10. Daire         1997/2169 E.  ,  1998/2234 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1997/2169
Karar No : 1998/2234

Davacı : ….
Vekilleri : 1-…
2-…
Karşı Taraf (Davalılar):1-Ulaştırma Bakanlığı – ANKARA
2-Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü Etiler – ANKARA
Vekili : …
İstemin Özeti : Ulaştırma Bakanlığınca hazırlanan ve 28.8.1996 tarih ve 22741 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliğinin (SHY-22) 7/d, 8 ve geçici 1. maddesinin ve davacının A grubu çalışma ruhsatının değişik Yönetmelik hükümlerine göre yenilenmesi isteminin reddine ilişkin DHMİ’nin 4.3.1997 tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmektedir.
Savunmaların Özeti : Davanın süre aşımı yönünden reddi gerektiği, davacı şirkete daha önce verilmiş bulunan çalışma ruhsatlarının iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesince ruhsatların iptaline karar verildiğinden ve ruhsatın yenilenmesi isteminin reddine ilişkin 4.3.1997 tarih ve … sayılı işlem de kesinleşmiş bir Mahkeme kararına dayandığından davanın kesin hüküm nedeniyle incelenemiyeceği, öte yandan, Danıştay 10. Dairesinin 1997/230 esasına kayıtlı olarak açılan aynı mahiyette diğer bir dava bulunması nedeniyle derdestlik yönünden davanın reddi gerektiği; öte yandan gerek 3348 sayılı Ulaştırma Bakanlığının Teşkilat Kanunu gerekse 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu hükümleri uyarınca Ulaştırma Bakanlığının havaalanlarında hertürlü hizmetlerin yürütülmesi amacıyla gereken önlemleri almaya yetkili olduğu kadar aldırmaya da yetkili bulunduğu, havalanları yer hizmetlerinin teknik, can ve mal güvenliğinin öncelik taşıdığı, devamlı denetim altında tutulması gereken bir hizmet türü olduğu, bu nedenle günün değişen ve gelişen şartları da dikkate alınarak hazırlanan Yönetmelikte ve Yönetmeliğe dayalı olarak davacı isteminin reddi yolunda tesis olunan işlemde hukuka aykırılık
bulunmadığı, yasal dayanaktan yoksun bulunduğu öne sürülerek davanın usul ve esas yönlerinden reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ve 3348 sayılı Ulaştırma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun bir arada değerlendirilmesinden; sivil havacılık hizmetlerinin yürütülmesi konusunda yetkili bulunduğu anlaşılan Ulaştırma Bakanlığınca günün değişen ve gelişen koşullarına uygun olarak Yönetmelik çıkarılmasında kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık görülmemiş olup; Yönetmeliğin 7/d, 8 ve geçici 1. maddelerinde ve uygulama işleminde hukuka aykırılık bulunmadığından yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : 2920 sayılı “Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun “Yer Hizmetleri” başlıklı 44 üncü maddesinde “Ulaştırma Bakanlığı, havaalanlarında, yolcu ve yük trafiğinin ve her türlü hizmetlerin çağdaş sivil havacılık ilkelerine ve ülke çıkarlarına uygun bir biçimde yürütülmesi amacı ile gereken önlemleri almaya veya aldırmaya yetkilidir” hükmü, 3348 sayılı “Ulaştırma Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun”un “Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü” başlıklı 12 nci maddesinin (d) bendinde “Yurt içinde ve dışında hava ulaştırma faaliyetlerinde bulunmak isteyen Türk, gerçek veya tüzelkişilere verilecek izinlerin esaslarını ve şartlarını hazırlamak, faaliyetlerini denetlemek” hükmü, aynı Kanunun 35 inci maddesinde “Bakanlık Kanunla yerine getirmekle yükümlü olduğu hizmetleri tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge ve diğer idari metinlerle düzenlemekle görevli ve yetkilidir” hükmü getirilmiştir.
Yukarıda metinleri açıklanan madde hükümlerinin beraberce incelenmesinden anlaşılacağı üzere Ulaştırma Bakanlığı sivil havacılık hizmetlerinin yürütülmesi için yetkilidir.
