10. Daire         1996/9784 E.  ,  1998/2625 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1996/9784
Karar No : 1998/2625

Davacı : …
Vekili : …
Davalı : İçişleri Bakanlığı – ANKARA
İstemin Özeti : Davacı şirketin işleticisi bulunduğu talih oyunları salonuna Türk Vatandaşlarının girmesinin yasaklanmasına ilişkin 19.9.1996 tarih ve 1200.001/180 sayılı genelgenin; bu konuda davalı İçişleri Bakanlığının düzenleme yapma yetkisinin bulunmadığı, 2634 sayılı Yasa uyarınca talih oyunları salonları ile ilgili düzenleme yapma yetkisinin Turizm Bakanlığı’na ait olduğu, anılan Yasanın 19. maddesinin talih oyunları salonlarına Türk Vatandaşlarının girmesini yasaklamadığı yalnızca giriş koşullarının belirlenmesi yetkisinin Turizm Bakanlığına verdiği, 5442 sayılı Yasanın 11/C maddesinin olayda uygulama olanağı bulunmadığı iddiasıyla iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Dava konusu genelgenin kamu düzeni ve esenliğinin sağlanması, genel ahlakın korunması amacıyla Turizm Bakanlığının konu ile ilgili olumlu görüşü alındıktan sonra mevzuata uygun olarak yürürlüğe konulduğu belirtilerek yasal dayanaktan yoksun davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 19/b maddesinde, talih oyunları salonlarına yabancı pasaport taşıyanlar dışında kimlerin, hangi şartlarla girebileceğinin Turizm Bakanlığınca belirleneceği hüküm altına alınmış olup anılan Yasanın verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan Talih Oyunları Yönetmeliğinin 13. maddesinde ise 25 yaşını doldurmuş Türk Vatandaşlarının giriş ücreti ödeyerek talih oyunları salonlarına girebilecekleri belirlenmiştir. Sözü edilen bu yönetmelik halen yürürlüktedir.
2634 sayılı Yasa ve bu Yasanın verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan Yönetmelik hükümlerine göre talih oyunları salonlarına giriş konusunda düzenleme yapma yetkisi Turizm bakanlığına tanındığından, Turizm Bakanlığına tanınan bu yetkinin İçişleri Bakanlığınca 5434 sayılı yasanın 11/c maddesine dayanılarak bir genelgeyle kaldırılması hukuken olanaklı olmadığından dava konusu genelgenin iptali gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı : …
Dava, talih oyunları salonlarına Türk Vatandaşlarının girmelerinin yasaklanmasına ilişkin İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile buna dayalı Valilik işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 19/b maddesi ile belgeli turizm işletmelerinin tamamlayıcı bir bölümü olarak açılan talih oyunları salonlarına yabancı pasaport taşıyanların dışında kimlerin hangi şartlarla girebileceğini belirleme konusunda Turizm Bakanlığına yetki verilmiş iken maddede 4302 sayılı Yasanın 1. maddesiyle yapılan değişiklik sonucunda, turizm işletmelerine bağlı yada müstakil olarak talih oyunları oynatılabilecek yerlerin açılması yasaklanmış, 4302 sayılı Yasanın geçici 1. maddesi ile de bu Yasanın yürürlüğe girmesinden önce Turizm Bakanlığı tarafından izin verilmiş bulunan talih oyunları işletmelerinin izinlerinin, yasanın Resmi Gazetede yayımlanmasını izleyen günden başlayarak 6 ay sonra herhangi bir bildirime gerek olmaksızın kendiliğinden hükümsüz olacağı, bu tarihten sonra bu işletmelerin faaliyetlerine hiçbir şekilde izin verilmiyeceği öngörülmüştür.
