10. Daire         2003/2595 E.  ,  2004/7611 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2003/2595
Karar No : 2004/7611

Temyiz Eden (Davalı) : …
Vekili : …
Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : …
İstemin Özeti :… Valiliği İl Özel İdaresine ait … işhanında bulunan işyerlerinin satış ihalesinde 9, 10, 11, 12 ve 13 sıra nolu işyerlerine en yüksek bedeli vererek geçici ihalesi üzerinde kalan davacının, bu ihale kararının iptaline ilişkin 11.10.2001 tarihli Valilik işleminin kaldırılarak ihalenin geçerli sayılması isteğiyle yaptığı 16.10.2001 tarihli başvurunun reddine ilişkin 31.10.2001 tarihli davalı idare işleminin iptali istemiyle açılan dava sonucunda … İdare Mahkemesince, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın temyizen incelenip bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İhalenin iptaline ilişkin 11.10.2001 tarihli … Valiliği işleminin iptali istemiyle … İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında açılan dava derdest iken, aynı işleme davacı tarafından yapılan itirazın reddi yolunda tesis edilen işlemin iptali istemiyle aynı davacı tarafından açılan bu davanın esasının incelenmesi hukuken mümkün değildir.
Belirtilen nedenle davalı idarenin temyiz isteminin kabulüyle mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Mülkiyeti İl Özel İdaresi’ne ait işhanında bulunan işyerlerinin, ekonomik değerlerine uygun olarak ve bir rekabet ortamı içerisinde ihale yoluyla satışı amaçlanmaktadır.
Bakılan uyuşmazlıkta, bu amaçla yapılan ihaleye yeterli katılım ve başvuru olmadığının ve ekonomik şartların da dikkate alınması sonucu ihalenin iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu haliyle, ihale kararlarını onama ya da onaylamayarak ihaleyi iptal etme konusunda ita amirine tanınan takdir yetkisinin kamu yararına uygun olarak kullanıldığı sonucuna ulaşıldığından, aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Belirtilen nedenle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüyle, temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği görüşüldü :
Dava, … Valiliği İl Özel İdaresine ait … işhanında bulunan işyerlerinin satış ihalesinde 9, 10, 11, 12 ve 13 sıra nolu işyerlerine en yüksek bedeli vererek geçici ihalesi üzerinde kalan davacının, bu ihale kararının iptaline ilişkin 11.10.2001 tarihli Valilik işleminin kaldırılarak ihalenin geçerli sayılması isteğiyle yaptığı 16.10.2001 tarihli başvurunun reddine ilişkin 31.10.2001 tarihli davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesince, 2886 sayılı Kanunun 31. maddesi uyarınca ita amirlerinin ihale kararlarını onaylamak yada onaylamayarak ihaleyi iptal etmek konusunda takdir yetkisinin bulunduğu açık ise de, bu yetkinin kullanımının keyfi ve mutlak olmayıp, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun kullanılıp kullanılmadığı yönlerinden yargı denetimine tabi olduğu, ihalenin idare yararı gözetildiği ileri sürülerek onaylanmamasının, ancak açık teklif usulü ile teklif edilen bedelin tahmini bedelin altında veya teklif edilen bedellerin en yükseği olmaması yada rekabet ilkesini ortadan kaldıran ihaleye fesat karıştırma gibi bir olayın varlığının tesbiti halinde mümkün bulunduğu, idarece usulüne uygun olarak yapılan hazırlık aşamalarının tamamlanmasından ve davacının da ihale şartlarına uygun biçimde ihaleye katılarak uygun bedelin üzerinde teklifte bulunması neticesinde, ihalenin diğer yasal koşullar yerine getirilerek tamamlanması gerekirken iptal edilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı, kaldı ki ihale bedelinin, benzer nitelikteki gayrımenkullere ilişkin yapılmış yakın tarihlerdeki ihalelerde oluşan bedellerden bariz bir şekilde düşük olduğu yolunda bir belgenin de idarece ortaya konulamadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Davalı idare tarafından hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek anılan mahkeme kararının temyizen incelenip bozulması istenilmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 11. maddesinde; ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa kişlemi yapmış olan makamdan idari dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurunun işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durnduracağı, altmış gün içinde bir cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı, isteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresinin yeniden işlemeye başlayacağı ve başvuru tarihine kadar geçmiş sürenin de hesaba katılacağı hükme bağlanmıştır.
