10. Daire         2000/4714 E.  ,  2002/767 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2000/4714
Karar No : 2002/767

Davacı : …
Davalılar : 1- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı – ANKARA
2- Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. – ANKARA
Vekili : …
Davalılar Yanında Davaya Katılanlar : 1-…
Vekili : …
2-…
İstemin Özeti : 9.11.1995 tarih ve 22458 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Elektrik Tarifeleri Yönetmeliğinin 5.maddesinin H bendinin birinci parağrafını değiştiren 26.8.2000 tarih ve 24152 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmeliğin, 1. maddesi, Bakanlık, Teşekkül personeli, … Bakanlığın merkez kadrosu, Teşekkülün merkez ve taşra teşkilatında çalışan personeli ile Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatında çalışan 657 sayılı Kanuna tabi personel… bu abone grubunda kabul edilir. Bunların meskenlerinde tüketilen elektrik enerjisi için mesken tarifesi indirimli uygulanır.” ibaresinin; Yönetmelikte belirtilen kurumlarda merkez ve taşra örgütünde çalışan binlerce kişinin evinde kullandığı elektriği % 40’a varan indirimle kullanmalarının % 40’nın diğer aboneler tarafından ödenmesi sonucunu doğurduğu, her ay muntazaman % 2,2 zam yapılan 150 kwh’i aşan uygulamarı için zam yapılan ortamda bir kısım çalışanlar için ayrıcalık tanınmasında eşitlik ve yasaya aykırı olduğu benzer uygulamaların diğer kurumlarda devam etmesinin gerekçe olarak kabul edilemeyeceği iddialarıyla iptali istenilmektedir.
Enerje Bakanlığının Savunmasının Özeti : Usul yönünden; davacının meşru, aktuel bir menfaatinin bulunmadığı, esas yönünden; daha önceki düzenlemede de personelin indirimli tarifeden yararlandığı, şehit yakınlarının kapsama alınması amacıyla yönetmelik değişikliğinin yapıldığı bazı abone gruplarına düşük fiyatla elektrik enerjisinin satıldığı, bu satışlardan dolayı herhangi bir gelir kaybı ve zarar olmadığı savunulmuştur.
Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin Savunmasının Özeti : Usül yönünden, Yönetmeliğin çıkarılmasında yetkili olmadıkları esas yönünden, Tarifelerin hazırlanması görevinin Teşekküle verildiği, Teşekkülün finans dengesini karşılamaya olanak sağlayacak biçimde kar amacı gütmeden ve sosyal dengeler gözetilerek tespit edildiği, Bakanlık ve Teşekkül personeli abone grubu için
ticari maliyetin altına düşmeyecek şekilde belirlenen fiyatın da altında bazı abone gruplarına elektrik enerjisi satıldığı ve bu satıştan dolayı bir gelir kaybı olmadığı, indirimli tarifenin elektriğin üretiminden tüketimine kadar büyük emek harcayan 657 sayılı Yasaya tabi personele teşvik amacıyla bir sosyal yardım olarak uygulandığı, mal ve hizmet üreten diğer kurum ve kuruluşlar ile özel sektörde de benzer teşviklerden çalışanlarının yararlandırıldığı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Dava, 26.8.2000 tarih ve 24152 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Elektrik Tarifeleri Yönetmeliği’nin 1.maddesinin “Bakanlık, Teşekkül personeli….Bakanlığın merkez kadrosu, Teşekkülün merkez ve taşra teşkilatında çalışan personeli ile Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatında çalışan 657 sayılı Kanuna tabi personel bu abone grubunda kabul edilir. Bunların meskenlerinde tüketilen elektrik enerjisi için mesken tarifesi indirimli uygulanır.” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereği Teşekküllerin, iktisadi alanda ticari esaslara göre karlılık ve verimlilik ilkeleri çerçevesinde faaliyet gösterecekleri kuşkusuzdur. 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, Ana Statü ve Elektrik Tarifeleri Yönetmeliğinin ilgili hükümleri ile üretilen elektrik enerjisinin abonelere dağıtımı, hangi şartlarda verileceği, takibi ve tahsili konusunda Teşekkül görevlendirilmiş olmakla birlikte kamu kaynaklarının kullanımı konusunda Yönetmelikle yapılan düzenlemeye dayanılmak suretiyle ayrıcalıklı bir uygulamaya gidebilme serbestisinden sözedebilme olanağı bulunmamaktadır.