Yasal gelişme sonucunda yeni bir hukuki durum meydana gelmiştir. Dava konusu yapılan İçişleri Bakanlığı Genelgesi ve buna dayalı işlemin Danıştay 10. Dairesi tarafından yürütülmesi durdurulduktan sonra Genelgenin ve işlemin konusunu oluşturan talih oyunları salonlarının faaliyetine Yasanın yürürlük tarihi olan 10.8.1997 tarihini izleyen günden itibaren 6 ay sonra son verilmiş bulunmaktadır.
Yürütmenin durdurulması kararı karşısında hukuken uygulamasını sürdürememiş olan Tebliğ ve Valilik işleminin, talih oyunları salonlarının kapanmış olması nedeniyle ileride de uygulama olanağı bulunmadığından dava konusuz kalmıştır.
Açıklanan nedenlerle, konusu kalmayan davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince duruşma için taraflara bildirilmiş bulunan 16.6.1998 tarihinde davacı vekilinin gelmediği, davalı idare temsilcisinin geldiği ve Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle açık duruşma başlandı.Gelen tarafa usulüne uygun olarak söz verilip dinlenildikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra duruşmaya son verilerek dava dosyası incelendi gereği düşünüldü;
Dava; davacı şirketin işleticisi olduğu talih oyunları salonuna Türk Vatandaşlarının girmesinin yasaklanmasına ilişkin 19.9.1996 tarih ve 1200.001/180 sayılı genelgenin istemin özetinde belirtilen iddialarla iptali istemiyle açılmıştır.
2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 19/b maddesi; “Bakanlık, belgeli Turizm işletmesinin tamamlayıcı bir bölümü olmak kaydı ile talih oyunları oynatabilecek mahalleri tespit ve buraları işletecek kişilere izin vermek yetkisine sahiptir. Bu yerlere yabancı pasaport taşıyanların dışında, kimlerin hangi şartlarla girebileceği Bakanlıkça belirlenir.” hükmünü taşımaktadır.

Yasanın verdiği bu yetkiye dayalı olarak Turizm Bakanlığınca çıkarılan ve halen yürürlükte bulunan Talih Oyunları Yönetmeliğinin değişik 13.maddesinde; yabancı ülke pasaportu taşıyanlar ile 25 yaşını doldurmuş Türk Vatandaşlarının giriş ücreti ödeyerek talih oyunlarının oynandığı salonlara girebilecekleri hükme bağlanmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden; İçişleri Bakanlığının 19.9.1996 tarih ve 1200.001/179 sayılı yazısı ile, kumarhanelerdeki Türk Vatandaşlarının durumunun, kamu düzeninin ve esenliğinin sağlanması ile genel ahlakın korunması açısından önemli sakıncalar doğurduğundan bahisle, Turizmi Teşvik Kanununun 19/b maddesinin verdiği yetkiye istinaden, Talih Oyunları Yönetmeliğinin ilgili maddeleri üzerinde Yurt dışında örnekleri olduğu gibi, bu tür yerlerin belirli bir merkezde toplanması ve Türk vatandaşlarının buralara girmelerinin kısıtlanması hususunda gerekli değişikliklerin yapılması yolundaki çalışmalar sonuçlanıncaya kadar, 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’nun 11/c maddesi uyarınca Valilerce alınacak karar ve uygulanacak tedbirler ile illerde bulunan kumarhanelere Türk vatandaşlarının girmelerinin yasaklanmasının sağlanması konusunda Turizm Bakanlığı görüşünün sorulduğu, Turizm Bakanlığının 19.9.1996 tarih ve 1135-27783 sayılı yazısında; Bakanlıkça hazırlanan yönetmelik yürürlüğe girene kadar kamu düzenini korumak ve kollamak üzere, Valiliklerce geçici bir tedbir olarak Türk Vatandaşlarının talih oyunları salonuna girmelerinin yasaklanmasının mümkün olduğu yolunda uygun görüş belirtildiği, bunun üzerine de, 5442 sayılı Kanunun 11/c maddesi gereğince illerinde bulunan talih oyunları salonlarına Türk Vatandaşlarının girmelerinin yasaklanması, konu ile ilgili kontrollerin titizlikle yapılması hususunda gereğinin acilen yerine getirilmesi ve sonucundan Bakanlığa bilgi verilmesini isteyen dava konusu genelgenin tüm valiliklere gönderildiği anlaşılmaktadır.
