10. Daire         1996/9867 E.  ,  1999/3470 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1996/9867
Karar No : 1999/3470

Davacı : …
Davalılar : 1.) ..
Vekilleri : …
2.) T.C.Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı
Vekili : …
İstemin Özeti : … A.Ş.’nin 14.5.1996 tarih ve 130 nolu “Emeklilik İşlemleri” konulu Genelgesi’nin; 4107 sayılı Yasa’nın bazı maddelerinin Anayasa Mahkemesince yürürlüğünün durdurulmasına karşın, yeni bir yasal düzenlemeyle …un özelleştirilmesi her zaman mümkün olduğundan, halen özelleştirme program ve kapsamında olan …da 4046 sayılı Yasa’nın 24.maddesi uyarınca emeklilik hakkı ve % 30 fazla ikramiye hakkı kazanan personele Anayasa Mahkemesinin karar tarihinden itibaren başvurulması halinde 4046 sayılı Yasanın uygulanmayacağı yolunda düzenleme yapılmasının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmaların Özeti : 1- … A.Ş., konu hakkında bilgi istenilen Başbakanlık Özelleştirme İdaresince Anayasa Mahkemesi’nin 4107 sayılı Yasa’nın bazı maddelerinin yürürlüğünü durdurması yolundaki kararından sonra başvuruda bulunanlara emekli ikramiyelerinin % 30 fazlasıyla ödenmemesi gerektiğinin bildirilmesi üzerine yapılan düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığını belirterek, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
2- Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Anayasa Mahkemesinin önce yürürlüğün durdurulması, sonra da 4107 sayılı Yasa’nın bazı maddelerinin iptali yolundaki kararı sonucunda … A.Ş.’nin idareleriyle ilgisinin kalmadığı, 4107 sayılı Yasa’nın iptali sonucunda ilgili şirketin özelleştirme program ve kapsamına alınmasına ilişkin kararının da geçersiz hale geldiği, esasen Anayasa’nın 138.maddesindeki idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda bulunduğuna ilişkin hükmüne uyulduğu belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : … A.Ş.’nin halen özelleştirme program ve kapsamında olması, Anayasa Mahkemesince yürürlüğü durdurulup, daha sonra iptal edilen yasal düzenleme yerine yeniden yasal düzenleme yapılmasıyla da (Nitekim 4161 sayılı Yasa ile yeniden düzenleme yapılmıştır.) özelleştirme programının uygulanma olanağının olması ve 4046 sayılı Yasa’nın 24.maddesi
gereğince özelleştirme programının bir aşaması, özelleştirmeye hazırlık uygulaması olarak özelleştirme programında olan kuruluş personelinin emekliliği çalışmalarına engel bir hal olmaması karşısında dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından işlemin iptali gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : 4046 sayılı “Özelleştirme Uygulamalarının düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 24 üncü maddesinde “Özelleştirme programına alınan kuruluşlarda 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığına tabi personelden, T.C. Emekli Sandığı hükümlerine göre …… ödemeyi müteakip T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğünün talebi üzerine özelleştirme fonundan karşılanır” hükmü getirilmiştir.
Yukarıda metni açıklanan madde hükmüne göre özelleştirme kapsamındaki kuruluşlarda çalışan T.C. Emekli Sandığı hükümlerine tabi personele yapılacak ek ödeme özelleştirme fonundan karşılanacaktır.
Anayasa Mahkemesinin 2.3.1996 tarih ve 22568 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan E:1995/38 K:1996/1 sayılı “yürürlüğü durdurma” kararı bahse konu özelleştirmenin yasama yolu ile yapılmasını öngördüğünden, bu şekilde özelleştirilen kuruluşlarda çalışan T.C. Emekli Sandığına tabi personel içinde belirli özelleştirmeye ait yasalarda özel hüküm getirilmesi gereklidir.
Bu durumda, 4046 sayılı Kanunun bazı maddelerinin yürürlüğünün Anayasa Mahkemesinin 2.3.1996 tarihli kararı ile durdurulmasından sonra özelleştirme kapsamındaki kuruluşlarda T.C. Emekli Sandığı hükümlerine tabi olarak çalışanlara 4046 sayılı Kanunun 24 üncü maddesi hükmü uyarınca işlem yapılamıyacaktır.