Bu durumda genel enerji politikasına uygun olarak elektrik enerjisi dağıtım ve ticareti faaliyetinin yürütülmesinin bir zorunluluk olduğu dikkate alındığında elektrik enerji açığı ve tasarrufu sorununun da tüm toplumu ilgilendirdiği açık olup, bu kapsamda bazı kurum ve kuruluşların personeline teşvik amacıyla sosyal yardım olarak meskenlerinde tüketikleri enerji için indirimli tarife uygulanmasında eşitlik ve hakkaniyet ilkelerine uyarlık bulunmamıştır.
Açıklanan nedenle dava konusu düzenleyici işlemin “şehit aileleri” ibaresi dışında kalan bölümünün iptali gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Dava konusu Yönetmelikle,şehit ailelerinin indirimli tarifeden yararlandırılması konusunda düzenleme yapılmasında, davalı iaderece sözkonusu indirimin teşvik amacıyla bir sosyal yardım olarak yapıldığının belirtilmesi nedeniyle hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Ancak, sözkonusu sosyal yardımdan yararlanacakların belirlenmesinde elektrik üretimi, iletimi ve dağıtımı aşamasında fiilen yürütülen görevin niteliği ve ünvanı dikkate alınarak bir düzenleme yapılması gerekirken, Bakanlığın merkez kadrosu, Teşekkülün merkez ve taşra teşkilatında çalışan personeli ile Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü Merkez ve Taşra Teşkilatında çalışan 657 sayılı Kanuna tabi personelin tümünün meskenlerinde tükettikleri elektrik enerji için indirimli mesken tarifesinden yararlandırılmasında ülkenin içinde bulunduğu enerji açığı sorunu ve enerji tasarrufunun da tüm toplumca birlikte gerçekleştirileceği gözönüne alındığında eşitlik ve hakkaniyet ilkelerine uyarlık görülmemiştir.
Belirtilen nedenle, iptali istenilen Yönetmeliğin “şehit aileleri” ibaresi dışında kalan bölümünün iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
9.11.1995 tarih ve 22458 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Elektrik Tarifeleri Yönetmeliğinin 5.maddesinin H bendinin birinci parağrafını değiştiren 26.8.2000 tarih ve 24152 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmeliğin 1.maddesi, “Bakanlık, Teşekkül personeli, … Bakanlığın merkez kadrosu, Teşekkülün merkez ve taşra teşkilatında çalışan personeli ile Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatında çalışan 657 sayılı Kanuna tabi personel… bu abone grubunda kabul edilir. Bunların meskenlerinde tüketilen elektrik enerjisi için mesken tarifesi indirimli uygulanır.” ibaresinin iptali istemiyle açılan davada …Sendikası ve … tarafından müdahale isteminde bulunulduğu müdahil istemli dilekçelerin taraflara tebliğinden itibaren yasal sürenin geçirildiği anlaşılmakla incelendi.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 31. maddesiyle yollamada bulunulan Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 53. maddesinde; hakkı veya borcu bir davanın sonucuna bağlı olan üçüncü kişinin, davaya taraflardan biri yanında katılmak için müdahale edebileceği hükme bağlanmıştır.
Davaya davalı yanında katılmak isteyen …Sendikası ve …’un aktarılan Yasa hükmünde öngörüldüğü üzere bu dava sonucundan etkileneceği anlaşıldığından karar tarihinden itibaren davalılar yaınında davaya müdahale isteminin kabulüne karar verilerek davalı idarelerin usule yönelik itirazları yerinde görülmeyip esasa geçildi.