5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 11/c maddesi uyarınca, il sınırları içinde huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının, tasarrufa müteallik emniyetin, kamu esenliğinin sağlanması ve önleyici kolluk yetkisinin valinin ödev ve görevlerinden olduğu tartışmasızdır.
Ancak, yukarıda açıklandığı şekilde, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun talih oyunları salonlarına yabancı pasaport taşıyanların dışında kimlerin hangi şartlarla girebileceğinin Bakanlıkça belirleneceğini öngören 19/b maddesine dayalı olarak Turizm Bakanlığınca çıkarılan Talih Oyunları Yönetmeliğinde 25 yaşını doldurmuş Türk Vatandaşlarının talih oyunları salonlarına girebileceği hükme bağlandığından Türk Vatandaşlarının anılan salonlara girişlerinin yasaklanması suretiyle 5442 sayılı Yasanın 11/c maddesinde yer alan önleyici kolluk yetkisinin kullanılması, Yönetmelik ile bu salonlara girmeleri öngörülen Türk Vatandaşlarının giriş koşullarını kısıtlamakta, bu yönü ile de anılan yönetmeliği değiştirir nitelik taşımaktadır. Oysa davalı Bakanlığın böyle bir yetkisi bulunmamakta, bu tür bir düzenleme yapmak Yasanın verdiği yetkiye dayalı olarak yönetmelik değişikliği ile mümkün olabilmektedir. Bu bakımdan, Talih Oyunları Salonlarına Türk Vatandaşlarının girmeleri konusunda Turizm Bakanlığı’na tanınan düzenleme yetkisinin İçişleri Bakanlığınca çıkarılan bir genelge ile kaldırılması sonucunu doğuran dava konusu işlemde mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.
Öte yandan, iptali istenen genelgenin “kumarhanelerdeki Türk Vatandaşlarının durumunun; kamu düzeni ve esenliğinin sağlanması ile genel ahlakın korunması açısından önemli sakıncalar doğurması” karşısında, bunun önlenmesi amacıyla çıkarıldığı ifade edilmiş isede; anılan sakıncaların, yasal yetkisine dayanılarak Turizm Bakanlığınca çıkarılan Talih Oyunları Yönetmeliği ve buna ilişkin kimi genelgeler ve son olarak düzenlenen 96/18 ve 96/22 sayılı
genelgelerle giderilmeye çalışıldığı ve doğabilecek sakıncalara göre yeniden yapılacak düzenlemelerle ve ancak Turizm Bakanlığınca giderilebileceği tabii olmakla, anılan sakıncalardan ve bunun giderilebileceğinden bahisle Turizm Bakanlığına ait olan yetkinin davalı Bakanlıkça kullanılarak Talih Oyunları Salonlarına Türk Vatandaşlarının girişinin yasaklanmasına ilişkin dava konusu genelgede bu yönden de mevzuata uygunluk görülmemiştir.
Diğer taraftan, genelge çıkarılmadan önce düzenleme yapmaya yetkili olan Turizm Bakanlığının konuyla ilgili olarak olumlu görüşünün alınmış olması da, yukarıda belirtilen yasal durumu değiştirecek nitelikte bulunmadığı gibi belirtilen yasal düzenlemeye aykırı olarak çıkarılan dava konusu genelgeye hukiki geçerlilik de kazandırmayacaktır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu 19.9.1996 tarih ve 1200.001/180 sayılı genelgenin iptaline, aşağıda dökümü yapılan … TL yargılama gideri ile davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen … TL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine 16.6.1998 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.