10. Daire         2001/4103 E.  ,  2003/3912 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2001/4103
Karar No : 2003/3912

Temyiz Eden (Davalı) : …
Karşı Taraf (Davacı) : …
İstemin Özeti : Dava, davacıdan 1.393.085.000.lira ecrimisil istenilmesine ilişkin ecrimisil ihbarnamesi ile ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesi … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla ecrimisil ihbarnamesine yönelik olarak davanın incelenmeksizin reddine, ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptaline karar vermiştir.
Davalı idare anılan mahkeme kararının iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : 2886 sayılı Yasanın 75. maddesi ile ilgili Yönetmelikte idarenin bir kez ecrimisil istedikten sonra işgalin devamında yeniden ecrimisil istemeyeceğine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle temyiz isteminin kabul edilerek mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi :Davacının Hazineye ait taşınmazı işgal ettiği ileri sürülerek davacı adına 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75.maddesi uyarınca düzenlenen ecrimisil işleminin iptali için açılan dava sonunda, davacı adına daha önce de ecrimisil tahakkuk ettirildiği, bu işgalin idarenin bilgisi içinde olduğu, 2886 sayılı Yasa ve ilgili Yönetmelik hükümleri uyarınca, işgalden haberi olan davalı idarece taşınmazın hemen tahliyesi veya kiraya verilmesi işlemlerine başlanması gerektiği gerekçesiyle dava konusu işlemi iptal eden, İdare Mahkemesi kararı temyiz edilmektedir.
Bilindiği gibi, ecrimisil, devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufunda bulunan taşınmaz malların yasal bir nedene veya sözleşmeye dayanmadan işgal edilmesi durumunda işgal edenden alınan bedeldir.
2886 sayılı Yasanın 75.maddesi ile ilgili Yönetmelikte,ecrimisilin ne şekilde belirleneceği ve tahsil usulü düzenlenmiştir. Söz konusu kurallarda, idarenin bir kez ecrimisil işlemi tesis ettikten sonra, işgalin devamında yeniden işlem tesis edemeyeceğine ilişkin bir hüküm yer almamaktadır. Kaldı ki, işgalin devam etmesi durumunda,idarenin ecrimisil istemesi yasal bir zorunluluktur.
Öte yandan,Yasanın 75.maddesinde öngörülen yöntem izlenerek fuzuli şagilin tahliye ettirilmemesi ilgili kamu görevlilerinin hukuki ve cezai sorumluluğunu gerektirmekte,buna karşılık,devletin tasarrufundaki taşınmazı işgal eden kişinin ecrimisil ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmamaktadır.
Sonuç olarak,davacının işgalinin idarenin bilgisi içerisinde olduğu bu nedenle davacıdan ikinci kez ecrimisil istenmeyeceği gerekçesiyle,dava konusu işlemi iptal eden İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği görüşüldü:
Dava, davacıdan 1.393.085.000.lira ecrimisil istenilmesine ilişkin ecrimisil ihbarnamesi ile ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesi, davacının aynı taşınmazı işgali nedeniyle uyuşmazlık konusu dönemden önceki dönemlerde de ecrimisil tahukkuk ettirildiği davacının işgalinin idarenin bilgisi dahilinde bulunduğu gerekçesiyle ecrimisil ihbarnamesine yönelik olarak davanın incelenmeksizin reddine, ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin iptaline karar vermiştir.
Davalı idare anılan mahkeme kararının iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
2886 sayılı Devlet İhale Yasasının 75. maddesinin 1. fıkrasında, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden ecrimisil isteneceği, son fıkrasında da, işgal edilen taşınmaz malın, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edileceği hükme bağlanmış, ayrıca, Devlete ait veya Devletin hüküm ve tasarrufundaki taşınmaz mallara yapılan tecavüz veya müdahalelerin süre şartı aranmaksızın önlenmesi, tasarrufa ilişkin güvenliği ve kamu düzenini sağlamayı amaçlayan 3091 sayılı Yasa kapsamına alınmış, aynı mütecaviz tarafından ikinci defa veya onun yararına başkaları tarafından yapılacak tecavüz veya müdahalelere altı aydan iki yıla kadar hapis cezası getirilmiştir.
Aynı Yasanın 74. maddesine dayanılarak Maliye Bakanlığı’nca çıkarılan Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesis, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliğinin Tanımlar başlıklı 2. maddesinde, Ecrimisil: Bir malın, sahibinin rızası dışında ve onun bu malı kullanmamakla bir zarara uğrayıp uğramayacağı söz konusu edilmeksizin bu maldan işgal, tasarruf veya her ne şekilde olursa olsun yararlanılması sebebiyle şagil tarafından ödenen veya idarece talep edilen tazminat; Fuzuli Şagil ise, kusuru aranmaksızın kendisine ait olmayan ve sahibinin de rızası veya muvafakatı bulunmayan bir malın zilyetliğini eline geçiren, elinde tutan veya her ne şekilde olursa olsun bu maldan tasarrufta bulunan kimseler olarak tanımlanmıştır. Aynı yönetmeliğin 78. maddesinde, Hazinenin özel mülkiyetinde ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmaz malların milli emlak servislerince bir program dahilinde fiili durumları mahallinde tesbit edilerek, tesbitten önceki sürelere ait işgal ve tasarruf sebebi ile ecrimisil tesbit, takip ve tahsilatı yapılacağı, sonraki sürelere ait fuzuli işgal ve tasarrufun devamına meydan verilmeden denetim ve idare altına alınacağı açık bir şekilde hükme bağlanmıştır.
