10. Daire 1996/7325 E. , 1999/106 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1996/7325
Karar No : 1999/106
Temyiz Eden (Davalı) : …
Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : …
İstemin Özeti : … İli … İlçesi … Bucağı … parsel sayılı taşınmaz üzerinde 4225 parsel lehine geçit hakkı tesciline ilişkin 15.7.1993 tarih ve 4005 sayılı işlemi açılan dava sonunda iptal eden … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının davalı idare tarafından temyizen incelenip bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Uyuşmazlık tapu kütüğüne düşülen geçit hakkına ilişkin şerhin terkinine ilişkin bulunmaktadır. Bu haliyle uyuşmazlığın görüm ve çözümü adli yargı yerine ait bulunmaktadır.
Açıklanan nedenle temyize konu mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Geçit hakkının tapu kaydına idari bir kararla işlenmesi T.Medeni Yasasının 935 nci,işlem tarihinde yürürlükte olan Tapu Sicili Nizamnamesinin 107 nci maddesi hükümlerine aykırı olduğundan işlemi iptal eden İdare Mahkemesi kararında hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenle temyiz isteğinin reddiyle İdare Mahkemesi kararının onanması gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
Dava, … İli … ilçesi … Bucağı … parsel sayılı taşınmaz üzerinde … parsel lehine geçit hakkı tesciline ilişkin 15.7.1993 tarih ve 4005 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesi, … Sulh Hukuk Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararıyla … parsel üzerinde … parsel lehine tesis edilen geçit hakkının o tarihte zabıt kayıtlarına işlendiği ancak 1971
yılında yapılan Tapulama sonrası tapu kütüğüne tescil edilmediği, … parsel malikinin tapu tespitine karşı tapulama Kanunu uyarınca itiraz etmediği gibi 10 yıl içinde davada açmadığı, dolayısıyla 1971 yılında tapu kütüğüne işlenmemiş bir hakkın 1950 tarihli mahkeme kararına dayanılarak ilgilisinin onayı olmaksızın 1993 yılında tescil edilmesi olanağının olmadığı, söz konusu yanlışlığın maddi hata kapsamına girmediği, ilgililerin öğrenmelerinden sonra ortaya çıktığı ve onayları bulunmadığı için idarenin re’sen düzeltme yetkisi bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemi iptal etmiştir.
İdari işlemler, idari makamların kamu gücüne dayanan, idare işlevine ilişkin olarak yaptıkları, tek yanlı, doğrudan uygulanabilir nitelikte ve ilgililerin hukuki durumlarını etkileyen irade açıklamalarıdır. 2577 sayılı Yasanın 2. ve 11. maddesi hükümlerine göre idari işlemlere karşı yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden hukuka aykırı oldukları iddiasıyla menfaatleri ihlal edilenler tarafından idari yargıda iptal davası açılabileceği gibi; idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenerek, bu istemin reddedilmesi üzerine de iptal davası açılabilir.
Dava ve temyiz dosyalarının incelenmesinden, … İlçesi … Bucağında bulunan … parsel sayılı taşınmaz lehine olmak üzere … Sulh Hukuk Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararıyla … parsel sayılı taşınmaz üzerinde geçit hakkı tesis edildiği, 1971 yılındaki tapulama çalışmaları sırasında zabıttaki geçit hakkının tapulama tutanağı ve kütüğüne geçirilmediği, … parsel sayılı taşınmazın malikinin tapu sicil müdürlüğüne başvurarak daha önce mahkeme kararıyla tesis olunan geçit hakkının yeniden tapu kayıtlarına işlenmesini istediği, bunun üzerine tapu sicil müdürlüğünce … ve … parsel sayılı taşınmazların tapu kütüklerine geçit hakkına ilişkin şerh düşülerek bu durumun dava konusu edilen 15.7.1993 tarih 4005 sayılı işlemle taraflara duyrulduğu anlaşılmaktadır.
Dava konusu olayda uyuşmazlık geçit hakkına ilişkin olarak tapu kütüğüne düşülen şerhin terkinine ilişkin bulunmaktadır.
Bu durumda Medeni Kanunun 935. maddesine göre ilgililerin yazılı muvafakatları dışında tapu sicilinde yapılacak değişiklikler mahkemenin bu konuda bir karar vermesine bağlı olup; tapu kayıtları üzerinde tescil, terkin ve tashih gibi işlemlere ilişkin davaların görüm ve çözümü adliye mahkemelerinin görevi içinde bulunmaktadır. Her ne kadar işlem organik bakımdan idari bir merci tarafından tesis olunmuş ise de; iptali istenilen işlem tapu kütüğüne düşülen şerhin terkinine ilişkindir.
Dolayısıyla açılan davayı görev yönünden reddetilmesi gerekirken, işin esasına geçerek karar veren idare mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama usulü kanunun 49. maddesi uyarınca … idare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan idare mahkemesine gönderilmesine 26.1.1999 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.