Yukarıda açıklanan nedenle yasal dayanaktan yoksun davanın reddi gerektiği düşünüldü.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
14.6.1995 tarih ve 95/40 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararı ile 10.6.1994 tarih ve 4000 sayılı Kanun ile kurulan … A.Ş.’nin 4046 sayılı Yasa’nın 17.maddesi gereğince özelleştirme kapsamına ve programına alınmasına aynı Yasa’nın 17.maddesinin (C) bendi gereğince statüsünün aynen devamına karar verilmiştir.
Anayasa Mahkemesi’nin 28.2.1996 tarih E:1995/38, Y.D.1996/1 sayılı kararı ile 3.5.1995 tarih ve 4107 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu’na Bazı Ek Maddeler Eklenmesine, Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 1.maddesiyle değiştirilen 406 sayılı Kanun’un Ek 17.maddesinin dördüncü ve beşinci fıkralarının, 2.maddesiyle 406 sayılı Yasa’nın Ek 18.maddesine eklenenlerden üçüncü fıkranın, kararın Resmi Gazete’de yayımlanacağı güne kadar yürürlüklerinin durdurulmasına karar verilmiştir.
… A.Ş. 10.4.1996 tarihli yazısı ile, 4046 sayılı Yasa’nın 24.maddesinde öngörülen özelleştirme programına alınan kuruluşlarda 5434 sayılı Yasaya tabi personelden, hizmet süresi itibariyle emeklilik hakkını kazananlara bu hakkı kazandıkları tarihten itibaren iki ay içinde emekli olmayı istemeleri halinde, emeklilik ikramiyelerinin % 30 fazlasıyla ödeneceği yolundaki hükmün ne şekilde uygulanacağını Özelleştirme İdaresi Başkanlığına sormuştur.
Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın 6.5.1996 tarih ve B.02.1.ÖİB.0.14.00.00/3035 sayılı yazısı ile Anayasa Mahkemesi kararının Resmi Gazetede yayımlandığı 2.3.1996 tarihinden önce, emekli olmak üzere başvuranlardan 4046 sayılı Yasadaki şartları taşıyan ve ileride bu tarihte olmamak kaydıyla emeklilik talebinde bulunanlara emeklilik ikramiyelerinin % 30 fazlasıyla ödenmesinin uygun olacağı, 2.3.1996 tarihinden sonra yapılan başvurular için ise, Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun …’u özelleştirme programına alan 14.6.1995 tarih ve 95/40 sayılı kararının keenlemyekün olduğu varsayılarak hareket edilmesi gerektiğinden, 4046 sayılı Yasa’nın 24.maddesi uyarınca işlem tesisinin uygun olmayacağı bildirilmiştir.
… A.Ş.nin 14.05.1996 tarih ve 130 nolu Genelgesi ile, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı yazısı dayanak alınarak, 2.3.1996 tarihinden önce emeklilik için başvuruda bulunan ve emeklilik onayı tebliğ edilen personelin (% 30 fazlasıyla ikramiye ödeneceğinden) görevi ile ilişiğinin kesilerek istenilen bilgi ve belgelerin gönderilmesi, 2.3.1996 tarihinden sonra emeklilik için başvuruda bulunup, emeklilik onayı tebliğ edilenlerden görevinden ayrılmak istemeyenlerin sarfınazar dilekçelerinin, şayet emeklilik işlemlerinin yürütülmesini talep ediyorlarsa emeklilik işlemlerinin yürütülmesine dair yeniden alınacak dilekçelerinin gönderilmesi gerektiği ilgili birimlere duyurulmuştur.
Davacı, 4046 saylı Yasa’nın halen yürürlükte olduğundan bahisle, 1.4.1996 tarihinde vermiş olduğu dilekçesinin esas alınarak ve % 30 fazla ikramiye ödenmek koşuluyla emeklilik işlemlerinin yürütülmesi isteğinin yanıtlanmaksızın reddi üzerine … A.Ş.’nin 14.5.1996 tarih ve 130 No’lu Genelge’sinin iptali istemiyle dava açmıştır.
