10. Daire         2002/7161 E.  ,  2003/1441 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2002/7161
Karar No : 2003/1441

Temyiz Eden (Davacı) : …
Vekilleri : …
Karşı Taraf (Davalılar) : 1- Maliye Bakanlığı – ANKARA
2- Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Vekili : …
İstemin Özeti : Davacı firmaya ihale edilen, … grubu içme suyu inşaatı işi için hazırlanan sözleşme tasarısının vize edilmemesine ilişkin Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü işleminin ve bu işleme dayanılarak söz konusu ihalenin iptal edilmesine ilişkin Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü 11.Bölge Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılan davanın reddine karar veren … İdare Mahkemesi’nin … günlü, E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenip, bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Davalı idareler, yerinde bulunmadığını öne sürdükleri temyiz isteminin reddi gerektiğini savunmaktadırlar.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi :. Temyiz isteminin reddine, mahkeme kararının onanmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : … grubu içme suyu ihalesini kazanan davacı ile idare arasında düzenlenen sözleşmenin vize edilmemesine ilişkin Maliye Bakanlığı işlemi ile bu nedenle ihaleyi iptal eden Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü XI.Bölge Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılan davayı reddeden …İdare Mahkemesi kararı temyiz edilmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacının usulüne uygun yapılan içme suyu ihalesini kazandığı, ihalenin ita amirince onandığı ancak Maliye Bakanlığınca, ayrılan ödenek miktarında farklılık olduğu gerekçesiyle ihaleye vize verilmediği ve dava konusu işlemlerin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Öte yandan yine dava dosyasındaki belgelerden, uyuşmazlık konusu ihaleye ilişkin sözleşme tasarısının vize incelemesi aşamasında keşif bedelinin en az % 10’u tutarında ödeneğin bulunduğu da görülmektedir.
Bu durumda, davalı idareler arasında giderilebilecek bir sorun nedeniyle içme suyu ihalesinin yapılış sürecinde idareye ve ihaleyi kazanan davacıya yüklenebilecek herhangi bir kusur bulunmadığından, ihalenin vize edilmemesi ve bunun sonucunda iptali hukuka aykırı olduğu gibi hukuki güvenlik ilkesini de zedelemektedir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüyle …İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin esasa geçilerek, gereği düşünüldü ;
Dava, davacı firmaya ihale edilen … Grubu içme suyu inşaatı için hazırlanan sözleşme tasarısının vize edilmemesine ilişkin Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü işleminin ve bu işleme dayanılarak söz konusu ihalenin iptal edilmesine ilişkin Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü 11.Bölge Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesince, 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu’nun 64.maddesinde, harcamayı gerektirecek taahhüt ve sözleşme tasarılarının vize için Maliye Bakanlığı’na gönderileceğinin, Maliye Bakanlığına gelen taahhüt ve sözleşme tasarılarından uygun görülenlerin 15 gün içinde vize edileceğinin, uygun görülmeyenlerin aynı süre içinde gerekçeli olarak ilgili kuruluşa gönderileceğinin, aykırılık ya da eksikliklerin söz konusu gerekçe doğrultusunda giderildikten sonra Maliye Bakanlığına ikinci kez gelen taahhüt ve sözleşme tasarılarının bu noktalardan inceleneceğinin ve 5 gün içinde vize edileceğinin, uygun bulunmazsa geri çevrileceğinin, geri çevirmelerde yasaların açıkça yasaklamadığı konularda ilgili ita amirlerinin sorumluluk üstlenmesi durumunda 832 sayılı Sayıştay Kanunun’nun ilgili hükümleri saklı kalmak üzere, taahhüt ve sözleşmelerin imzalanabileceğinin hükme bağlandığı; 2001 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair 2000/1400 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 6.maddesinde, ödeneği toplu olarak verilmiş projelerde ana proje grubunun karakteristik, süre, maliyet ve ödeneği değiştirilmemek kaydıyla detay programlarında yer değişikliği dahil mevcuda ilave ve çıkarmaların, ödenek aktarmalarının kuruluşun bağlı veya ilgili olduğu Bakanın onayı ile yapılacağının belirtildiği; 2001/1 sayılı Devlet İhaleleri Genelgesinde ise ihale için keşif bedelinin en azından % 10 ödeneğinin ayrılmasının zorunlu olduğu kuralına yer verildiği, olayda ödeneğin yatırım programında 180.000.000.000.-lira olarak ayrılmasına karşın yetkisiz makamlarca yürürlükteki mevzuata aykırı olarak ödenek aktarması yapıldığından ve ihaleye ilişkin ödenek miktarı değişik belgelerde farklı olduğundan, bu hususların da yer verilen mevzuata göre vize incelemesi sırasında dikkate alınması zorunlu bulunduğundan ve ihalenin yapılma zamanı ayrılan ödenek miktarı ve fiyat farkı uygulaması da göz önüne alındığında işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı, hukuka aykırı olduğunu öne sürerek anılan mahkeme kararının temyizen incelenip bozulmasını istemektedir.
1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu’nun 64.maddesi uyarınca sözleşme tasarılarının vize edilmesi aşamasında işin bütçedeki tertibine ve yasalara uygunluğu yanında sözleşme konusu ihalenin yapıldığı aşamada ödeneğin bulunup bulunmadığının, ayrılmış olup olmadığının da incelenmesi gerektiği tartışmasızdır.
Buna karşın ödeneğin bulunduğunun ve ayrıldığının saptandığı hallerde yapılan işlemlerdeki eksikliğin ve yanlışlığın giderilmesi yerine, kamu yararına aykırı olarak kamu hizmetinin görülmesini sürüncemede bırakacak şekilde işlem tesisinin kabulüne olanak bulunmadığı da açıktır.
