10. Daire 1996/4349 E. , 1998/6771 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 1996/4349
Karar No : 1998/6771
Temyiz Eden (Davalı) : Sermaye Piyasası Kurulu
Vekili : …
Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : …
İstemin Özeti : Davalı idare, … İdare mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelerek bozulmasını istemektedir.
Savunmanın Özeti : Yerinde olmadığı ileri sürülen temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : 2499 sayılı “Sermaye Piyasası Kanunu”nun 31.maddesinde sermaye piyasası faaliyetinde bulunacak kuruluşların davalı idareden izin almasının zorunlu olduğu, faaliyet ve aracılık türleri itibariyle başvuru ve izin esaslarınında davalı idarece düzenleneceği belirtilmektedir.
Bu haliyle, davalı idarenin, faaliyete geçmesi için aradığı koşulları taşıdığını belirleyerek faaliyet izni verdiği aracı kurumun, bu koşulları kaybettiğinin ya da Yasanın amacına aykırı eylemlerinin belirlenmesi halinde faaliyetinin durdurulması veya yetki belgesinin iptalinede yetkili olduğunun kabulü, gerek “usulde parelellik” ilkesinin, gerekse hizmet gereklerinin ve kamu yararının uygun sonucudur.
Açıklanan nedenle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüyle, işin esası hakkında bir karar verilmek üzere idare mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : İleri sürülen bozma nedenleri, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1 numaralı bendinde öngörülen nedenlerden hiçbirisine girmediğinden, temyiz isteğinin reddi ile hukuka ve usul hükümlerine uygun bulunan, İdare Mahkemesi kararının onanması gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince gereği düşünüldü:
Dava, davacı anonim şirketin sermaye piyasası faaliyetlerinin 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunun 558 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 46/h maddesi uyarınca süresiz durdurulmasına ve yetki belgesinin iptaline ilişkin 1.8.1995 tarih ve 45/1063 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesince; dava konusu işlemin dayandığı 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunun 46/h maddesini değiştiren 558 sayılı KHK’nin, 24.11.1995 tarih ve 22473 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 13.11.1995 tarih ve 1995/58 sayılı Anayasa Mahkemesi kararıyla iptal edildiğinin, bu kararın hüküm fıkrasında, 2499 sayılı Yasanın 46/h maddesinde yapılan değişikliğin iptali sonrası doğacak hukuksal boşluğun kamu yararını bozacak nitelikte görülerek iptal kararının Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dört ay sona yürürlüğe girmesine karar verildiğinin anlaşıldığı, bu nedenle, uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için, Anayasa Mahkemesinin kararının bu davaya etkisinin belirlenmesinin gerektiği, Anayasa Mahkemesince bir Kanun veya Kanun Hükmünde Kararnamenin tümünün ya da bunların belirli hükümlerinin Anayasaya aykırı bulunarak iptal edildiği bilindiği halde eldeki davaların Anayasaya aykırılığı saptanan kurallara göre görülerek çözümlenmesinin “Anayasanın Üstünlüğü” ve “Hukuk Devleti” ilkelerine aykırı olduğu, Anayasa Mahkemesinin iptal kararının yürürlüğünü ertelemiş olmasının, Yasama Organına aynı konuda ve iptal kararının gerekçesine uygun olarak yeni bir düzenleme yapma olanağının sağlanmasına ve hukuksal boşluk doğmaması amacına yönelik olduğu, bunun, bakılmakta olan uyuşmazlıklarda Anayasaya aykırı kuralların uygulanması sonucunu doğurmadığı, öte yandan, bir Kanun yada Kanun Hükmünde Kararnamenin uygulanmasıyla hak veya menfaati ihlal edildiği için dava açmak durumunda kalan ve itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesine başvurulmasını isteme hakkı bulunanların,hak veya menfaatlerini ihlal eden kuralın Anayasa Mahkemesine iptal edilmiş olması halinde iptal hükmünün sonuçlarının görülmekte olan davalarında da uygunlanmasını istemek hak ve yetkisine sahip bulunduğu gibi davayı görmekte olan yargı yerininde kendiliğinden bu yolda hareket etmesinin gerektiği, bu haliyle, Anayasa Mahkemesinin iptal kararının Resmi Gazete’de yayımlanmasından önce açılan bu davada, 2499 sayılı Yasanın Anayasa Mahkemesince iptal edilen 558 sayılı KHK ile değişik 46/h maddesine dayanılarak tesis edilen işlemde hukuka uygunluk bulunduğundan söz etmenin mümkün olmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Davalı idare, anılan kararın temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
2499 sayılı “Sermaye Piyasası Kanunu”nun 31.maddesinde; Sermaye Piyasası faaliyetlerinde bulunacak kurumların, kuruldan izin almalarının zorunlu olduğu, faaliyet ve aracılık türleri itibariyle başvuru ve izin esaslarının Kurulca düzenleneceği, izin verilen kuruluşlara yürütecekleri sermaye piyasası faaliyetlerini gösteren “yetki belgesi”nin verileceği, “yetki belgesi” olmayan veya belgesi iptal olunanların sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunamayacağı düzenlenmektedir.
Aynı Yasanın 34.maddesinin son fırkasında; “aracı kurumların faaliyet ve merkez dışı örgütleriyle ilgili ilkeler Kurulca belirlenir.” hükümü yer almakta, 22/f maddesinde ise sermaye piyasası kurumlarının faaliyetlerinin bu Kanuna, kurulun yönetmelik, tebliğ ve kararlarına ve sermaye piyasaları ile ilgili diğer mevzuata uygunluğunu, gereken her türlü bilgi ve belgeyi isteyerek izlemek ve denetlemek davalı idarenin görevleri arasında sayılmaktadır.
Aktarılan düzenleme uyarınca idareye tanınan yetki, şüphesiz, Yasanın “Sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışmasını, tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarının korunması amacı”yla sınırlı bulunmaktadır.
Dolayısıyla, sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunulmasına izin vermek yetkisi bulunan davalı idare, gerek bu iznin verilmesi için aranılan koşulların kaybedilmesi, gerekse Yasanın amacına aykırı eylemlerin belirlenmesi halinde, verdiği izni geri almak yada izin verdiği kurumun faaliyetlerini durdurmak yetkisinede sahiptir. Bu, idare hukukunun temel ilkelerinden birisi olan “usulde paralellik” ilkesinin doğal sonucu olup; dava konusu işlemi “yetki” yönünden iptal eden temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne, …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, dosyanın işin esası hakkında bir karar vermek üzere anılan mahkemeye gönderilmesine 16.12.1998 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.