10. Daire 2002/1813 E. , 2005/1968 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2002/1813
Karar No : 2005/1968
Temyiz Eden (Davacı : 1-…
2- …
Vekili : …
Karşı Taraf (Davalı) : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı – ANKARA
İstemin Özeti : Emniyet Genel Müdürlüğü hizmet binaları temizlik işlerini yürüten davacı ortak girişimin, Eski Hükümlülerin İstihdamı Hakkında Tüzüğün değişik 4. maddesi uyarınca eski hükümlü çalıştırma yükümlülüğünden muaf tutulmaması yönünde tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan dava sonucunda, … İdare Mahkemesince davanın reddi yolunda verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın temyizen incelenip bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Yerinde olmadığı ileri sürülen temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Davacı ortak girişimin sunduğu hizmetin yurt güvenliği ile ilgisi olması nedeniyle eski hükümlü çalıştırmaktan muaf tutulması gerektiğinden temyize konu mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Davacı şirketlerin eski hükümlü çalıştırmak zorunda olduklarına ilişkin işlemin iptali talebiyle açılan davayı red eden … üncü İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması talep edilmektedir.
1475 sayılı İş Kanunu’nun 4382 sayılı Kanun ile değişik 25 inci maddesinin (B) fıkrasında işverenlerin 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları işyerinde %3 oranında eski hükümlüyü mesleklerine uygun bir işte çalıştırmakla yükümlü olduğu, çalıştırılacak eski hükümlü sayısının tespitinde daimi işçi sayısının esas alınacağı hükme bağlanmıştır.
Eski hükümlü çalıştırma yükümlülüğünün istisnası, Eski Hükümlerinin İstihdamı Hakkında Tüzüğün 24.12.1996 tarihli Resmi Gazete’de neşredilen 27.11.1996 tarih ve 96/8849 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile değişik 4 üncü maddesinde düzenlenmiştir.
Eski Hükümlülerin İstihdamı Hakkında Tüzüğün değişik 4 üncü maddesinin son fıkrasında; “Ancak, yurt güvenliği ile ilgili mal ve hizmet üreten işyerleri ile öğrenci yurtları ve eğitim kurumları eski hükümlü çalıştırmakla yükümlü değildir. Bu işyerlerinin belirlenmesinde Milli Savunma ve İçişleri Bakanlıkları ile Milli Eğitim Bakanlığının görüşleri esas alınır.” hükmü yer almaktadır.
1479 sayılı İş Kanunun 25. maddesi ile öngörülen sakat ve eski hükümlü çalıştırma yükümlülüğü sosyal bir soruna çözüm bulmak, bedeni ve ruhi bakımından yetersiz kişilerle çeşitli nedenlerle suç işlemiş kişilerin maddi ve manevi varlıklarının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamak çalışma hak ve ödevinden herkes gibi sakat ve eski hükümlüleri de yararlandırmak amacıyla kanunla konulmuş hüküm olup, bunun istisnası kanunun 25 inci maddesi ile ilgili olarak düzenlenen Tüzük hükümlerinde yer almıştır.
Söz konusu tüzük hükmünde yurt güvenliği ile ilgili mal ve hizmet üreten işyerinin eski hükümlü çalıştırmakla yükümlü olmadıkları, bu işyerinin belirlenmesinde Milli Savunma ve İçişleri Bakanlığının görüşlerinin esas alınacağı belirtilmiştir.
Olayda ise davacı şirketlerin İçişleri Bakanlığına bağlı Emniyet Genel Müdürlüğünün genel temizlik işlerini ihale ile aldığı ve ortak girişim olarak yürüttüklerinden bahisle yukarıda bahsolunan tüzük hükmü uyarınca eski hükümlü çalıştırmak yükümlülüğünden muaf tutulması talebiyle davalı idareye başvuruda bulunulduğu; davalı idarece bu konuda Milli Savunma Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığınından bu hususta görüş sorulduğu, söz konusu Bakanlıkların davacı şirketlerin yurt güvenliği ile ilgili mal ve hizmet üreten işyeri kapsamında olmadığı yönünde bildirdikleri görüş üzerine davalı idarece dava konusu işlemin tesis olunduğu anlaşılmıştır.
