi tazminata yasal faiz yürütülmesi isteminin reddine ilişkin kısmında ise hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin reddi, davacıların temyiz isteminin ise kısmen kabul edilerek Mahkeme kararının manevi tazminata ilişkin faiz yönünden bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.ir.
Temyiz dilekçelerinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemlerinin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği görüşüldü.
Dava, davacılar murisinin … Kapalı Cezaevinde tutuklu bulunduğu sırada cezaevinde çıkan olaylar sırasında ölümü nedeniyle uğranıldığı ileri sürülen toplam 70.000.000.000 lira maddi, 130.000.000.000 lira manevi zararın tazmini istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesince, kamu idarelerinin yapmakla yükümlü bulundukları kamu hizmetlerini gereği gibi ifa etmekle beraber bu hizmetin işleyişini sürekli olarak kontrol etmek ve hizmetin yürütülmesi sırasında gerekli önlemleri almakla yükümlü olduğu, idarenin bu yükümlülüğünü yerine getirmemek suretiyle hizmetin kötü veya geç işlemesi veya gereği gibi işlememesi ve bu yüzden bir zarar verilmiş olması halinde tazmin sorumluluğu bulunduğu, kişilerin can ve mal güvenliğini sağlamanın idarenin sorumluluğunda olduğu, … Cezaevinde tutuklu iken cezaevinde 1.11.2000 tarihinde çıkan olaylarda, davacılar murisinin öldürülmesi olayında idarenin hizmet kusuru bulunduğu gerekçesiyle, yoksun kalınan zararın hesaplanabilmesi amacıyla yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucuna göre, maddi ve manevi tazminat isteminin kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Davacılar, maddi tazminatın yetersiz olarak belirlendiğini, manevi tazminata ilişkin rakamların paranın satın alma gücünü karşılayacak nitelikte olmadığını; davalı Adalet Bakanlığı ise, meydana gelen olayda kusurunun bulunmadığını öne sürmekte ve İdare Mahkemesi kararının kendilerine yönelik kısmının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
İdarenin tazminle yükümlü tutulması, ancak bir maddi zararın kesin olarak ortaya çıkmış, belirgin hale gelmiş maddi zararın varlığı halinde mümkündür. Kişinin isteği dışında maddi varlığında meydana gelen kayıp ve eksiklikler ile çoğalma olanağından yoksunluk olarak tanımlanan maddi zarar, henüz kesin olarak ortaya çıkmamış, belirgin hale gelmemiş ise, bu aşamada idarenin tazmin yükümlülüğüne gidilmesine olanak bulunmamaktadır.
Açılan bu tam yargı davasında istenilen maddi tazminat, davacıların eşi ve babası olan …’nın, … İlindeki … (… Tekstil) isimli fabrikanın basılması olayıyla ilgili tutuklu olarak konulduğu cezaevinde öldürülmesi sonucu desteğinden yoksun kalınması nedeniyle uğranılan zararın karşılığı olarak tanımlanmıştır.
Destekten yoksun kalma tazminatıyla, ölenin (desteğin) gelecekte elde etmesi muhtemel gelirinin güncelleştirilerek, destekten yoksun kalanın ölüm olayından önceki sosyal ve ekonomik yaşam düzeyinin devamını sağlayacak gelire kavuşturulması amaçlanmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davacılar murisi …’nın da aralarında bulunduğu toplam 8 kişinin, 25.10.2000 tarihinde, … İlindeki … (… Tekstil) isimli fabrikanın basılması olayıyla ilgili olarak 4422 sayılı Yasaya muhalefet, iş ve çalışma hürriyetini tahdit suçlarından … hazırlık mumarasıyla aynı gün sevk edildikleri … Sulh Ceza Mahkemesinde … sorgu zaptıyla tutuklanmalarına karar verildiği, ve aynı gün cezaevine konulduğu, sanıklarla ilgili suçların DGM kapsamında olması nedeniyle 27.10.2000 tarihinde, … sayılı görevsizlik kararıyla evrakın … Devlet Güvenlik Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığına gönderildiği, burada evrak tefrik edilerek dosyadaki diğer sanıklar hakkında çıkar amaçlı suç örgütü mensubu olmak, çıkar amaçlı suç örgütüne yardım etmek suçlarından … sayılı iddianame ile kamu davası açıldığı, davacılar murisinin cezaevinde öldürülmesi nedeniyle hakkında takipsizlik kararı verildiği, diğer sanıklardan bazıları hakkında yargılamanın devam ettiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacıları murisinin tutuklu olarak yargılandığı, idarenin hizmet kusuru sonucu 2.11.2000 tarihinde cezaevinde öldürüldüğü, İdare Mahkemesince yaptırılan bilirkişi incelemesinde, davacılar murisinin ölüm tarihi dikkate alınarak destekten yoksun kalma tazminatının hesaplandığı, hükme esas alınabilecek nitelikte bulunan bilirkişi raporuna göre davacıların destekten yoksun kalma tazminatı isteminin kısmen kabulüne karar verildiği; davacılar murisi yönünden de ceza davasının yürütülmesine hukuki olanak bulunmadığı anlaşılmakla birlikte, … İlindeki … (… Tekstil) isimli fabrikanın basılması olayıyla ilgili olarak yargılanan davacılar murisinin öldürülmemiş olması halinde, ceza davasına ilişkin dosyada yer alan bilgi, belge ve alınan ifadelere göre (aynı olaydan dolayı yargılanan diğer sanıkların ceza davasındaki bilgi ve belgelerden de yararlanmak suretiyle) alması muhtemel hapis cezası da dikkate alınarak davacıların destekten yoksun kalma tazminatının hesaplanması gerekirken, eksik inceleme ve araştırma sonucunda, davacıların eşi ve babası olan Orhan Cemal Yeşilkaya’nın cezaevinde öldürüldüğü 2.11.2000 tarihinden itibaren hesaplanan destekten yoksun kalma tazminatının bir kısmının davalı idarece davacılara ödenmesi yolundaki mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Kararın maddi tazminata ilişkin kısmının davalı davalı idare yönünden bozulmasına ilişkin gerekçeler dikkate alınarak mahkemece yeniden bir karar verilmesi gerektiğinden, bu aşamada davacılar temyiz istemi hakkında bir karar verilmesine olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesi uyarınca davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine 25.1.2006 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.