10. Daire 1996/8712 E. , 1999/3488 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1996/8712
Karar No : 1999/3488
Temyiz Eden (Davalı) : Sanayi ve Ticaret Bakanlığı – ANKARA
Karşı Taraf (Davacı) : Sermaye Piyasası Kurulu Başkanlığı – ANKARA
Vekili : …
İstemin Özeti : … Elektrik Anonim Şirketine hususi murakıp atanmasına ilişkin 4.1.1996 tarih ve 313 sayılı davalı idare işleminin iptaline karar veren … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, davalı idare tarafından temyizen incelenip, bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Temyiz isteminin reddiyle, bozulması istenen kararın onanması gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : İleri sürülen bozma nedenleri, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1 numaralı bendinde öngörülen nedenlerden hiçbirisine girmediğinden, temyiz isteğinin reddi ile hukuka ve usul hükümlerine uygun bulunan, İdare Mahkemesi kararının onanması gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
Sermaye Piyasası Kurulu’nun 3.11.1995 tarih ve 61/2499 sayılı kararı ile 2499 sayılı Sermaye piyasası Kanunu’nun 558 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 46/g maddesine dayanılarak, … Elektrik Anonim Şirketi’nin yönetim ve denetim kurulu üyeleri azledilerek, yerlerine yeni üyeler atanmıştır.
Anayasa Mahkemesi’nin 24.11.1995 tarih ve 22473 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 13.11.1995 tarih ve E:1995/45, K:1995/58 sayılı kararıyla, 558 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verilirken, 558 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 1., 6., 10. Ve 12.maddeleriyle 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 11.maddesinin 2.fıkrasında, 22.maddesinde, 40.maddesinin birinci fıkrasında ve 46.maddesinin birinci fıkrasının (c), (g) ve (h) bentlerinde yapılan değişikliklerin iptali sonucu doğan hukuksal boşluk kamu yararını bozacak nitelikte görüldüğünden Anayasa’nın 153. ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesi’nin kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’unun 53.maddesi gereğince bu kurallara ilişkin iptal kararının Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dört ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiştir.
Anayasa Mahkemesi’nin sözkonusu kararının Resmi Gazete’de yayımından sonra, … Elektrik Yatırım A.Ş. 19.12.1995 tarihli başvurusuyla, Sanayi ve Ticaret Bakanlığından, şirket denetçilerinin Ana Sözleşme’nin 33.maddesi uyarınca genel kurulu toplantıya çağırması amacıyla bildirimde bulunulmasını ya da Ana Sözleşme’nin 35.maddesi uyarınca atanacak hususi murakıbın genel kurulu toplantıya çağırmasının sağlanmasını istemiştir.
Bu istem üzerine, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından görevlendirilen müfettişlerin, Ana Sözleşme’nin 33.maddesi uyarınca olağanüstü genel kurul toplantısı için murakıplara bildirimde bulunulması veya Ana Sözleşme’nin 35.maddesi uyarınca Bakanlık tarafından murakıp seçilerek, bu murakıbın toplantı çağrısı yapması gerektiği yolundaki raporları sonucu, 4.1.1996 tarih ve 313 sayılı işlemle yönetim kurulu üyeleri ile denetim kurulu üyelerini seçmek üzere genel kurulun toplantıya çağrılması hususunu tahkik ve tetkik ederek gereğini yapması amacıyla hususi murakıp ataması yapılmıştır.
Davacı Sermaye Piyasası Kurulu Başkanlığı, 4.1.1996 tarih ve 313 sayılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı işleminin iptali istemiyle dava açmıştır.
