10. Daire         2003/440 E.  ,  2005/531 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2003/440
Karar No : 2005/531

Temyiz Eden (Davalı) : Hazine Müsteşarlığı ANKARA
Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : …
Davacı Yanında Müdahiller:1-…
Vekili :…
2-…
Vekili :…
3-…
Vekili :…
İstemin Özeti : Davacı … İplik San. ve Tic. A.Ş. (eski ünvanı … Tekstil Endüstri ve San. Tic. A.Ş.) adına düzenlenen yatırım teşvik belgesinin iptaline ilişkin 18.10.2001 tarih ve … sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılan dava sonucunda, … İdare Mahkemesince, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, temyizen incelenip bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Yerinde olmadığı ileri sürülen temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Dosyanın incelenmesinden … Anonim Şirketinin (… İplik San.ve Tic. A.Ş.) 94/6411 sayılı Karar uyarınca teşvik belgesinin süresinin uzatılması için Siirt Valiliğine herhangi bir müracaatı bulunmadığı halde … Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğünce düzenlenmiş olan … Konfeksiyon Sanayi ve Ticaret Limited Şirketine ait ekspertiz raporunda firma adının üzeri çizilip … yazılarak bu firmanın süre uzatma belgelerine eklendiği, başka bir firma adına düzenlenen ekspertiz raporuna istinaden ilgili firmanın teşvik belgesinin süresinin uzatıldığı, hem ilgili firmaya hem bu firmanın ilişkili olduğu finansal kiralama şirketlerine ödeme yapıldığının tespiti üzerine hazırlanan evrakın gereği yapılmak üzere Hazine Müsteşarlığı’na gönderildiği, bunun üzerine de davacı firmaya ait yatırım teşvik belgesinin iptal edildiği anlaşılmaktadır.
İdare Mahkemesince; teşvik mevzuatına aykırı davranıldığının saptanması üzerine tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken, aksi yönde verilen temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi :Davacı … İplik San. Tic. A.Ş. ( Eski Ünvanı … Tekstil Endüstri ve Sanayi Tic. A.Ş. ) adına düzenlenen YatırımTeşvik Belgesinin iptaline ilişkin davalı idare işlemini iptal eden .. üncü İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması talep edilmektedir.
Yatırımlarda Devlet Yardımları ile ilgili Tebliğin “Teşvik Belgesi İptali” başlıklı 12 inci maddesi ” teşvik mevzuatına riayet edilmemesi, teşvik belgelerinde kayıtlı bulunan şart ve karakteristiklerin yerine getirilmemesi, değiştirilmesi, eksik yapılması veya yatırımın bütünlüğünün bozulması, desteklerle ilgili belgelerde tahrifat yapılması hallerinde verilmiş bulunan destekler, Müsteşarlıkça kısmen veya tamamen kaldırılabilir, geri alınabilir” hükmünü amir bulunmaktadır
Olayda Hazine İç Ödemeler Saymanlığı 1997 yılı hesabının Sayıştay Denetçileri tarafından incelenmesi sırasında “Yatırımları ve Döviz kazandırıcı Hizmetleri Teşvik Fonuna Ait Hizmetler” tertibindeki ödenekten hak sahiplerine ödenmek üzere 58.500.000.000.000.TL. nin Türkiye Kalkınma Bankasına aktarıldığı hak sahiplerinden … Tekstil Endüstri San Tic. A.Ş (firma ünvanı … İplik San ve Tic.A.Ş. olarak değişmiştir ) 8.6.1990 tarih ve 27123 sayılı Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yapılan Kaynak Kullanımını Destekleme Primi ödemesine esas teşkil eden ve Batman Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğünce düzenlenmiş olan … Konfeksiyon Sanayi ve Ticaret Limited Şirketine ait ekspertiz raporunda firma adının üzeri çizilip … yazılarak bu firmanın süre uzatma belgelerine eklendiği, … Anonim Şirketinin teşvik belgesinin süresinin uzatılması için Siirt Valiliğine herhangi bir müracaatı bulunmadığı halde başka bir firma adına düzenlenen ekspertiz raporuna istinaden ilgili firmanın teşvik belgesinin süresinin uzatıldığı hem ilgili firmaya hem bu firmanın ilişkili olduğu finansal kiralama şirketine ödeme yapıldığını tespiti üzerine hazırlanan evrakın gereği yapılmak üzere Hazine Müsteşarlığına gönderildiği, bunun üzerine de davacı firmaya ait yatırım teşvik belgesinin iptal edildiği anlaşılmıştır.
