10. Daire 2003/3334 E. , 2005/1967 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2003/3334
Karar No : 2005/1967
Temyiz Eden (Davacı) : …
Vekili : …
Karşı Taraf (Davalı) : …
İstemin Özeti : Davacı derneğin tüzüğünün 12/a maddesindeki hükmün, Medeni Kanunun 84. maddesine aykırı olduğu, bu nedenle gerekli düzeltmenin yapılması hususuna ilişkin 21.5.2002 günlü işlemin iptali istemiyle açılan dava sonucunda; … İdare Mahkemesince davanın incelenmeksizin reddi yolunda verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Davacı derneğin tüzüğünde yapılması istenilen değişikliğin yapılmaması hali, Dernekler Yasasının ilgili hükümlerine göre yaptırım uygulanması sonucunu doğuracaktır. Bu nedenle kesin ve yürütülmesi zorunlu bir idari işlem olan ve ilgilinin hukukunu etkileyen dava konusu işleme karşı açılan davada, uyuşmazlığın esasının incelenmesi gerekirken, ortada idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gereken bir idari bir işlem bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddi yolunda verilen idare mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.ir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği görüşüldü:
Dava; davacı derneğin tüzüğünün 12/a maddesindeki hükmün, Medeni Kanunun 84. maddesine aykırı olduğu, bu nedenle gerekli düzeltmenin yapılması hususuna ilişkin 21.5.2002 günlü işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesince, 2908 sayılı Dernekler Kanununun 8. ve 10. maddelerine göre, valiliklerin veya İçişleri Bakanlığının derneklerin kuruluş bildirisi ve ekleri ile tüzüklerinde yapacakları inceleme neticesinde tespit ettikleri noksanlıkların geçici yönetim kurulunca noksanlık kabul edilmeyerek giderilmemesi halinde, derneği idari bir kararla kapatma yetkilerinin bulunmadığı, Cumhuriyet Savcılığına yapılacak ihbar üzerine savcılıkça yetkili mahkemeye başvurulması ve mahkemece bu yönde bir karar verilmesi halinde derneğin faaliyetlerine son verileceği, Valilik veya İçişleri Bakanlığınca dernekten giderilmesi istenen noksanlıkların, noksanlık olup olmadığının veya derneğin kapatılıp kapatılmayacağının hukuki denetimini yapma yetkisinin savcılığa ve yetkili mahkemeye ait olduğu, bu nedenle Valillikçe eksiklerin giderilmesinin istenilmesine ilişkin yazının kesin ve icrai bir nitelikte olmadığı ve idari davaya konu edilemeyeceği gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
Davacı tarafından, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülen anılan İdare Mahkemesince verilen kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı derneğin 13.4.2002 tarihli genel kurul toplantısında dernek tüzüğünün bazı maddelerinde değişiklikler yapıldığı, yapılan bu değişikliklerden 12. maddenin (a) fıkrasındaki; “dernek yönetim kurulu üyelerinin 5 asil ve 5 yedek üyeden az olmamak üzere dernek tüzüğünde belirtilen sayıda üyeden oluşur” kuralının, Medeni Kanununun 84. maddesine aykırı bulunduğu, bu nedenle gerekli düzeltmenin yapılmasının 21.5.2002 tarihli dava konusu işlemle istenildiği, davacı dernek tarafından bu işleme karşı 31.5.2002 tarihli dilekçeyle yapılan itirazın 19.6.2002 tarihli işlemle reddedilmesi üzerine bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinde; iptal davalarının; idari işlemler aleyhine, yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacağı hükme bağlanmıştır.
Dava konusu işlem ile, dernek tüzüğünde değişiklik yapılmasının istenildiği ve bu yapılmadığı takdirde 2908 sayılı Yasanın ilgili maddesine göre adli yargı yerinde davacı derneğin kapatılmasına ilişkin prosedürün başlatılacağı açıktır. Davacı dernek tüzüğünde, davalı idarenin yapılmasını istediği değişikliğin yerinde olup olmadığını irdeleme yetkisi idari yargı yerine ait bulunmaktadır. Adli yargı yeri ise, bu işlemin idari yargı denetiminden sonra derneğin kapatılması hususunda inceleme yapmaya ve karar vermeye yetkilidir.
Dava konusu kararın bu haliyle adli yargı yerince denetlenmesi mümkün olmadığı gibi, bir ön işlem olarak nitelendirilmesi de yerinde değildir.
Bu durumda, ortada idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu bir idari bir işlem bulunmadığı gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine karar veren idare mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, dava dosyasının yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine 19.4.2005 tarihinde oybirliği ile karar verildi.