Bu duruma göre; SHY-22 sayılı “Havalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği”nin günün değişen koşullarına göre Ulaştırma Bakanlığınca yeniden düzenlenmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığından yönetmeliğin 7-d, 8 inci ve geçici 1 inci maddelerinin iptali isteminin reddine,
Davacıya önceden verilmiş olan 177, 178 ve 179 sayılı çalışma ruhsatlarının Yönetmeliğin geçiçi 1 nci maddesi hükmüne göre yenilenmesi isteminin reddi yolunda tesis edilen işlemi hakkında ise; bahse konu çalışma ruhsatlarının … ncü İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… K:… sayılı kararı ile iptal edilmiş ve bu kararın kesinleşmiş olması muvacehesinde; karar verilmesine yer olmadığı gerektiği düşünüldü.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm Veren Danıştay Onuncu Dairesince, duruşma için önceden taraflara bildirilmiş bulunan 26.5.1998 tarihinde davacı vekilleri Av… ile Av…’in, davalı idarelerden Ulaştırma Bakanlığını temsilen Hukuk Müşaviri …’in, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğünü temsilen Av….’in geldikleri, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilip dinlenildikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra duruşmaya son verildi.
Dairemizin 1997/230 esasına kayıtlı olarak, davacı şirketin de aralarında bulunduğu davacılar tarafından ruhsat ücret tarifesi ile birlikte Yönetmeliğin iptali istemiyle dava açıldığı, bu dava da Yönetmeliğin geçici 1. maddesine göre ruhsatın yenilenmesi isteminin reddi yolundaki işlemle beraber Yönetmeliğin ilgili maddelerinin de iptalinin istenildiği, … İdare Mahkemesinde açılan davanın ise ruhsatların iptaline ilişkin olduğu anlaşıldığından davalı idarelerin usule yönelik iddiaları yerinde görülmeyerek dava dosyası incelenerek incelenerek gereği düşünüldü:
Dava; Ulaştırma Bakanlığınca hazırlanan ve 28.8.1996 tarih ve 22741 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliğinin (SHY-22) 7/d, 8 ve geçici 1. maddesinin ve davacının A grubu çalışma ruhsatının değişik Yönetmelik hükümlerine göre yenilenmesi isteminin reddine ilişkin DHMİ’nin 4.3.1997 tarih ve 2796 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
Davacı; Yönetmeliğin 7/d maddesi ile (A) grubu çalışma ruhsatına sahip şirketlere sermaye şartı getirilmesinin Türk Ticaret Kanununun anonim şirketlerle ilgili maddelerine aykırı olduğunu; Yönetmeliğin 8. maddesiyle, yerli hava taşıyıcılarının başka hava taşıyıcılarına yer hizmeti vermesinin yasaklanmasının Anayasayla ve Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanunla bağdaşmadığını; geçici 1. madde ile eski şirket sahiplerinin kazanılmış haklarının çiğnendiğini, (A) grubu çalışma ruhsatının yenilenmesi isteminin reddine ilişkin işlemin de bunun göstergesi olarak ortaya çıktığını öne sürerek iptalini istemektedir.
3348 sayılı, Ulaştırma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun, Ulaştırma Bakanlığının görevlerini belirleyen 2. maddesi (f) bendi; “Bakanlıkla ilgili kuruluşların amaçları ve özel kanunları gereğince ve kendilerine verilen hizmetleri yerine getirmelerini sağlamak” hükmünü taşımaktadır.
Devamlı ve hızlı bir gelişme gösteren, ileri teknolojinin uygulandığı, sürat ve emniyet faktörlerinin büyük önem taşıdığı sivil havacılık sahasındaki faaliyetlerin ulusal çıkarlarımız ve uluslararası ilişkilerimize uygun bir şekilde düzenlenmesi amacını taşıyan 2920 sayılı, Türk Sivil Havacılık Kanununun “Yer Hizmetleri” başlığındaki 44. maddesi;” Ulaştırma Bakanlığı, havaalanlarında yolcu ve yük trafiğinin ve her türlü hizmetlerin çağdaş sivil havacılık ilkelerine ve ülke çıkarlarına uygun bir biçimde yürütülmesi amacı ile gereken önlemleri almaya veya aldırmaya yetkilidir.” hükmünü içermektedir.
2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununun 44. maddesi uyarınca, havaalanları yer hizmetlerinin uluslararası seviyede yapılmasını sağlamak için, uygulanacak usul ve esasları düzenlemek ve bu hizmetlerle ilgili ücret tarifelerini belirlemek amacıyla Ulaştırma Bakanlığınca hazırlanan Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22) 28.8.1996 tarih ve 22741 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmış bulunmaktadır.