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirketin Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne bağlı 11.Bölge Müdürlüğü’nce açılan 984.664.427.000.- lira keşif tutarlı … grubu içme suyu yapımı ihalesini 44 firma içerisinde en uygun teklifi vererek kazandığı, ihalenin ita amirlerince onaylanarak vize edilmek üzere Maliye Bakanlığı’na gönderildiği, Maliye Bakanlığının 5.11.2001 tarih ve 27356 sayılı yazısı ile, Detay programda 180.000.000.000.-lira ödenek öngörüldüğü, 01.10.2001 tarihli Genel Müdür onayı ile yapılan detay revizesinde ödenek miktarının 130.000.000.000.- liradan 115.000.000.000.-liraya indirildiği, 22.06.2001 tarihli ihaleye izin veren onay belgesinde 150.000.000.000.- lira kullanılabilir ödenek olduğunun bildirildiği, şartname ve sözleşme tasarısında ise 98.466.642.700.- lira ödenek ayrıldığı ifadelerinin yer aldığı, farklı belgelerde aynı iş için değişik miktarlarda ödenek ayrıldığı görüldüğünden söz konusu sözleşme tasarısının vize edilmeksizin ekleri ile birlikte iade edildiği, Köy Hizmetleri 11.Bölge Müdürlüğünce Maliye Bakanlığına 26.11.2001 tarih ve 16659 sayılı yazı ile sözkonusu yatırım için 2001 yılı programında 180.000.000.000.- lira ödenek ayrıldığı, acil işlerin tamamlanması amacı ile bu ödeneğin bir kısmının genel müdür onayı ile aktarıldığı, ihale için ayrılan 98.466.642.700.- lira ödeneğin 2001/1 sıra nolu Devlet İhaleleri Genelgesine uygun olduğunun bildirildiği, Maliye Bakanlığınca 30.11.2001 tarih ve 32387 sayılı yazı ile detay revizelere ilişkin yetkinin hangi makamda olduğunun sorulduğu, davalı genel müdürlükçe Bakanlık makamında olan yetkinin 22.01.2001 tarih ve 144-0451 sayılı olur ile genel müdürlüğün yetkili kılındığının bildirildiği, Maliye Bakanlığı’nca 25.12.2001 tarih ve 37653 sayılı işlemle genel müdürlüğün yıllık ödenek dilimlerini değiştirme yetkisinin olup olmadığına ilişkin bir açıklamanın getirilmediği, görüşlerini değiştirecek bir husus bulunmadığı gerekçesi ile ikinci kez ihale dosyasının vize edilmeksizin iadesine karar verildiği, Köy Hizmetleri 11.Bölge Müdürlüğünce 10.01.2002 tarihli ve 0489 sayılı yazı ile ödenek aktarması yapma yetkisinin genel müdürlerinde olduğu belirtilerek gereğinin yapılmasını istedikleri, Maliye Bakanlığı’nın 17.01.2002 tarih ve 812 sayılı yazısı ile üçüncü kez inceleme yapma yetkisinin olmadığı, bu nedenle taleplerine yapılabilecek bir işlem bulunmadığının bildirilmesi üzerine sorumluluk üstlenilmeyerek Köy Hizmetleri 11.Bölge Müdürlüğü’nce 05.02.2002 tarih ve 1585 sayılı yazı ile ihalenin iptal edildiği, davacı şirket tarafından vize edilmeme ve ihalenin iptaline dair işlemin iptali istemi ile bu davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Diğer yandan, yine dosyada bulunan belgelere göre Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü antetli genel müdürce Bakan adına imzalanan 13.12.2001 tarih ve B021KH20150002/12253 sayılı yazı ile detay projelerde yapılacak değişiklikler için 22.01.2001 tarih ve 144-0451 sayılı Bakanlık Makamı oluru ile Genel Müdürün yetkili kılındığının Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’ne bildirildiği, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nce Bakanlık Makamına sunulan ve aynı proje numarasını içeren projeler arasında yapılacak ödenek aktarmasını onaylamaya genel müdürün yetkili olduğunun da belirtildiği, yatırım programlarının sunulmasına ilişkin yazının Bakan imzasıyla tarihsiz olarak onaylandığı, program değişikliği formlarıyla yapılan ödenek aktarımlarının ise genel müdür oluru ile gerçekleştirildiği, buna karşın ödenek aktarımı ile ilgili farklı belgeler bulunduğu, ancak belgelerin hiçbirisinde ödeneğin keşif bedelinin % 10’u karşılığının altında kalmadığı görülmektedir.
Bu duruma göre, sözleşme tasarısının vize incelemesi aşamasında 2001/1 Sıra Nolu Devlet İhale Genelgesi’nde öngörülen keşif bedelinin % 10’u tutarında ödeneğin bulunduğu açık olduğu halde, işin kamu hizmeti niteliği ve kamu yararı dikkate alınmadan, ihale esaslarına aykırılık ve giderilemeyecek bir eksiklik ya da yanlışlık saptanmadan, davalı idarelerin kendi aralarında giderebileceği eksiklik ve tereddütler nedeniyle ve üçüncü kez vize incelemesi yapılamayacağı öne sürülerek tesis edilen vize etmeme işleminde hukuka ve kamu yararına uyarlık bulunmamaktadır.
Vize etmeme işleminin hukuka aykırılığının saptanması nedeniyle iptali gerektiğinden, bu işlemin mahkemece iptali halinde bu işleme dayalı ihalenin iptali işleminin de dayanaksız kalması nedeniyle iptali gerektiği açıktır.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49.madesi uyarınca davacının temyiz isteminin kabulüne, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmediğinden alınan …- lira harcın davacıya iadesine, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan mahkemeye gönderilmesine, 17.4.2003 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.