Dava ve temyiz dosyalarının birlikte incelenmesinden; davacının … İli, … İlçesi, … mahallesi, … mevkiinde devletin hüküm ve tasarruf altında bulunan taşınmazın 174,22 m2’lik kısmını restoran ve plaj olarak kullanmak suretiyle işgal ettiğinden bahisle 16.10.1995-12.7.1998 dönemi için 1.393.085.000.lira ecrimisil istenildiği, davacı adına daha önce aynı taşınmazın işgali nedeniyle 1.6.1993-5.10.1995 dönemi için 36.884.000.lira ecrimisil tahakkuk ettirildiği, … Mal Müdürlüğünün … Kaymakamlığına yazdığı 15.2.1999 tarih ve … sayılı yazı ile taşınmazın 2886 sayılı Yasanın 75. nci maddesi uyarınca tahliye edilerek teslimi hususunda ilgililere talimat verilmesini istediği anlaşılmaktadır.
Gerek 2886 sayılı Yasanın 75.maddesinde gerek ilgili Yönetmelikte devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazların işgal edilmesi halinde ilgililerden bu işgal nedeniyle ecrimisil istenilmesi durumunda, işgalin devamı süresince bir daha ecrimisil istenilemeyeceğine ilişkin bir düzenleme bulunmadığı gibi; işgalin devam etmesi durumunda idarenin ecrimisil istemesi yasal bir zorunluluktur.Ancak işgalin devamı nedeniyle ecrimisil alınmasının, yukarıda sözüedilen Yasa ve Yönetmelik hükümleri uyarınca işgalin devamına meydan verilmeden yetkililerce yasal işlemlerin öncelikle yapılmasına engel teşkil etmeyeceği de kuşkusuzdur.
Bu durumda, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazı işgal ettiği sabit olan davacıdan, işgal nedeniyle ecrimisil istenilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
İstenilecek ecrimisilin tespit edilmesine ilişkin usul ve esasa gelince; 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75.maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların gerçek veya tüzel kişilerce işgali üzerine işgal edenlerden bu Kanunun 9.maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle 13.maddesinde gösterilen komisyonca takdir ve tesbit edilecek ecrimisilin isteneceği öngörülmüş; Kanunun 9.maddesinde de tahmin edilen bedelin idarelerce tesbit edileceği veya ettirileceği, işin özelliğine göre gerektiğinde bu bedelin veya bu bedelin hesabında kullanılacak fiyatların belediye, ticaret odası, sanayi odası,borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulacağı, bedelin, dayanaklarının da eklendiği bir hesap tutanağında gösterileceği, gerektiğinde bedelin ihale komisyonlarınca inceletileceği kuralına yer verilmiştir.
Yukarıda sözü edilen kanun hükümleri uyarınca, idarece yapılan araştırma ve ilgili yerlerden sorulmak suretiyle takdir edilen ecrimisil miktarının doğru olmadığı, fazla olduğu iddialarıyla açılan davalarda, bir belge ve bilgiye dayanmadan sadece bedelin fahiş olduğunun ileri sürülmesi halinde, İdare Mahkemesince, keşif ve bilirkişi incelemesi yoluna gidilmeksizin, uyuşmazlığın dosya içeriğine göre çözümlenmesi gerekmektedir.
Dava konusu edilen ecrimisil miktarının belirlenmesine ilişkin takdir komisyonlarının ilgili yönetmelikte öngörülen kişilerden oluşmadığı veya anılan komisyonlarca Kanunun 9.maddesinde sayılan kuruluşlardan görüş alınmaksızın bedel belirlenmesi veya mevzuata uygun biçimde oluştuğu anlaşılan takdir komisyonunun, Kanunun 9.maddesinde sayılan kuruluşlardan alınan görüşe haklı nedenlere dayanmaksızın belirlenen bir bedel sözkonusu ise, bu durumun mahkemelerce bir iptal sebebi olarak değerlendirileceği tabiidir. Bu haller dışında, ecrimisilin fahiş olduğu iddiaları somut bilgi ve belgeye dayandırıldığı takdirde, örneğin işgal edilen yere emsal gösterilmesi gibi, keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılması kanunun amacına uygun olacaktır.
Bu durumda, bilirkişilerin konusunda uzman olmaları hususunun mahkemelerce gözardı edilemeyeceği, bunun yanısıra ecrimisil bedelinin idarelerce belirlenmesi aşamasında o yerle ilgili tüm bilgi ve belgelerin bilirkişilerce gözönünde bulundurulmak suretiyle rapor düzenlenip düzenlemediğinin irdelenmesi gerektiği de kuşkusuzdur.
Açıklanan nedenlerle 2577 sayılı Yasanın 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmının bozulmasına, dosyanın yukarıda belirtilen hususlar dikkate alınarak yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine 13.10.2003 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

AYRIŞIK OY : Temyize konu mahkeme kararının onanması gerektiği düşüncesiyle aksi yöndeki karara katılmıyorum.