Anılan Yönetmeliğin 7/d maddesinde; (A) Grubu Çalışma Ruhsatına sahip yer hizmetleri kuruluşlarının ödenmiş sermayelerinin 3.000.000 (Üçmilyon) ABD doları, C Grubu Çalışma Ruhsatına sahip yer hizmetleri kuruluşlarının ise 200.000 (İkiyüzbin) ABD doları karşılığı Türk Lirasından aşağı olamayacağı, 8. maddesinde; yerli hava taşıyıcılarının, 5 inci maddede belirtilen havalanı yer hizmet türlerinin tamamını veya bir kısmını B Grubu Çalışma Ruhsatı alarak kendileri için yapmaya yetkili olduğu, yerli hava taşıyıcılarına A Grubu Çalışma Ruhsatı verilemiyeceği; geçici madde 1’de ise; yürürlükten kaldırılan Yönetmelik kurallarına uygun olarak çalışma ruhsatı alarak yer hizmetleri yapmakta olan kuruluşların mevcut faaliyetlerini bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden itibaren engeç altıay içerisinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirerek, çalışma ruhsatlarını yenilemek zorunda olduğu hükme bağlanmıştır.
Türk Ticaret Kanununun anonim şirketlerin sermaye miktarlarıyla ilgili 272. maddesinde şirketlerin sermaye miktarlarının asgari miktarları belirlenmiş olup;hizmetin niteliği gözönüne alınarak sermaye miktarının ilgili idarece belirlenmesinde hukuka aykırılık görülmemektedir.
Yönetmeliğin 8. maddesiyle, yerli hava taşıyıcılarının aynı zamanda yer hizmeti kuruluşu olarak başka hava taşıyıcılarına hizmet veremiyeceği yolundaki hükümle, yerli hava taşıyıcılarına, yolcu taşıma işi yanında ayrıca havaalanı yer hizmet türlerini bir başkasına yapma imkanının ortadan kaldırıldığı, yerli taşıyıcıların Yönetmeliğin 5. maddesinde belirtilen yer hizmet türlerini kendileri için yapabilmelerine bir engel bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu haliyle, yer hizmeti yapan kuruluşların sadece bu konuda uzmanlaşan, ayrı bir tüzel kişilik olmasına ve böylece mali ve teknik denetimlerinin daha sağlıklı bir şekilde yapılmasına olanak sağlamak suretiyle, yer hizmeti kuruluşlarının yerli ve yabancı havayolu taşıyıcılarına karşı yüklenebilecekleri sorumlulukların yerine getirilebilmesi açısından sağlam bir mali ve teknik yapıda olmalarının amaçlanması karşısında, maddede kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan, Yönetmeliğin geçici 1. maddesi ile yer hizmetleri kuruluşlarına, Yönetmelikle getirilen koşullara uyum sağlanabilmesi için altı aylık süre tanınmasında da, maddede yer alan hususlar dikkate alındığında hukuka aykırılık olmayıp; düzenlemenin kazanılmış hakları ihlal ettiğinden sözetmeye de olanak bulunmamaktadır.
Davacı hakkında tesis olunan işlemin iptali istemine gelince;
Dava dosyanın incelenmesinden; … Hava Yolları A.Ş. adına Mülga SHY-22 Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde başka hava taşıyıcılarına da yer hizmeti verilmek üzere 177, 178 ve 179 nolu çalışma ruhsatlarının düzenlendiği, bu ruhsatların hukuka aykırı olduklarından bahisle iptalleri için … İdare Mahkemesinde açılan davada iptal kararı verilmeden önce davacının yeni Yönetmeliğe göre (A) grubu çalışma ruhsatı verilmesi istemiyle yaptığı başvurunun; Yönetmelik hükmüne göre, yerli hava taşıyıcısı statüsünde bulunan davacı şirkete (A) grubu çalışma ruhsatı verilemiyeceği, davacının çalışma ruhsatlarının adına yenilenmesini istediği … Hava Taşımacılığı Yer Hizmetleri San. ve Tic. A.Ş.’nin geçmiş dönemde herhangi bir talebinin bulunmadığı, bu ruhsatların adıgeçen şirket adına değil, … Hava Yolları A.Ş. adına düzenlenmiş olması nedeniyle anılan ruhsatların yeni şirket adına düzenlenmesine olanak bulunmadığından bahisle reddedildiği anlaşılmaktadır.
Davacının, 28.8.1996 tarihinde yürürlüğe giren Yönetmeliğin geçici maddesine göre ruhsatının yenilenmesi istemiyle başvurabileceği tabii olup, bu yoldaki başvurusunun yukarıda kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık görülmediği belirtilen Yönetmeliğin 8. maddesi hükmü uyarınca reddinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddine;
yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 21. maddesinin 2. Fıkrası hükmüde dikkate alınarak hesaplanan … (…) lira avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğüne verilmesine 26.5.1998 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.