Davaya konu uyuşmazlıkta 98/10755 saylı kararname ile yapılan değişiklikle ekspertiz raporu olmasa da 31.12.1996 tarihine kadar yapılan yatırımlar için Kaynak Kullanımı Destekleme Primi ödeneceği belirtilmiştir. Ancak süre uzatma tarihinde yürürlükte olan 94/6411 sayılı 25 inci maddesinde yapılacak ekspertiz neticesinde fiziki gerçekleşme oranının Kalkınmada Öncelikli Yörelerde asgari %25 olarak gerçekleştirildiğinin tespiti halinde ek süre verileceği hükme bağlanmış olup başka bir şirkete ait ekspertiz raporunun şirket adı değiştirilmek suretiyle davacı şirkete ait dosyaya eklenerek belgenin yatırım süresinin bu ekspertiz neticesinde 8.8.1995 tarihli işlemle uzatıldığı görüldüğünden ve bu şekilde davacı şirket lehine yürürlükteki mevzuata aykırı olarak sonuç doğuracak şekilde bir tahrifat söz konusu olduğundan dava konusu işlemin ilgili tebliğin 12 inci maddesindeki hükme uygun olduğu, ve şirket yönetim kurulu ve ortaklık yapısı bütünüyle değişmişse de yatırım teşvik belgeleri kapsamında faydalanılan destek unsurlarının şirket tüzel kişiliğine uygulandığı, her ne kadar yatırım tamamlanmışsa da bunun usulsüz işlemlere haklılık kazandırmayacağı cihetle davanın reddi gerekeceğinden aksine verilen Ankara 3 üncü İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği görüşüldü:
Dava, davacı … İplik San. ve Tic. A.Ş. (eski ünvanı … Tekstil Endüstri ve San. Tic. A.Ş.) adına düzenlenen yatırım teşvik belgesinin iptaline ilişkin 18.10.2001 tarih ve … sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesince, teşvik belgesinin uzatılmasında kullanılan ekspertiz raporunun sahte olduğundan bahisle dava konusu işlem tesis edilmiş ise de sonradan getirilen yeni bir düzenlemeyle teşvik belgesi uzatımında ekspertiz raporu aranması zorunluluğunun kaldırıldığı, yönetim yapısı ve yatırım yeri tümüyle değişen davacı şirketin ortaklarının sözkonusu sahtecilik olayına katıldıkları yönünde bir iddia ve tespitin bulunmadığı, bu durumda ilgili yatırımı gerçekleştirdiği sabit olan davacı şirkete ait teşvik belgesinin iptal edilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Davalı, idare hukuka aykırı olduğunu ileri sürdüğü anılan mahkeme kararının bozulmasını istemektedir.
13.1.1995 gün ve 1995 tarih ve 22170 sayılı resmi Gazetede yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar’ın(94/6411 sayılı) 25. maddesinin birinci fıkrasında, Teşvik belgesinde Kaynak Kullanımı Destekleme Primi bulunan yatırımcıların gerçekleştirilen yatırım harcamalarına ek belgelerle birlikte 1.1.1995 tarihinden itibaren 3 ay içerisinde Müsteşarlığa müracaat ederek fiziki gerçekleştirme ekspertizi yaptırmaları gerektiği, yapılacak ekspertiz neticesinde fiziki gerçekleşme oranının Kalkınmada Öncelikli Yörelerde asgari %25 olarak gerçekleştirildiğinin tespiti halinde proje bazında ek süre verileceği kurala bağlanmıştır.
94/6411 sayılı Karar’ın uygulama esaslarını göstermek üzere Hazine Müsteşarlığınca çıkarılan ve 4.4.1995 gün ve 22248 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları ile İlgili Tebliğ’in (Tebliğ No:95/2) “Teşvik Belgesi İptali” başlıklı 12 inci maddesinde ise ” teşvik mevzuatına riayet edilmemesi, teşvik belgelerinde kayıtlı bulunan şart ve karakteristiklerin yerine getirilmemesi, değiştirilmesi, eksik yapılması veya yatırımın bütünlüğünün bozulması, desteklerle ilgili belgelerde tahrifat yapılması hallerinde verilmiş bulunan destekler, Müsteşarlıkça kısmen veya tamamen kaldırılabilir, geri alınabilir” kuralına yer verilmiştir.
