10. Daire         1997/497 E.  ,  1998/1268 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1997/497
Karar No : 1998/1268

Davacı : …
Vekili : …
Davalı : Ulaştırma Bakanlığı – ANKARA
İstemin Özeti : … – … arasında 27 kişilik araçlarla yolcu taşımacılığı yaptığını belirten davacı; 8 Eylül 1994 tarih ve 22045 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Karayoluyla Şehirlerarası Yolcu Taşımaları Hakkında Yönetmelik’in 3. maddesindeki otobüs tanımında yer alan ” en az 35 oturma yeri” ibaresinin; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’ndaki otobüs tanımına aykırı olduğunu öne sürerek iptalini istemektedir.
Savunmanın Özeti : Dava konusu Yönetmeliğin 3348 sayılı Ulaştırma Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 2/a maddesine dayanılarak düzenlendiği, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun uygulanması esaslarını göstermediği, düzenlemenin karayolları taşıma hizmetlerini düzenli ve güvenli hale getirmek amacıyla yapıldığı, düzenlemenin 100 km’yi aşan mesafelerdeki şehirlerarası yolcu taşımacılığını kapsadığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Dava konusu Yönetmelik 2918 sayılı Yasanın uygulanması esaslarını gösteren bir düzenleme olmayıp, 3348 sayılı Yasaya dayanılarak hazırlanan ve 100 km’yi aşan mesafelerdeki şehirlerarası taşıma esaslarını kapsayan bir düzenlemedir.
Yönetmeliğin iptali istenilen 3. maddesindeki otobüs tanımı da 2918 sayılı Yasadaki tescil, belge ve sürücü ehliyetine ilişkin şartlardan ayrı belirtilen mesafelerde yolcu taşımacılığına ilişkin, taşıma hizmetlerinin düzenli ve güvenli hale getirilmesi amacıyla yapılmış bir düzenleme olup, kamu yarararına ve hukuka aykırı bir yönü bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle dayanağı bulunmayan davanın reddi gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Dava, Karayoluyla Şehirlerarası Yolcu Taşımaları Hakkındaki Yönetmeliğin 3. maddesindeki otobüs tanımının 2918 sayılı Yasaya aykırılığı nedeniyle iptali istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 3. maddesinde, otobüs “yapısı itibariyle sürücüsünden başka en az onbeş oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu taşıt” olarak Karayoluyla Şehirlerarası Yolcu Taşımaları Hakkında Yönetmeliğin 3. maddesinde ise, otobüs, “yapısı itibariyle sürücüsünden başka en az 35 oturma yeri olan ve yolcu taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu taşıt” olarak tanımlanmaktadır.
İki metin arasında çelişki var gibi gözüküyorsa da, Yönetmeliğin kapsam maddesi olan 2 maddesinde bu yönetmeliğin taşıma mesafesi 100 km’ye kadar olan Şehirlerarası yolcu taşımaları ile aynı il sınırları içerisindeki yerleşim noktaları arasındaki yolcu taşımalarını kapsamadığı açıklandığından, yönetmeliğin 3. maddesindeki tanımın bu yönetmelik kapsamındaki otobüs tanımı durumunda olduğu için bu hali ile kanundaki tanıma aykırılığından yani çelişkiden söz edilemez.
Davada yönetmelikte otobüs tanımındaki oturma yerinin 27’ye indirilmesi yolunda değişiklik yapılmasının sağlanmasına ilişkin isteme gelince, idari yargı kararı ile işlem niteliğinde yargı kararı verilemiyeceğinden, bu istemde sonuca etkili görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
… – … arasında 27 kişilik araçlarla yolcu taşımacılığı yaptığını belirten davacı; 8 Eylül 1994 tarih ve 22045 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Karayoluyla Şehirlerarası Yolcu Taşımaları Hakkında Yönetmelik’in 3. maddesindeki otobüs tanımında yer alan ” en az 35 oturma yeri” ibaresinin; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunundaki otobüs tanımına aykırı olduğunu öne sürerek iptalini istemektedir.