… İdare Mahkemesince, 2499 sayılı Yasa’nın 558 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 46/g maddesinde, Sermaye Piyasası Kurulu’nun, halka açık anonim şirket ve sermaye piyasası kurumlarının mevzuat, esas sözleşme ve içtüzük hükümlerine aykırı faaliyetlerinin veya mali durumlarının ciddi surette zayıflamakta olduğunun tesbit edilmesi halinde, ilgililerden aykırılıkların giderilmesini ve kanuna, işletme amacına ve ilkelerine uygunluğun sağlanmasını istemeye, aykırılıkta sorumluluğu tesbit edilen ortaklık ve kamu görevlilerinin haklarında kovuşturmaya geçildikten sonra yargılama sonuçlanıncaya kadar imza yetkilerini kaldırmaya, yönetim ve denetim organlarını, değiştirme, azil ve görev süresini belirleme hakkı sadece kurula ait olmak üzere, Genel Kurulca seçilen üyelerin görev ve yetkilerini taşıyan üye atamaya, aykırılıkların giderilmemesi veya giderilemiyecek aykırılıkların tesbit edilmesi durumunda gerekli her türlü tedbir almaya ve sermaye piyasası kurumlarının yetkilerini kaldırmaya yetkili olduğunun hükme bağlandığı, dava konusu işlemin dayanağını oluşturan … Elektrik A.Ş. Ana Sözleşmesinin 35.maddesinde ise genel kurul ve lüzum gördüğü halde Ticaret Bakanlığının bazı hususların teftiş ve tetkiki için gerektiğinde hususi murakıplar seçebileceklerinin, 33.maddesinde de murakıpların genel kurulun olağanüstü toplantıya çağrılması yolunda Ticaret Bakanlığınca yapılacak bildiriyi en kısa zamanda yerine getirmekle görevli olduklarının belirtildiği; olayda Sermaye Piyasası Kurulu’nun yönetim ve denetim kurulu üyelerinin azline ve yerine yeni üye atanmasına ilişkin işleminin dayanağı 558 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Anayasa Mahkemesince iptal edilmesine karşın, kararın ilgili maddenin iptaline ilişkin kısmının dört ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiş olması karşısında 558 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin konuyla ilgili maddesinin 24.3.1996 tarihine kadar yürürlükte olduğunun kabulü gerektiğinden yetkili Sermaye Piyasası Kurulu’nun atadığı yönetim ve denetim kurulu üyelerinin görevlerini yapmalarını engelleyecek hukuki bir durum bulunmadığı, öte yandan Şirket Ana Sözleşmesinde atanacak hususi murakıpların yetkisinin bazı hususların teftiş ve tetkiki ile sınırlandırıldığı, davalı Bakanlığın ise yönetim kurulu üyeleri ile murakıplarını seçmek üzere genel kurulun toplantıya çağrılması hususunu tahkik ve tetkik ederek gereğini yapmak üzere hususi murakıp atadığı, davalı Bakanlığın Sermaye Piyasası Kurulu’nun 558 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye dayanarak tesis ettiği işlemleri geçersiz saydığı ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından seçilen yönetim ve denetçilerce gündemi Bakanlıkça belirlenecek bir olağanüstü genel kurul toplantısı mümkün bulunduğu halde Sermaye Piyasası Kurulunu devre dışı bırakmayı amaçladığı, hususi murakıp atama yetkisini de bu amaçla kullandığı, bu durum karşısında işlemin Sermaye Piyasası Kurulunun yetkisini kullanmasının önlenmesi amacıyla tesis edilmiş olması, yönetim ve denetim organlarını değiştirme yetkisinin işlem tarihinde yalnızca Sermaye Piyasası Kuruluna ait bulunması karşısında dava konusu işlemin şekil ve amaç bakımından mevzuata aykırı bulunduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Davalı idare, Bakanlık işleminin murakıp atamaya ilişkin bulunduğunu, buna yasal bir engel bulunmadığını, murakıp işlemlerinin Bakanlığı bağlamayacağı, işlemin hukuka uygun bulunduğu, Anayasa Mahkemesi kararının yürürlüğü ertelense bile bu süre içinde Anayasaya aykırılığı belirlenen kurallara dayanılarak işlem yapılamayacağı iddiasıyla anılan mahkeme kararının temyizen incelenip bozulmasını istemektedir.
İdare ve Vergi Mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 3622 sayılı Yasayla değişik 49.maddesinde yer alan sebeblerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen ve yukarıda özetlenen gerekçelere dayalı olarak verilen … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı, usul ve hukuka uygun olup, bozma nedeni bulunmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddine ve anılan kararın onanmasına, 16.6.1999 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.