10. Daire         1996/7087 E.  ,  1998/5614 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1996/7087
Karar No : 1998/5614

Temyiz Eden (Davacı) : …
Vekili : …
Karşı Taraf (Davalı) : Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı – ANKARA
İstemin Özeti : Gümrük Komisyoncusu olan davacının karnesinin bir ay süreyle geçici olarak geri alınmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan dava sonucunda … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın temyizen incelenip bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Yerinde olmadığı ileri sürülen temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Temyiz isteminin reddi ile usul ve hukuka uygun bulunan mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.maddesinin 1.fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp idare mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin reddiyle idare mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
Dava, gümrük komisyoncusu olan davacının karnesinin bir ay süreyle geri alınmasına ilişkin 25.10.1994 tarih ve 1994/30 sayılı kararın iptali istemiyle açılmıştır.
Açılan bu dava … İdare Mahkemesince; dosyanın incelenmesinden, İzmir ve İstanbul Çıkış Gümrük Müdürlüğünce tescil edilen oniki adet gümrük çıkış beyannamesiyle ihraç edilen salyangoz eti konservesinin kıymetinin fahiş miktarda yüksek gösterilerek haksız yere ihracatta vergi iadesi alındığının, İzmir Gümrük Müdürlüğünce tescil edilen 30.4.1984 tarih ve … sayılı
beyannamenin gümrük işlemlerinin ise davacı tarafından takip edildiğinin anlaşıldığı, bu haliyle, ihracatçı şirkete haksız yere vergi iadesi ödenmesi olayına katıldığı yapılan soruşturma ile belirlenen davacının gümrük komisyoncusu karnesinin geri alınmasında 1615 sayılı Yasanın 173. Maddesine aykırılık görülmediği, kaldıki bu olay nedeniyle davacı hakkında açılan ceza davasınında halen sürdüğü gerekçesiyle reddedilmiştir.
Davacı, ihracatçı şirketin vekili olarak gümrük işlemlerini takip etmediği, beyannameye eklenen tüm evrakların ilgili firma tarafından düzenlenerek imzalandığı, İhracat Birliklerinin fiyat onayıyla gümrük işlemlerinin takip edildiği iddialarıyla anılan kararın temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
1615 sayılı Gümrük Kanununun 173. maddesinde; bu Kanuna ve gümrüklerde tatbik edilen mevzuata aykırı hareketleri görülen komisyoncu yardımcılarının, lüzumlu hallerde Bakanlık müfettiş, müfettiş muavini, kontrolör, başmüdür ve başmüdürlük teşkilatı olmayan yerlerde müdürlerce muvakkaten işten men edilip, karnelerinin alınarak gümrüklerde iş takip etmelerine müsade olunmayacağı ve keyfiyetin derhal Bakanlığa bildirileceği, bunlar hakkında yapılacak tahkikat neticesine göre inzibatı ceza mahiyetinde, karnelerinin ençok bir seneye kadar muvakkat olarak veya daimi geri alınmasına Bakanlık Disiplin Kurullarınca karar verileceği, hükme bağlanmıştır.
1615 sayılı Gümrük Kanununun uygulanmasına dair “Gümrük Yönetmeliği”nin 1520. maddesinde; eşyanın giriş, çıkış, aktarma, transit ve diğer gümrük işlemlerini, sahipleri adına, Gümrük Kanununun uygulanmasında vekilleri sayılarak kovalayan ve Gümrükler Genel Müdürlüğünce tescil edilen ve kendilerine fotograflı bir kimlik belgesi (Karne) verilen serbest meslek sahipleri “Gümrük Komisyoncusu” olarak tanımlanmış, bunların görevleri ise 1521. Maddede açıklanmıştır.