4046 sayılı Yasa’nın 3.maddesinde, bu Kanun’un 1.maddesinde sayılan kuruluşların “özelleştirme kapsamına” alınmasına, özelleştirme kapsamına alınanlardan mevcut durumu itibariyle özelleştirilebilir nitelikte olmayanların mali ve hukuki açıdan “özelleştirmeye hazırlanmasına”, hazırlık işlemleri tamamlananların bu işlemlerin tamamlanmasından sonra, hazırlık işlemlerine gerek görülmeyenlerin ise doğrudan “özelleştirme programına” alınmasına karar vermek ve özelleştirme kapsamına alınan kuruluşların özelleştirme işlemlerinin tamamlanması için süre tespit etmek, özelleştirme kapsamına alınmış olan kuruluşlardan gerekli görülenlerin özelleştirme kapsamından çıkarılarak eski statülerine iade edilmesine ve/veya özelleştirme programına alınmış kuruluşlardan gerekli görülenlerin özelleştirmeye hazırlanmasına karar vermek Özelleştirme Yüksek Kurulunun görevleri arasında sayılırken aynı Yasanın 17.maddesinde de özelleştirme kapsamına alınan kuruluşlardan zaman içinde değişen şartlar da dikkate alınarak özelleştirme kapsamından çıkarılmaları gerekli görülenlerin kurul kararı ile eski statülerine iade edilecekleri hükme bağlanmıştır.
4046 sayılı Yasa’nın 24.maddesinde ise özelleştirme programına alınan kuruluşlarda 5434 sayılı Yasaya tabi personelden; T.C.Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre, hizmet süresi itibariyle emeklilik hakkını kazananlara bu hakkı kazandıkları tarihten itibaren iki ay içinde emekli olmayı istemeleri halinde, emeklilik ikramiyelerinin % 30 fazlasıyla ödeneceği, emekli ikramiyesine ilave olarak ödenecek % 30 tutarındaki miktarın, ödemeyi müteakip Emekli Sandığı Genel Müdürlüğünün talebi üzerine Özelleştirme Fonu’ndan karşılanacağı kuralına yer verilmiştir.
Aktarılan yasal düzenlemeden anlaşılacağı üzere, yasada sayılan kuruluşların özelleştirme kapsamına ve programına alınması, bu kuruluşlardan gerekli görülenlerin özelleştirme kapsamından çıkarılarak eski statülerine iade edilmesi konusunda Özelleştirme Yüksek Kurulu görevlendirilirken, özelleştirmeye hazırlık uygulamaları kapsamında kuruluş personelinin emekliliğinin özendirilmesi amacıyla da emeklilik hakkını kazananlardan emekli olmak isteyenlere % 30 fazla ikramiye ödenmesi öngörülmüştür.
Davalı idarelerce, Anayasa Mahkemesi’nin 4107 sayılı Yasa’nın bazı hükümlerinin yürürlüğünün durdurulması sebebiyle …’un özelleştirme kapsam ve programına alınmasına ilişkin 14.6.1995 tarih ve 95/40 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararının uygulama olanağının kalmadığı öne sürülmüştür.
Anayasa Mahkemesi kararının 4107 sayılı Yasa’nın Özelleştirme İdaresine bazı yetkilerin verilmesi ile özelleştirmede uygulanacak değer tesbit ve ihale yöntemlerine ilişkin bazı kısımlarının yasama yetkisinin devri niteliğinde olup, Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesine dayanması, buna karşın …’un özelleştirilmesinin Anayasa’ya aykırı olduğu yolunda bir gerekçe taşımaması, 4046 sayılı Yasa’nın konuya ilişkin hükümlerinin halen yürürlükte olması, …’un özelleştirme kapsam ve programına alınmasına ilişkin özelleştirme Yüksek Kurulu kararının geri alınmaması, kuruluşun özelleştirme kapsamından çıkarılarak eski statüsüne döndürülmesine ilişkin yeni bir karar alınmaması, Anayasa Mahkemesi kararı üzerine yeni bir yasal düzenlemeyle kuruluşun özelliştirilmesinin yeniden mümkün olması ve nihayet kuruluş personelinin emekliliği çalışmalarının özelleştirme programındaki kuruluşun özelleştirmeye hazır hale getirilmesini amaçlaması karşısında davalı idarelerin iddialarının dayanağı kalmamaktadır.
Nitekim 1.8.1996 tarih 4161 sayılı Telgraf ve Telefon Kanununun Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yeniden düzenleme yapılarak hisselerin satışına ilişkin usuli işlemlerin 4046 sayılı Kanun hükümlerine göre Özelleştirme idaresi Başkanlığınca yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Bu durumda halen özelleştirme kapsam ve programında olan kuruluşun, özelleştirme programının bir aşaması olan özelleştirmeye hazırlık kapsamında personelinin emeklilik işlemlerini 4046 sayılı Yasa’nın 24.maddesi uyarınca yürütmesine engel durum bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, … A.Ş.’nin 14.5.1996 tarih ve 130 No’lu Genelgesi’nin iptaline aşağıda dökümü gösterilen …-lira yargılama giderlerinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine 16.6.1999 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.