23.2.1998 tarih ve 98/10755 sayılı Kararnamenin eki “Yatırımlarda Devlet Yardımları ve Yatırımları Teşvik Fonu Esasları Hakkında Karar”ın (25.4.1999 tarih ve 25676 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kararla değişik) Geçici 3. maddesinde, Olağanüstü Hal Bölgesi ve mücavir alanına dahil Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Mardin, Muş, Siirt, Şırnak, Tunceli ve Van illerindeki Kaynak Kullanım Destekleme Primi ihtiva eden ve 1.1.1995 tarihinden sonraki bir tarihe kadar ekspertiz işlemi yapılmadan süre almış olan teşvik belgelerine bu tarihten sonra yapılmış harcamalar için de prim ödemesi yapılacağı, ancak, 31.12.1996 tarihinden sonraki harcamaların primden yararlanamayacakları belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, kalkınmada öncelikli yöre kapsamında olan Siirt/Batman İlinde yatırım yapmak isteyen … Tekstil Endüstri San Tic. A.Ş adına 24.10.1989 tarih ve 89/14685 sayılı Kararname kapsamında yatırım indirimi, Kaynak Kullanım Destekleme Primi ödemesi gümrük muafiyeti ile vergi resim ve harç istisnaları ihtiva eden 8.6.1990 tarih ve 27173 sayılı Yatırım Teşvik Belgesi düzenlendiği, 31.12.1994 tarihinde sona eren Yatırım Teşvik Belgesinin süresinin, 29.3.1995 tarihinde yapılan başvuru üzerine 94/6411 sayılı Karar uyarınca 31.12.1995 olarak uzatıldığı, 17.5.1996 tarihinde yapılan başvuru üzerine yatırım yerinin Diyarbakır olarak değiştirildiği, şirketin ortaklık yapısı, merkezi ve ünvanında meydana gelen değişikliklerin 16.7.1996 tarihli Ticaret Sicil Gazetesinde yayımlandığı, 19.7.1996 tarihli başvuru üzerine de Batman olan şirket merkezinin Diyarbakır, şirket ünvanının da … İplik San.ve Tic. A.Ş olarak değiştirilmesine davalı idarece onay verildiği, davacı şirketin aldığı yeni ek sürelerle yatırımını tamamladığı, yatırımın leasing yoluyla gerçekleştirilen kısımları için de Finansal Kiralama Şirketleri adına ek Yatırım Teşvik Belgeleri düzenlendiği, Hazine İç Ödemeler Saymanlığı 1997 yılı hesabının Sayıştay Denetçileri tarafından incelenmesi sırasında, “Yatırımları ve Döviz kazandırıcı Hizmetleri Teşvik Fonuna Ait Hizmetler” tertibindeki ödenekten yapılan Kaynak Kullanımını Destekleme Primi ödemesinden yararlanan şirketlerden olan … Anonim Şirketinin 94/6411 sayılı Karar uyarınca teşvik belgesinin süresinin uzatılması için Siirt Valiliğine herhangi bir müracaatı bulunmadığı halde … Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğünce düzenlenmiş olan … Konfeksiyon Sanayi ve Ticaret Limited Şirketine ait ekspertiz raporunda firma adının üzeri çizilip … yazılarak bu firmanın süre uzatma belgelerine eklendiği, başka bir firma adına düzenlenen ekspertiz raporuna istinaden ilgili firmanın teşvik belgesinin süresinin uzatıldığı, hem ilgili firmaya hem bu firmanın ilişkili olduğu finansal kiralama şirketlerine ödeme yapıldığının tespiti üzerine hazırlanan evrakın gereği yapılmak üzere Hazine Müsteşarlığı’na gönderildiği, bunun üzerine de davacı firmaya ait yatırım teşvik belgesinin iptal edildiği anlaşılmıştır.
Olayda, davacı şirketin ek süre almak üzere 94/6411 sayılı Karar’ın 25. maddesi uyarınca fiziki gerçekleştirme ekspertizi yaptırmadığı, Siirt Valiliğince Hazine Müsteşarliğı’na sunulan başka bir şirkete ait ekspertiz raporunun, şirket adının değiştirilmesi ve davacı şirkete ait dosyaya eklenmesi suretiyle, yatırım süresinin, 8.8.1995 tarihli işlemle 31.12.1995 olarak uzatıldığı çekişmesizdir.
23.2.1998 tarih ve 98/10755 sayılı Kararnamenin eki “Yatırımlarda Devlet Yardımları ve Yatırımları Teşvik Fonu Esasları Hakkında Karar”ın (25.4.1999 tarih ve 25676 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kararla değişik) Geçici 3. maddesinde, Olağanüstü Hal Bölgesi ve mücavir alanına dahil illerde Kaynak Kullanım Destekleme Primi ihtiva eden ve 1.1.1995 tarihinden sonraki bir tarihe kadar ekspertiz işlemi yapılmadan süre almış olan teşvik belgelerine bu tarihten sonra yapılmış harcamalar için de prim ödemesi yapılacağını öngören kural; usule uygun olarak süre uzatımı yapılmış olan teşvik belgelerinim diğer teşvik unsurları yanında prim ödemesinden de yararlandırılmasını öngören bir düzenleme olup, yürürlükteki mevzuata aykırı şekilde tahrifata dayalı olarak süre uzatımı yapılan belgeleri kapsamamaktadır.
Diğer taraftan, … Tekstil Endüstri ve San. Tic. A.Ş’nin, ortaklık yapısı, ünvanı, merkezi ve Teşvik Belgesinin konusunu oluşturan yatırım yerinin değişmiş olmasının, yatırım teşvik belgeleri kapsamında yararlanılan teşvik unsurlarının şirket tüzel kişiliğine uygulanması nedeniyle bu değişikliklerin teşvik belgesinin hukuki durumunu etkilemeyeceği ve yatırımın tamamlanmış olmasının usulsüz yapılmış olan işlemlere haklılık kazandırmayacağı açıktır.
İdare Mahkemesince, davacı şirket lehine sonuç doğuracak biçimde belgelerde tahrifat yapılmak suretiyle teşvik mevzuatına aykırı davranıldığının saptanması üzerine tesis edilen dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken, aksi yönde verilen temyize konu kararda hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, yeniden bir karar verilmek üzere dava dosyasının anılan Mahkemeye gönderilmesine 18.2.2005 tarihinde oybirliği ile karar verildi.