Anılan 1521. maddesinin ikinci fıkrasında, gümrük komisyoncularının, vekaletnameleri bulunmadıkça mal sahibi adına beyan yapamayacakları gibi beyanın sonuçlarından da sorumlu tutulamayacakları, komisyoncunun şahsına matuf durum veya mal sahibinin fiiline kasden iştirak halinin bundan müstesna olduğu belirtilmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden, … İhracat Pazarlama Anonim Şirketinin 1984 yılı ihracatlarının incelenerek 21.1.1994 tarih ve … sayılı raporun düzenlendiği, bu raporda, İzmir Çıkış Gümrük Müdürlüğünce tescil edilen 30.4.1984 tarih ve … sayılı gümrük çıkış beyannamesiyle Yunanistan’a ihraç edilen … kilogram ağırlığındaki salyangoz eti konservesinin … Amerikan doları değerinde olduğunun beyan edildiğinin, imalatçı tarafından ihracatçı adına düzenlenen faturadan … poşet salyangoz etinin … milyar Türk Lirası değerinde olduğunun görüldüğünün, ancak Yunan Gümrük İdaresinin gümrük giriş belgesine göre salyangoz etinin ithal kıymetinin .. Fransız Frangı olarak gösterildiğinin, eşyayı teslim alan ithalatçı firmanın malı teslim alan Yunanistan’daki firma adına düzenlediği faturada ise eşyanın … Fransız Frangı üzerinden satıldığının, söz konusu beyannamenin gümrük işlemlerinin gümrük komisyoncusu olan davacı tarafından takip edildiğinin, beyan sütununun ise ihracatçı şirketin vekili tarafından imzalandığının belirlendiği, dava konusu işlemle, ihraç edilen eşyanın değerinin fahiş düzeyde yüksek beyan edilerek Gümrük Kanununa aykırı işlem yaptığından bahisle davacının karnesinin bir ay süreyle geri alınmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
Gümrük Yasası ve ilgili düzenlemeler ile gümrük işlemleri hakkında yeterli bilgisi olduğu düşüncesiyle “Karne” verilen Gümrük Komisyoncusunun, mesleki yetersizlik ya da özensizliği, kendisinden beklenen dikkati göstermemesi nedeniyle gümrük mevzuatına aykırı iş ve işlemleri bunların sonucunu bilerek gerçekleştirdiğinin belirlenmesi halinde, mesleğini yapmaktan, karnesinin alınması suretiyle geçici ya da daimi olarak alıkonacağı yukarıda aktarılan mevzuatın amacı ve sonucudur.
Ancak, gümrük işlemlerini takip ederek sonuçlandıran komisyoncunun, bu işlemleri sırasında bilerek bazı aykırılıkların doğmasına neden olduğu konusunda açık ve yeterli başkaca bir belirlemenin olmaması ve mesleki tüm dikkat ve özeni gösterse dahi göremeyeceği ve sonuçlarının doğurmasını engelleyemeyeceği aykırılıklar nedeniylede karnesinin geri alınması biçimindeki cezaya konu olması hukuka aykırıdır.
Dava konusu olayda da; gümrük çıkış beyanamesini ihracatçının vekili olarak takip etmeyen, ihracatçının vekilinin imzaladığı beyan tablosuna ve ekli belgelere göre gümrük işlemlerini sonuçlandıran davacının, malın ithal edildiği ülkenin gümrük idaresinden elde edilen belge ve bilgilere dayalı karşıt inceleme sonucunda ancak saptanan ve ihracatta malın geçerli değerinin beyan edilmemesi olarak açıklanan aykırılıktan dolayı, buna katıldığı yolunda ayrıca bir belirlemede olmaması karşısında, karnesinin geri alınmasında hukuka uyarlık görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin kabulüne, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, dosyanın, yeniden bir karar verilmek üzere, anılan mahkemeye gönderilmesine 11.11.1998 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

Karşı Oy :
Yurt dışına ihraç edilen salyangoz eti konservesinin kıymetinin fahiş miktarda gösterilerek haksız yere vergi iadesi alınması olayına katıldığı yapılan soruşturma sonucu belirlenen davacının bu eylemi; 1615 sayılı Yasanın 173. maddesinde ifadesini bulan “gümrüklerde takip edilen mevzuata aykırılık hareket” olup, bu hareket; mesleki yetersizlik, özensizlik ve kendinden beklenen dikkati göstermeme sonucu meydana geldiğinden, anılan eylemi nedeniyle davacıya ait gümrük komisyoncu karnesinin geçici olarak geri alınması işleminde mevzuata aykırı bir yön bulunmamaktadır.
Bu itibarla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen hususlar dayandığı gerekçe karşısında, idare mahkemesi kararının bozulmasını sağlayacak nitelikte görülmediğinden, temyiz isteminin reddiyle mahkeme kararının onanması gerektiği oyuyla çoğunluk kararına katılmıyorum.