Anayasanın 124.maddesinde Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, Yönetmelik çıkarabileceği hükme bağlanmıştır.
Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 1.maddesinin 2.fıkrasında, iktisadi devlet teşekküllerinin ekonomik gereklere uygun olarak verimlilik ve karlılık ilkeleri doğrultusunda kendi aralarında ve milli ekonomi ile uyum içinde çalışarak sermaye birikimine yardım etmelerini ve bu suretle daha fazla yatırım kaynağı yaratmaları, kendilerine verilen görev ve kamu hizmetlerini ekonomik ve sosyal gereklere uygun olarak verimlilik ilkesi doğrultusunda yürütmeleri öngörülmüş, 2.maddesi 2.fıkrasında ise, iktisadi devlet teşekkülü; Teşekkül, sermayesinin tamamı devlete ait iktisadi alanda ticari esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurulan, kamu iktisadi teşebbüsü olarak tanımlanmıştır.
26.1.1994 tarih ve 21830 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. Ana Statüsü’nde Teşekkülün amaç ve faaliyet konuları Ana Statüde tek tek sayılmak suretiyle belirlenirken elektrik satış fiyatı ve tarifelerini tespit etmek müessese ve bağlı ortaklıkların bütçeleri ile fiyat, tarife ve yatırımlarının genel ekonomi ve enerji politikalarına uyumunu sağlamak konusuna diğer faaliyet konuları arasında yer verilmiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin 1.maddesinin değiştirdiği 9.11.1995 tarih ve 22458 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Elektrik Tarifeleri Yönetmeliğinin 5.maddesi “H” bendinde ilk defa Bakanlık ve Teşekkül personeli için meskenlerinde tüketilen elektrik enerjisi tarifesinin indirimli uygulanacağı düzenlemesine yer verilirken dava konusu Yönetmelik hükmü ile bu kapsam genişletilmiş, yukarıda da değinildiği gibi Bakanlık dışında Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ile Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatında çalışan 657 sayılı Kanuna tabi personele %40’ı geçmemek üzere indirimli tarifeden yararlanma olanağı tanınmıştır.
Herne kadar davalı idare şehit ailelerinin indirimli tarifeden yararlandırılması amacıyla sözkonusu Yönetmelik değişikliğinin yapıldığı ve sosyal yardım amacını taşıdığını belirtmekte ise de dava dilekçesinden şehit ailelerine indirimli tarife uygulanmasının dava konusu edilmediği anlaşılmaktadır. Bu durumda şehit ailelerine yönelik indirimli tarife uygulanması konusunda inceleme yapılmamış ve hüküm tesis edilmemiştir.
İktisadi devlet teşekküllerinin kuruluş amaç ve hedefleri; elektrik tarifesini belirleme konusunda 3154 sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Teşkilatının Görevleri Hakkında Kanunla idareye tanınan yetkinin, yukarıda sözüedilen ilkeler doğrultusunda yani verimlilik ve karlılık ilkeleri gözetilerek kullanılmasını zorunlu kılmakta ve Yönetmelikte yapılan düzenlemeye dayanılarak kamu kaynaklarının kullanımı konusunda bazı ayrıcalıklar tanınmasına olanak vermemektedir.
Ülkenin içinde bulunduğu enerji darboğazının tüm toplumu ilgilendirdiği ve tüm toplumun özverisini gerektirdiği dikkate alındığında dava konusu Yönetmelik hükmüyle bazı kurum ve kuruluşların personeline indirimli elektrik tarifesi uygulanmasında yukarıda değinilen ilkelere, hakkaniyet ve eşitlik ilkesine uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu Yönetmeliğin 1. maddesinin “şehit aileleri” ibaresi dışında kalan bölümünün iptaline, aşağıda hesaplanan yargılama giderlerinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine 19.3.2002 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.