Ancak bütün Türkiyenin iç güvenliğini sağlamakla görevli olan Emniyet Genel Müdürlüğünü “yurt güvenliği ile ilgili yer” saymamak son derece sakıncalı sonuçlar meydana getirebilecek bir durum olduğu gibi böyle bir uygulama Türkiyenin iç güvenliği bakımından çok büyük tehlikeler de meydana getirebileceği cihetle davacı şirketlerin Tüzüğün değişik 4 üncü maddesinden faydalanma talebinin reddi mümkün bulunmadığından temyiz talebinin kabulü ile aksine verilen … üncü İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince, 2577 sayılı Yasanın 17. maddesi uyarınca davacının duruşma istemi kabul edilmeyerek işin esasına geçildi.
Dava; Emniyet Genel Müdürlüğü hizmet binaları temizlik işlerini yürüten davacı ortak girişimin, Eski Hükümlülerin İstihdamı Hakkında Tüzüğün değişik 4. maddesi uyarınca eski hükümlü çalıştırma yükümlülüğünden muaf tutulmaması yönünde tesis edilen işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, Eski Hükümlülerin İstihdamı Hakkında Tüzük hükümlerine göre, eski hükümlü çalıştırmaktan muaf olabilmek için bütün yurt güvenliğini ilgilendiren ve bu anlamda bir mal veya hizmet üretiminin olması gerektiği, bu işyerlerinin tespitinde de işyerinin niteliğine göre Tüzükte gösterilen Bakanlıkların görüşlerinin belirleyici olduğu, davacıların yürüttüğü hizmetin yurt güvenliği ile ilgili bir hizmet olarak değerlendirilemeyeceği, bu konuda ilgili Bakanlıkların görüşü doğrultusunda tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı tarafından, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülen anılan İdare Mahkemesince verilen kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Eski Hükümlülerin İstihdamı Hakkında Tüzüğün 24.12.1996 tarih ve 22857 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan değişik 4. maddesinde; “İşverenler, elli ve daha çok daimi işçi çalıştırdıkları işyerlerinde %2 oranında eski hükümlüyü, mesleklerinde uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler. Ancak, yurt güvenliği ile ilgili mal ve hizmet üreten işyerleri ile öğrenci yurtları ve eğitim kurumları eski hükümlü çalıştırmakla yükümlü değildir, Bu işyerlerinin belirlenmesinde Milli Savunma ve İçişleri Bakanlığının görüşleri esas alınır.” kuralı getirilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, Emniyet Genel Müdürlüğü hizmet binalarının genel temizlik işlerini ihale ile yüklenen davacı ortak girişimin bu işle ilgili eski hükümlü çalıştırmasının uygun olmadığının Emniyet Genel Müdürlüğünün çeşitli tarihli yazılarıyla bildirildiği, davacı ortak girişim tarafından da, eski hükümlü çalıştırmaktan muaf tutulmaları istemiyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvurulduğu, ancak, İçişleri Bakanlığı Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığının görüşleri doğrultusunda davacı ortak girişiminin eski hükümlü çalıştırmaktan muaf tutulmaması yönünde dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmıştır.
Emniyet Genel Müdürlüğü hizmet binalarında yürütülen temizlik işlerinin, yukarıda bahsedilen Tüzük hükmünde yeralan yurt güvenliği ile ilgili bir hizmet kapsamı dışında sayılmasına imkan bulunmamaktadır.
Nitekim, Emniyet Genel Müdürlüğünün çok çeşitli yazılarıyla bu işlerde eski hükümlü çalıştırılmasının uygun olmadığı bildirilmiş, İçişleri Bakanlığı Araştırma Planlama Koordinasyon Kurulu Başkanlığının 14.12.2000 tarihli yazıda belirtilen görüşünden farklı olarak 13.3.2002 tarihli yazısıyla, davacı ortak girişimin Emniyet Genel Müdürlüğü dışında diğer işyerlerinde eski hükümlü çalıştırmasının uygun olacağının değerlendirildiği belirtilmiş, bu görüş doğrultusunda da davalı idarece, davacı ortak girişimin Emniyet Genel Müdürlüğü binalarında eski hükümlü çalıştırmaktan muaf tutulması gerektiği kabul edilmiştir.
Bu duruma göre, davanın reddi yolundaki mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, dava dosyasının yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine 19.4.2005 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.