Dava dosyasının Dairemizin E:2003/2077 sayılı dosaysıyla birlikte incelenmesinden; … Valiliği İl Özel İdaresine ait … İşhanında bulunan 41 adet işyerinin satışı amacıyla 2886 sayılı Kanunun 45. maddesine göre açık teklif usulüyle ihaleye çıkartıldığı, üç şahıs ve firmanın katıldığı ihalede 9 nolu 6.852.000.000.lira muhammen bedelli işyerinin 7.000.000.000.liraya …, 10 nolu 18.281.000.000.lira muhammen bedelli işyerinin 20.000.000.000.liraya …; 11 nolu 20.566.000.000.lira muhammen bedelli işyerinin 21.100.000.000.liraya …, 12 nolu 18.281.000.000.lira muhammen bedelli işyerinin 20.000.000.000.liraya …, 13 nolu 22.851.000.000.lira muhammen bedelli işyerinin 25.100.000.000.liraya …, 15 nolu 18.281.000.000.lira muhammen bedelli işyerinin 19.000.000.000.liraya …’a … İl Daimi encümeninin 4.10.2001 tarih ve … sayılı kararıyla ihale edildiği, 2886 sayılı Kanunun 31. maddesi uyarınca ita amiri olan … Valisinin onayına sunulması üzerine, ihaleye yeterli katılım olmadığı ve ekonomik şartlar dikkate alınarak Valiliğin 11.10.2001 tarihli kararıyla ihalenin iptal edildiği, davacının 16.10.2001 tarihli dilekçeyle … Valiliğine itirazda bulunup ihalenin geçerli sayılmasını istediği, davalı idarenin 31.10.2001 tarihli işlemiyle itirazın reddi üzerine … ile …’ın 14.11.2001 tarihinde kayda giren dilekçeyle … İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında … Valiliğinin ihalenin onaylanmamasına ve iptaline ilişkin 11.10.2001 tarihli işlemin iptali istemiyle dava açtıkları, öte yandan davacı …’ın 19.11.2001 tarihinde kayda giren dilekçeyle … İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında, ihale kararının iptaline ilişkin 11.10.2001 tarihli işlemin kaldırılarak ihalenin geçerli sayılması isteğiyle yapılan 16.10.2001 tarihli başvurunun reddine ilişkin 31.10.2001 tarihli davalı idare işleminin iptali istemiyle bu davayı açtığı, … İdare Mahkemesince de; E:… sayılı dosyadaki davanın … tarih ve K:… sayılı kararla; E:… sayılı dosyadaki davanın … tarih ve K:… sayılı kararla dava konusu işlemin iptaline karar verilerek sonuçlandırıldığı anlaşılmaktadır.
Tarafları, konusu ve sebebi aynı olan bir dava görülmekte iken ikinci davanın esasının derdestlik nedeniyle incelenemeyeceği usul hukukunun genel ilkelerindendir.
Nitekim, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 11. maddesinde öngörülen itiraz yolu ile, ilgililerin idarenin işlemine karşı yargı yoluna başvurmadan önce konunun birkez daha gözden geçirilerek işlemin kaldırılmasını veya değiştirilmesini, kararı almış olan yönetimin bağlı olduğu üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan dava açma süresi içinde isteyebilecekleri düzenlenirken, idareye yapılan başvurunun işlemeye başlamış olan dava açma süresini durduracağı, isteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresinin yeniden işlemeye başlarken başvurma tarihine kadar geçmiş sürenin de hesaba katılacağı hükme bağlanarak, itiraz üzerine tesis edilen ikinci işlemin birinci işlemden bağımsız yeni bir idari işlem olmadığı hususu ortaya konulmaktadır.
Bu durumda, ihalenin iptaline ilişkin 11.10.2001 tarihli … Valiliği işleminin iptali istemiyle … İdare Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında açılan dava derdest iken, aynı işleme yapılan itirazın reddi yolunda tesis edilen işlemin iptali istemiyle aynı davacı tarafından açılan bu davanın esasının incelenmesi hukuken olanaklı değilken, işin esasının incelenmesi suretiyle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen kararda hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesine uygun bulunan davalı idare temyiz isteminin kabulüne, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, dava dosyasının yeniden karar verilmek üzere anılan İdare Mahkemesine gönderilmesine 25.11.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.