10. Daire 1996/9554 E. , 1998/1981 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1996/9554
Karar No : 1998/1981
Temyiz Eden (Davalı) : T.C.Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü
Vekili : …
Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : …
İstemin Özeti : Davacının, tren kazası sonucu yaralanması ve bazı eşyalarının kaybolması nedeniyle uğradığını öne sürdüğü maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle açtığı dava sonucunda, … İdare Mahkemesince, davanın kısmen kabulü yolunda verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın davalı idare tarafından temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Davalı idare ile tren yolcusu olan davacı arasındaki taşımacılık ilişkisine dayalı uyuşmazlığın görüm ve çözümünde adli yargı görevli olacağından İdare Mahkemesince işin esasına geçilerek karar verilmesi yerinde değildir. Açıklanan nedenle davalının temyiz istemininkabulüyle idare mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : İstanbul-Kartal ilçesinde meydana gelen tren kazasında,trende yolcu olduğu anlaşılan davacının,kaza nedeniyle uğradığını ileri sürdüğü maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle açılan dava sonucunda … İdare Mahkemesince tazminat isteminin kısmen kabulü kısmen reddi yolunda verilen kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
119 sayılı KHK uyarınca bir kamu iktisadi kuruluşu olan TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğünün,bu KHK ile 60 sayılı KHK hükümleri saklı kalmak üzere özel hukuk hükümlerine tabi bulunmaktadır.
Genel Müdürlüğün günlük işleri ve kişilerle olan ilişkilerinde ticari esaslara ve özel hukuk hükümlerine tabi olduğu açıktır.
Tren kazası sonucunda zarar gören davacının,tren yolcusu olması nedeniyle,TCDD İşletme Genel Müdürlüğü ile aralarında mevcut olan taşımacılık ilişkisine göre çözülecek olan uyuşmazlık,belirtilen nedenle adli yargının görevine girmektedir.
Açıklanan nedenle,İdare Mahkemesince davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerekirken işin esasının incelenmesi yerinde bulunmadığından,İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
Dava, davacının 21.6.1994 tarihinde İstanbul İli Kartal İlçesinde meydana gelen tren kazasında yaralanması ve bazı şahsi eşyasının kaybolması nedeniyle uğradığını öne sürdüğü 28.868.518.-lira maddi ve 500.000.000.-lira manevi zararın yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılmıştır.
Açılan bu dava sonunda … İdare Mahkemesince; Anayasanın 125.maddesinde idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olacağının belirtildiği, kamu idarelerinin yapmakla yükümlü oldukları kamu hizmetini yürütürken hizmetin işleyişini denetlemek ve gerekli önlemleri almakla yükümlü bulunduğu, bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi nedeniyle hizmetin işlememesi, kötü işlemesi veya gereği gibi işlememesi sonucunda oluşan zararın idarece tazminin gerektiği, dosyanın incelenmesinden, davalı idarenin hizmetin işleyişini denetlemeyerek, zamanında gereken önlemleri almayarak kusurlu olduğunun anlaşıldığı, bu haliyle idarenin, davacının kanıtlayabildiği 12.868.518.-lira tutarındaki maddi zararını tazminle yükümlü bulunduğu gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüyle 12.868.518.-liranın dava tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faiziyle birlikte ve takdiren 50.000.000.-lira manevi tazminatın davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
Davalı idare, hukuka aykırı olduğu iddiasıyla anılan kararın temyizen inclenerek bozulmasını istemektedir.
Kamu hizmetinden kişilerin genel düzenlemeler çerçevesinde ne şekilde yararlanacakları, yararlanma biçimlerinin belirlenmesi yada değiştirilmesi idare hukuku kurallarına göre saptanmakta olup, demiryoluyla taşımacılık hizmetini tekel olarak yürüten davalı idarenin, hizmetinden yararlanan kişiyle girdiği taşımacılık ilişkisi, bununla sınırlı olarak, özel hukuk hükümlerine tabi bulunmaktadır.
Bu haliyle, … İlçe Belediyesinde zabıta memuru olarak çalışan davacının 21.6.1994 tarihinde Kartal İlçesi Tren İstasyonu çıkışında meydana gelen tren kazası sonucu yaralanması nedeniyle uğradığını öne sürdüğü zararın tazmini istemiyle açtığı davanın; uyuşmazlığın davacı ile davalı idare arasında özel hukuk hükümlerine dayalı olarak kurulan taşımacılık ilişkisinden kaynaklanması nedeniyle, görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne, davanın görev yönünden reddi gerekirken işin esası hakkında … İdare Mahkemisince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan mahkemeye gönderilmesine 13.5.1998 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.