10. Daire 1999/3880 E. , 2000/2234 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1999/3880
Karar No : 2000/2234
Temyiz Eden (Davacı) : …
Vekili : …
Karşı Taraf (Davalı) : İçişleri Bakanlığı – ANKARA
İstemin Özeti : Davacının pasaport verilmesi isteğiyle yaptığı başvurunun, yurtdışına çıkmasının Pasaport Kanununun 22. maddesi uyarınca uygun bulunmayarak tahdit fişi düzenlenmesi suretiyle reddine ilişkin 20.8.1997 tarih ve 176064 sayılı İçişleri Bakanlığı işleminin iptali istemiyle açılan dava sonucunda, … İdare Mahkemesince davanın reddi yolunda verilen … tarih ve E:… K:… sayılı kararın davacı tarafından temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Yerinde olmadığı ileri sürülen temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Uyuşmazlıkta, yargılanmasının devam ettiği mahkemelerce yurtdışına çıkması konusunda bir tahdit konulmamış bulunan davacının, pasaport verilmesi isteğiyle idareye yaptığı başvuru üzerine, davalı idarece, davacının devam etmekte olan davaları nedeniyle yurtdışına çıkmasının sakıncalı bulunarak davacı konusu işlemle tahdit fişi düzlenip isteğinin reddedildiği anlaşılmaktadır.
5682 sayılı Yasanın 22. maddesiyle idareye bu konuda verilen yetki, ancak kişilerin yurtdışına çıkmasında genel güvenlik bakımından sakınca bulunduğunun tespiti halinde kullanılabilecektir.
Bu durumda, yurt dışına çıkmasının genel güvenlik bakımından sakıncalı olduğu yolunda bir tesbit bulunmayan davacı hakkında tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, davanın reddi yolundaki temyize konu mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : 5682 sayılı Yasanın 22. maddesine göre yurt dışına çıkmaları genel güvenlik bakımından sakıncalı bulunanlara pasaport verilmeyeceği hükme bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden … Üniversitesi Matematik Bölümü öğrencisi olan davacının 23.2.1996 tarihinde … Üniversitesi … Fakültesini işgal ederek açık öğretim sınavlarını engellemek suçu ile yakalandığı ve bu nedenle açılmış bulunan kamu davasının … Ağır Ceza Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında devam ettiği ve davanın devamı süresince yurt dışına çıkılmaması konusunda Mahkemece herhangi bir tahdit konulmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda yurt dışında eğitim amacıyla pasaport verilmesi isteminin genel güvenlik bakımından sakıncalı olduğundan bahisle reddi yolundaki davalı idare işleminde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenle temyiz isteminin kabulü ile davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
Dava, davacının pasaport verilmesi isteğiyle yaptığı başvurunun, yurtdışına çıkmasının Pasaport Kanununun 22. maddesi uyarınca uygun bulunmayarak tahdit fişi düzenlenmesi suretiyle reddine ilişkin 20.8.1997 tarih ve 176064 sayılı İçişleri Bakanlığı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesi, hakkında devam etmekte olan ceza davası bulunması nedeniyle yurt dışına çıkması sakıncalı görülen ve hakkında tahdit bulunan davacıya 5682 sayılı Pasaport Kanununun 22. maddesi uyarınca pasaport verilmemesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davayı reddetmiştir.
Davacı tarafından, hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek anılan mahkeme kararının temyizen incelenip bozulması istenilmektedir.
5682 sayılı Pasapot Kanununun 22. maddesinde “Yurtdışına çıkmaları; mahkemelerce yasaklananlara, memleketten ayrılmalarında genel güvenlik bakımından mahzur bulunduğu İçişleri Bakanlığınca tespit edilenlere, vergiden borçlu oludğu pasaport vermeye yetkili makamlara bildirilenlere pasaport veya seyahat vesikası verilmez. Ancak, yabancı memleketlere gitmeleri mahkemelerce yasaklananlar dışında kalanlara, zaruri hallerde İçişleri bakanlığının teklifi ve Başbakanın onayı ile pasaport veya pasapot yerine geçen seyahat vesikası verilebilir.” kuralına yer verilmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden, … Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Matematik bölüm 3. sınıf öğrencisi olan davacının, 23.3.1996 tarihinde … Üniversitesi … Fakültesinde harçları protesto eylemi sırasında pek çok göstericiyle birlikte gözaltına alındığı, bu Fakülteyi işgal ederek Açık Öğretim sınavlarını engellemek suçundan yakalanarak, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa muhalefet, eğitim özgürlüğünü engellemek, kamu hizmetine tahsis edilmiş eğitim kurumunun mallarını ızrar suçundan nöbetçi mahkemece tutuklandığı, bu eylem nedeniyle … ağır Ceza Mahkemesinde yargılaması devam eden davacının 28.6.1996 tarihinde tahliye edildiği, aynı eylem nedeniyle ızrar suçundan …. Asliye Ceza Mahkemesinde devam etmekte olan yargılamasında 4.6.1996 tarihinde tahliye kararı verildiği, davacının pasaport verilmesi isteğiyle yaptığı başvuru üzerine, yapılan araştırmalar sonucunda, … Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şube Müdürlüğünün 14.5.1997 tarih ve 11300 sayılı yazısında, davacının pasaport talebinin yerine getirilmesinde müdürlüklerince herhangi bir sakınca bulunmadığının belirtildiği, … Valiliği ve Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından ise, davacının devam eden yargılamaları nedeniyle yurt dışına çıkmasının sakıncalı görüldüğü, bunun üzerine dava konusu 20.8.1997 tarih ve 176064 sayılı işlemle, davacı hakkında tahdit fişi düzenlenerek pasaport talebinin yerine getirilmemesinin ve konunun kendisine tebliğ edilmesinin … Valiliğine bildirildiği, bunun davacıya tebliği üzerine de anılan işlemin iptali istemiyle davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anayasayla teminat altına alınmış bulunan yurtdışına çıkma özgürlüğünün 5682 sayılı Pasaport Kanunun 22. maddesi uyarınca kısıtlanabilmesi, ancak kanunda belirlenmiş olan; mahkeme kararı, genel güvenlik bakımından yurtdışına çıkmasının mahzurlu olduğunun tespiti ve vergi borcu bulunması nedeniyle mümkün olabilecektir.
Dava konusu uyuşmazlıkta; yurtdışına çıkması konusunda mahkemelerce bir tahdit konulmayan davacının, devam etmekte olan davaları nedeniyle, davalı idarece, yurt dışına çıkmasının sakıncalı bulunarak dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmakta olup, yasanın idareye bu konuda verdiği yetki çerçevesinde ancak davacının yurtdışına çıkmasının genel güvenlik bakımından mahzurlu olduğu yolunda bir tespit bulunması halinde tesis edilebilecek işlemin böyle bir dayanağının bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davanın reddi yolunda verilen temyize konu mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesine uygun bulunan davacı temyiz isteminin kabulüyle, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… K:… sayılı kararının bozulmasına, dosyanın yeniden karar verilmek üzere anılan mahkemeye gönderilmesine 4.5.2000 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
AZLIK OYU : Temyiz isteminin reddi ile usul ve hukuka uygun bulunan mahkeme kararının onanması gerekeceği oyuyla aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.