10. Daire 2000/109 E. , 2000/2351 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2000/109
Karar No : 2000/2351
Temyiz Eden (Davacı) : …
Vekilleri : …
Karşı Taraf (Davalı) : İçişleri Bakanlığı – ANKARA
İstemin Özeti : Dernekler Kanunu ve Türk Medeni Kanunu’nda dernek yönetici ve üyelerine huzur, hakkı veya benzeri başka bir adla ücret ödenmemesi gerektiğine ilişkin davalı idare hukuk müşavirliği görüşüne olur veren işlem ile anılan hukuk müşavirliği görüşleri doğrultusunda davacı cemiyetin ana tüzüğünün 32. maddesinin “a” ve “b” fıkraları hükümlerinin Tüzükten çıkartılması gerektiği yolunda tesis edilen Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 18.9.1998 tarihli işleminin iptali istemiyle açılan dava sonucunda … İdare Mahkemesince davanın reddi yolunda verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın temyizen incelenip bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Yerinde olmadığı ileri sürülen temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Davacı derneğin tüzüğünde yapılması istenilen değişikliğin yapılmaması hali, Dernekler Yasasının ilgili hükümlerine göre yaptırım uygulanması sonucunu doğurduğundan kesin ve yürütülmesi zorunlu idari işlem olan dava konusu işleme karşı açılan davada, uyuşmazlığın esasının incelenmesi gerekirken idari davaya konu olabilecek idari bir işlem olmadığı şeklinde nitelendirilerek incelenme olanağı bulunmadığı nedeniyle davanın reddi yolunda verilen idare mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü.
2577 sayılı Yasanın 17.maddesi uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek esasa geçildi.
Dava, dernek yönetici ve üyelerine huzur hakkı veya benzeri bir başka adla ücret ödenmemesi gerektiği yolunda davalı idare hukuk müşavirliği görüşüne olur veren işlem ile anılan hukuk müşavirliği görüşleri doğrultusunda davacı Cemiyetin Ana Tüzüğü’nün 32.maddesinin “a” ve “b” fıkraları hükümlerinin Tüzükten çıkartılması gerektiği yolunda tesis edilen Emniyet Genel Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare mahkemesince, hukuk müşavirliği görüşü ile müeyyidesi olmayan, davacı cemiyetin hukukunu etkilemeyen bildirimin kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olmadığı dolayısıyla dava konusu işlemlerin incelenme olanağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı tarafından; dava konusu işlemin gereğinin yapılmaması halinde 2908 sayılı Yasanın 10.maddesinin uygulanacağı bu nedenle işlemin idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olduğu ileri sürülerek anılan Mahkemenin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2.maddesinde; iptal davalarının; idari işlemler aleyhine, yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılacağı hükme bağlanmıştır.
Dava konusu işlem ile, dernek tüzüğünde değişiklik yapılmasının, istenildiği ve bu yapılmadığı takdirde 2908 sayılı Yasanın ilgili maddesine göre adli yargı yerinde davacı derneğin kapatılmasına ilişkin prosedürün başlatılacağı açıktır. Davacı dernek tüzüğünde, davalı idarenin yapılmasını istediği değişikliğin yerinde olup olmadığını irdeleme yetkisi idari yargı yerine ait bulunmaktadır. Adli yargı yeri ise, bu işlemin idari yargı denetiminden sonra derneğin kapatılması hususunda inceleme yapmaya ve karar vermeye yetkilidir.
Dava konusu kararın bu haliyle adli yargı yerince denetlenmesi mümkün olmadığı gibi, bir ön işlem olarak nitelendirilmesi de yerinde değildir.
Bu durumda, ortada idari davaya konu olabilecek idari bir işlem olmaması nedeniyle esasını inceleme olanağı bulunmadığı görüşüyle davayı reddeden idare mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerde, davacının 2577 sayılı Yasanın 49.maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne, … Nolu İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, dosyanın yeniden karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine 15.5.2000 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.