3348 sayılı Ulaştırma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 2/a maddesinde, Ulaştırma ve Haberleşme İş ve Hizmetlerinin, karayolu yapımı ve teçhizatı ile ilgili hususlar hariç ve Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükümleri saklı kalmak üzere teknik, ekonomik ve sosyal ihtiyaçlara, kamu yararına ve milli güvenlik amaçlarına uygun olarak kurulmasını, geliştirilmesini ve bu hizmetlerin birbirini tamamlayıcı şekilde yürütülmesini sağlayacak esasları tespit ederek, uygulanmasını takip etmek ve düzenlemek, 2/h maddesinde ulaştırma, haberleşme ve telsiz işletmeciliği, acenta ve komisyonculuğu yapan veya yapacak olan gerçek ve tüzel kişilerin yeterlik şartlarını ve hizmet esaslarını tespit etmek ve tarifelerine göre alınacak ücret karşılığında izin belgelerini vermek, 10/c maddesinde karayolu taşıma faaliyetinde bulunacak taşımacı, acenta ve komisyoncuların yeterlilik şartlarını düzenlemek, gereken hallerde yetki belgesi vermek ve denetlemek, 10/d maddesinde ise karayolu taşımacılığında kamu ve özel sektör tarafından yürütülen faaliyetlerin kamu yararı ve piyasa ihtiyaçlarına göre gelişmesini sağlayıcı tedbirleri almak, gerektiğinde taban ve tavan fiyatlarını tesbit etmek ve uygulamayı denetlemek Ulaştırma Bakanlığının görevleri arasında sayılırken; 35. maddesinde de Bakanlığın kanunla yerine getirmekle yükümlü olduğu hizmetleri, tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge ve diğer idari metinlerle düzenlemekle görevli ve yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.
Aktarılan yasa hükümlerinden anlaşılacağı üzere, otobüsle şehirlerarası yolcu taşımacılığı ve acentelik yapacak gerçek ve tüzel kişilerin yeterlilik ve çalışma şartlarını, denetim esaslarını ve bu konulardaki yetki ve sorumluluklarını düzenleme yetkisi Ulaştırma Bakanlığına ait bulunmaktadır.
8.9.1994 tarih ve 22045 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Karayollarıyla Şehirlerarası Yolcu Taşımaları Hakkında Yönetmelik de yasal düzenlemedeki göreve ilişkin hükümlere dayanılarak hazırlanmıştır. Yönetmeliğin 2. maddesinde; bu yönetmeliğin kamuya açık karayolunda yolcu taşımalarını, taşımacıları, acenteleri, taşıma işlerinde çalışanları ve bu taşımalarda kullanılan araç ve yapıları kapsadığı, Taşıma mesafesi 100 km’ye kadar olan şehirlerarası yolcu taşımaları ile aynı İl sınırları içindeki yerleşim noktaları arasında yapılacak yolcu taşımalarının bu Yönetmelik kapsamı dışında olup, ilgili Valiliklerce düzenleneceği hükme bağlanırken; “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinde de otobüs; yapısı itibariyle sürücüsünden başka en az 35 oturma yeri olan ve yolcu taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu taşıt olarak tanımlanmıştır.
Görüldüğü üzere Yönetmelikle taşıma mesafesi 100 km’yi aşan ve aynı İl sınırları içerisinde olmayan yerleşim noktaları arasındaki şehirlerarası yolcu taşımacılığına ilişkin esaslar düzenlenmiştir. Getirilen tanımla da belirtilen mesafeyi aşan şehirlerarası yolcu taşımacılığında kullanılacak otobüslerin en az 35 oturma yeri olması koşulu getirilmiştir.
Davacı tarafından 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda otobüsün en az 15 oturma yeri olan motorlu taşıt olarak tanımlandığı, bu haliyle yönetmeliğin bu Yasaya aykırı olduğu öne sürülmektedir. Ancak anılan Yasada belirtilen tanımın tescil, sürücü belgesi gibi koşullara ilişkin olması, dava konusu Yönetmeliğin ise 100 km’yi aşan şehirlerarası yolcu taşımacılığını düzenlemesi, 2918 sayılı yasadaki tescil, sürücü belgesi gibi koşul ve hakları ortadan kaldırır nitelikte bulunmaması ve 3348 sayılı Yasaya dayalı özel bir düzenleme olması karşısında, davacı tarafından öne sürülen iddia dayanaktan yoksun görülmektedir.
Bu haliyle hukuka aykırı görülmeyen Yönetmelikte yer alan en az 35 oturma yeri koşulu, uzun mesafedeki şehirlerarası yolcu taşımacılığının rahat ve güvenilir bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla getirildiğinden kamu yararına uygun bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, hukuki dayanağı bulunmayan davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına 24.3.1998 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.